Tasos

Tasos (grč. Θάσος [Thásos]) je grčko ostrvo koje se nalazi u sjevernim Egejima, tj. sjeveroistočnom dijelu Grčke. Ostrvo čini istoimeni okrug sastavljen od jedne opštine u okviru periferije Istočna Makedonija i Trakija. Glavno mesto na ostrvu i upravo središte okruga Tasos je gradić Limenas (Tasos).

Tasos

Θάσος
Tasos
Geografija
Koordinate	40° 41′ 00″ S; 24° 39′ 00″ I
Površina	380 km2
Visina	1,405 m
Najviši vrh	Ipsario
Administracija
Grčka
Najveći grad	Limenas (Tasos)
Demografija
Stanovništvo	13527  (1991)
Gustina st.	35,6 stan./km2

Prirodni uslovi

Od makedonske obale ostrvo je udaljeno svega 8 km, a ujedno predstavlja najsjevernije ostrvo grčkog arhipelaga u Egejskom moru. Istorijski ostrvo pripada pokrajini Trakija.

Reljef

Površina Tasosa iznosi okruglo 390 km², što ga čini devetim po veličini ostrvom Grčke. Najviši vrh, na ovome inače veoma brdovitom ostrvu, jeste mermerni masiv Ipsarion (1.206 m). Glavnom ostrvu, pripadaju još tri veoma malena ostrva: Tasopulo na sjevernoj strani, Kinira na istočnoj strani i Panagija na južnoj, sa ukupnom površinom od 0,4 km² i uzvišenjima od 60 do 80 m. Obala ostrva nije previše razuđena.

Geologija i struktura tla

Sastav centralnih planina ostrva uglavnom čine solne (silikati, aluminati) i krečnjačke naslage, koje su se pod uticajem spoljašnjih faktora (pritisak, temperatura...) potpuno preobrazile u kristalne ploče i u stijene različitog sastava (od krečnjačkog do mermernog).

Istorija

Ostrvo su kolonizovali Feničani još u starom veku, a na ostrvo su ih najvjerovatnije privukle bogate zlatne žile. Pored njih na ostrvu su živjeli i Tračani. Feničani su na Tasosu podigli Herkulov hram, koji je u Herodotovo vrijeme još uvijek postojao. Ostrvo je dobilo ime po Tasusu, Feniksovom sinu, koji je bio vođa naroda Feničani.

Godine 720. p. n. e. ili 708. p. n. e. na Tasos su kolonizovani Grci sa ostrva Paros. U ratu protiv Sajanaca, jednog trakijskog plemena, Grci sa Parosa su preuzeli vlast nad ostrvom predvođeni liričarem i plaćenim ratnikom, Arhilohosom (grč. Αρχιλοχος). Potom su Grci proširili svoju vlast i na trakijsko kopno, gdje su zaposjeli rudnike zlata, mnogo bogatije nego na samom Tasosu. Iz tih izvora Tasijanci (Grci sa Tasosa) su stekli veliko bogatstvo, tako da je po glavi dolazilo 200 ili čak 300 talenata (antički novac). Herodot, koji je jednom posjetio Tasos, zapisao je da su najbogatiji rudnici zlata na ostrvu otvoreni još za vrijeme Feničana, i da se nalaze na istočnoj strani ostrva, koja gleda prema Samotraki.

Ostrvo je postalo značajno tokom Jonskog ustanka protiv Persije, ali su stanovnici ostrva dosta propatili tokom Persijskih ratova. Nakon sloma Mileta, 494. p. n. e., jonski vođa je organizovao opsadu Tasosa. Opsada mu nije uspjela, ali upozoreni ovom opasnošću, Grci sa Tasosa su uložili svoje zalihe u izgradnju ratnih brodova i ojačavanje svojih utvrđenja. To je prilično uzbunilo Persijance, pa je njihov car Darije naredio Tašanima da mu se predaju brodovi a odbrambeni zidovi i utvrde sruše. Nakon grčke pobjede nad persijskim carem Kserksesom (grč. Ξερξης), Tašani su se učlanili u Delski savez, ali ne zadugo, zbog razlika u plaćanju poreza radi njihovih rudnika i razvijene trgovine uskoro su se pobunili.

Atinjani pod vođstvom Kimona su ih pobijedili na moru, i nakon opsade koja je trajala duže od dvije godine, uspjeli su da osvoje prestolnicu Tasos 463. p. n. e. Prisilili su Tašane da poruše svoje odbrambene zidove, da predaju ratne brodove, plate odštetu te godišnji iznos od 21 talenta počevši od 449. p. n. e., a po 30 talenata od 445. p. n. e. Takođe, bili su prisiljeni da napuste svoje vlasništvo na kopnu.

441. p. n. e., za vrijeme revolucije atinske oligarhije (manjina), Tasos se ponovo pobunio protiv Atine i prihvatio je lakedemonijskog (spartanskog) vladara, ali 407. p. n. e. predstavnici iz Lakedemona (grč. Λακεδαιμωνа) su protjerani, te je ponovo prihvaćena vlast Atinjana pod vođstvom Trasibula.

Poslije Bitke kod Egospotama, 405. p. n. e., Tasos je ponovo pao u ruke Lakedemona kojim je upravljao Lisandar. On je na Tasosu formirao dekadarhiju (vrhovni organ iz deset članova). Međutim Atina je ponovo preuzela ostrvo, što je bio jedan od glavnih razloga neslaganja između njih i Filipa II Makedonskog. 340. p. n. e. Filip je postao vladar ostrva. Kasnije, u sukobu između Rimljana i Filipa III Makedonskog, Tasos se potčinio Filipu, ali je njegova sloboda ipak pala u ruke Rimljana i tako „slobodan“, Tasos je pod Rimljanima ostao sve do u Plinijevo vrijeme. Pod Rimljanima je ostrvo bilo od 197. p. n. e., a od 4. vijeka Tasos je bio pod Vizantijskim carstvom.

Nakon perioda rimljanske okupacije, Tasos je osvojilo Osmansko carstvo u 1462.-oj godini. Sultan Mahmud II je ostrvo poklonio Mehmet Aliju od Egipta, te je ostrvo bilo u njegovom privatnom vlasništvu. Godine 1914., tokom Balkanskih ratova, ostrvo je oslobodio grčki admiral Pavlos Kunturiotis (Pávlos Kountouriótis), pa je Tasos, Budimpeštanskim sporazumom, konačno postao dio Grčke.

Antički grad Tasos, prestonica, nekad se nalazio na sjevernoj strani ostrva, imao je dvije luke, od kojih je jedna bila zatvorenog tipa. Arhilohus je opisao Tasos kao " jednu magareću kičmu, prekrivenu divljom šumom“. Ovaj opis je potpuno razumljiv kada se zna da je ostrvo veoma brdovito i bogato šumama jele.

Pored rudnika zlata, Tasos je u antičko vrijeme bio na glasu i zbog vina, koštunjavih plodova i trgovine.

Stanovništvo

Broj stalnih stanovnika na Tasosu iznosi oko 16.000 (2005). Kretanje boja stanovnika tokom prošlih decenija bilo je sledeće:

Godina	Stanovništvo	Promjena	Gradsko stanovništvo	promjena
1981.	2.312	-	-	-
1991.	2.600	-	288/12,46%	13.527

Današnje glavno mjesto ostrva je Limenas (Liménas), ponekad zvano i Tasos (Thásos), iako je antički grad Tasos na drugoj strani ostrva, dok se nekadašnje glavno mjesto ostrva nazivalo Teologos (Theologos), a ono se nalazi u samoj unutrašnjosti ostrva. Gradić Tasos ima par škola, čitaonicu, gimnaziju, crkvu i jedan skver (plateia).

Naselja

Glavno mjesto ostrva, Limenas (Liménas)

• Aliki
• Astris
• Kalirahi,
• Kalives
• Kastro
• Kinira (Tasos)
• Krini
• Limenas (Tasos (grad))
• Limenarija
• Maris (Tasos)
• Panagija
• Potamija
• Potos
• Prinos
• Rahoni (Tasos)
• Skala Kalirahis
• Skala Maris
• Skala Rahinu
• Skala Sotiros
• Sotiris
• Teologos

Limanes panorama ili Tasos (grad), Limenas (Liménas)

Privreda

Između ostalih činilaca, turizam predstavlja najznačajniji privredni faktor.

Aliki plaža i naselje

Najpoznatije plaže Tasosa su: Plaža u Potosu, Aliki, Limenas, Golden bič, Makrijamos, Pefkari, Skala Potamia i Skala Sotiros.

Najvažniji proizvodi ovoga ostrva su mermer, med, maslinovo ulje, uzgoj ovaca, koza i ribarstvo. Obrada rude cinka i žive počela je 1939. godine, a do 1964. vadila se i ruda gvožđa. Ranije je na ostrvu u funkciji bila i drvna industrija. Tasos, koji je nekada bio poznat po svome vinu, danas uzgaja vinovu lozu samo za vlastite potrebe.

Manastiri i crkve

Na ostrvu postoji nekoliko lepih manastira. Skoro svako naselje ima crkavu.

Jedna od turističkih atrakcija je Manastir sv. Arhangela Mihaila na jednoj litici na jugu ostrva.

Interesantan je i Manastir Uspenja Presvete Bogorodice (Tasos) .

Galerija

• 
  Limenaria, plaža
• 
  Pogled na Limenas
• 
  Limenas, luka
• 
  Aliki
• 
  Aliki, plaža
• 
  Sotiros
• 
  Pefkari, plaža
• 
  Selo Potamia
• 
  Taverna
• 
  Jedna od plaža
• 
  Tasos, noću
• 
  Taverna
• 
  Crkva
• 
  Teologos
• 
  Zalazak sunca pogled sa jedne od plaža
• 
  Obala Tasosa pogled sa broda
• 
  Tasos jedna od usamljenih plaža
• 
  Pogled na Potos
• 
  Giola uvala i plaža sa kupaćima

Reference

Literatura

Turistički vodič:

• Antje Schwab; Günther Schwab (2005). Thassos - Samothraki. “M.” Müller. ISBN 978-3-89953-207-4. .

Spoljašnje veze

• Ostrvo Tasos - Veoma opširna stranica o ostrvu (njemački i engleski)
• Info, slike, forum, turistički izvještaji (njemački jezik)
• Tasos - Kratak pregled Tasosa
• Grčka:Tasos (njemački jezik)
• Onlajn mapa Tasosa - Stranica Petera Kolenbuša (engleski i njemački)
• Navigaciona mapa Tasosa
• Tasos Detaljna turistička stranica na srpskom