Википедија

Fenghuang

Fenghuang (Chinese 鳳凰) je mitološka ptica iz mitologije istočne Azije, koja vlada svim ostalim pticama. Mužjaci su se izvorno zvali feng, a ženke huang, ali takva razlika polova često se više ne pravi i oni se sjedinjuju u jednu žensku celinu tako da se ptica može pariti sa kineskim zmajem, koji se tradicionalno smatra mužjakom.

Fenghuang
Skulptura Fenghuanga, Naning, Kina
Mitologija
RegionIstočna Azija
Grupisanjemitska bića

Poznat je pod sličnim imenima na raznim drugim jezicima (vij. Phượng hoàng ili Phụng hoàng; japanski: Hō-ō, Hou-ou ili Ho-Oh; korejski: Bonghwang). Fenghuang se naziva i „avgustovski petao“ jer ponekad zauzima mesto petla u kineskom kalendaru. U zapadnom svetu se obično naziva kineski feniks ili jednostavno feniks, iako su mitološke sličnosti sa zapadnim feniksom površne.

Izgled uredi

 
Slika fenghuanga nasuprot zmaja na nacionalnom amblemu dvanaest simbola - Grbu Kine, koji je bio državni amblem Kine od 1913. do 1928. godine

Uobičajen prikaz fenghuanga bio je kako napada zmije kandžama i raširenih krila. Prema prvom kineskom rečniku Erya - poglavlje 17 Shiniao, fenghuang je sastavljen od kljuna petla, prednjeg dela glave laste, čela pileta, vrata zmije, grudi guske, leđa kornjače, zadnjeg dela jelena i repa ribe. Danas se, međutim, često opisuje kao sastav mnogih ptica, uključujući glavu zlatnog fazana, telo mandarinske patke, rep pauna, noge ždrala, usta papagaja i krila lastavice.[traži se izvor]

Telo fenghuana simbolizuje nebeska tela: glava je nebo, oči su sunce, leđa su mesec, krila su vetar, noge su zemlja, a rep su planete.[1] Kaže se da je fenghuang nastao na suncu.[1] Njegovo telo sadrži pet osnovnih boja: crnu, belu, crvenu, žutu i zelenu.[1] Ponekad nosi svitke ili kutiju sa svetim knjigama.[1] Ponekad je prikazan sa vatrenom kuglom.[1] Veruje se da se ptica pojavljuje samo na područjima ili mestima koja su blagoslovena najvećim mirom i prosperitetom ili srećom.

Kineska tradicija navodi da živi na vrhu planina Kuenluen u severnoj Kini.[traži se izvor]

Poreklo uredi

 
Feniks od žada, iskopan iz grobnice Fu Hao, oko 1200. godine pre nove ere, dinastija Šang.

Slike drevne ptice pojavljivale su se u Kini pre više od 8000 godina, najranije u Hongshan neolitu,[traži se izvor] na motivima žada i grnčarije, zatim se pojavljuju ukrašavajući bronzane, kao i figurice od žada. Neki veruju da je možda bio totem sreće među istočnim plemenima drevne Kine.

Najstariji poznati drevni dizajn fenghuana datira pre oko 7000 - 8000 godina i otkriven je u Hongjiangu, provincija Hunan, na arheološkom nalazištu Gaomiao.[2] Najraniji poznati oblik dizajna zmaj-fenghuan, s druge strane, datira iz kulture Jangšao (oko 5000 - oko 3000. p. n. e.) i pronađen je na arheološkom nalazištu u blizini Sijana u provinciji Šensi.[2] Ova drevna upotreba dizajna fenghuana i zmaja dokaz je drevnog oblika totemizma u Kini.[2]

Čini se da su tokom dinastije Šang slike fenghuana i zmajeva postale popularne kao grobni predmeti.[2] Nekoliko arheoloških artefakata fenghuana i zmajeva od žada pronađeno je u grobnicama iz perioda dinastije Šang.[2]

 
Fenghuan (gore) i zmaj (levo), Slika na svili ljudske figure sa fenghuanom i zmajem, otkopana iz Ču grobnice.

Tokom Perioda proleća i jeseni (oko 771. p. n. e. - oko 476. p. n. e.) i perioda Zaraćenih država, uobičajeni oblik otkrivenih artefakata je kombinacija dizajna zmaj-fenghuan zajedno.[2] Jedan od takvih artefakata je Svilena slika ljudske figure sa Zmajem i Fenghuanom, koja prikazuje takvu kombinaciju slika zmaja i fenghuana.[2] [3]

U dinastiji Ćin (221. - 206. p. n. e.), fenghuan ukosnice (tj. ukosnice sa ukrasima fenghuanga) i cipele koje su takođe bile ukrašene fenghuan dizajnom su nosile carske konkubine Ćin cara.[2]

Tokom dinastije Han (pre 2.200 godina) dva fenghuana, jedan mužjak (feng ,鳳), a drugi ženka (huang ,凰) često su prikazivani zajedno okrenuti jedan prema drugom.[traži se izvor] U dinastiji Han, carski edikt je određivao da ukosnice od fenghuana moraju postati formalni ukras carice udovice i carske bake.[4]

Kasnije, tokom dinastije Juan, ova dva pojma su spojena da postanu fenghuang, ali je "kralj ptica" počeo da simbolizuje caricu kada je uparena sa zmajem koji predstavlja cara.

 
Vaza sa piskom u obliku ptice, sivi peščar sa premazom, Sung dinastija, druga polovina 10. veka.

Od ere Jiajing (1522–66) dinastije Ming pa nadalje, par fenghuana razlikovao se po repnom perju dve ptice, obično zajedno formirajući uzorak zatvorenog kruga - mužjak je identifikovan sa pet dugih nazubljenih pera (pet je neparan, muški ili jang broj), a ženka po onome što se ponekad čini kao jedno, ali su zapravo obično dva uvijena repna pera (dva je parni, ženski ili jin broj). Takođe u ovom periodu, fenghuang je korišćen kao simbol koji predstavlja pravac juga. Ovo je prikazano kroz muškarca i ženu okrenute jedan prema drugom. Perje im je bilo pet osnovnih boja: crno, belo, crveno, zeleno i žuto. Za ove boje se kaže da predstavljaju pet Konfučijevih vrlina:

  1. Ren: vrlina dobročinstva, milosrđa i humanosti;
  2. Ji: iskrenost i ispravnost; Ji se može raščlaniti na savesnost, lojalnost i altruizam, obzir prema drugima
  3. Ći: znanje;
  4. Ksin: vernost i integritet;
  5. Li: ispravno ponašanje, pristojnost, lepo ponašanje, učtivost, ceremonija, obožavanje.[5]

Fenghuan je predstavljao moć poslatu sa neba carici. Ako je fenghuan korišćen za ukrašavanje kuće, to je simbolizovalo lojalnost i poštenje ljudi koji su tamo živeli.

Značenje uredi

 
Fenghuang na krovu Longšan hrama u Tajpeju

Fenghuang ima pozitivne konotacije. To je simbol vrline i milosti. Fenghuang takođe simbolizuje sjedinjenje jina i janga.[traži se izvor] Prvo poglavlje Klasika planina i mora, "Nanšang-jing", navodi da svaki deo tela fenghuanga simbolizuje određenu reč. Glava predstavlja vrlinu (德), krilo predstavlja dužnost (義), zadnja strana predstavlja pristojnost (禮), stomak predstavlja kredibilitet (信) a grudi predstavljaju milost (仁).

 
Portret carice, verovatno carice Ksiaoksiančun (supruge cara Ćianlonga) koja sedi na stolici ukrašenoj fenghuanima

Fenghuang se prvobitno sastojao od odvojenog muškog fenga i ženskog huanga kao simbola jina i janga.[2] [6] Muški feng predstavljao je jang aspekt, dok je huang predstavljao jin aspekt; i zajedno, slika fenga i huanga bila je simbol ljubavi između muža i žene.[6] Međutim, od dinastije Ćin, fenghuang je postupno prolazio kroz proces feminizacije jer je zmaj postao simbol muškosti.[2] Na kraju su se feng i huang spojili u jedan ženski entitet.[6]

U drevnoj i modernoj kineskoj kulturi, fenghuang se često može naći u ukrasima za venčanja ili kraljevske porodice, zajedno sa zmajevima. To je zato što su Kinezi dizajn zmaja i fenghuana smatrali simbolom blaženih odnosa između muža i žene, što je još jedna uobičajena metafora janga i jina.

 
Ilustracija klasika planina i mora devetoglavog fenghuana (obojeno izdanje dinastije Ćing)

U nekim tradicijama pojavljuje se u dobrim vremenima, ali se skriva u doba nevolje, dok se u drugim tradicijama činilo samo da označava početak nove ere.[7] U Kini i Japanu bio je simbol carske kuće i predstavljao je "vatru, sunce, pravdu, poslušnost i vernost".[7]

Savremena upotreba uredi

  • Kada opisuju imitaciju kineske umetnosti ili autentičnu azijsku keramiku i druga umetnička dela, istoričari umetnosti na engleskom jeziku i kolekcionari antikviteta ponekad je nazivaju hoho pticom, imenom izvedenim iz ho-o, sa dodatkom drugog h. Ho-o je jednostavno japanski izgovor fenghuang.
  • Fenghuan kandže (凤爪;鳳爪) je kineski izraz za pileće noge u bilo kojem kineskom jelu kuvanom sa njima.
  • Feng ili Fenghuang je uobičajen element u imenima kineskih žena (isto tako, "Zmaj (Dragon)" se koristi za imena muškaraca).
  • „Deca zmajeva i fenghuana“ izraz je koji znači skup muških i ženskih bratskih blizanaca u Kini.
    •  
      Skulptura fenghuana na planini Fenghuang, Fengčeng.
    •  
      Zmaj i fenghuan Luk u Kini
    • Fenghuang je uobičajen naziv mesta u Kini. Najpoznatiji je okrug Fenghuang u zapadnom Hunanu, u južnoj Kini, ranije pod-prefektura. Njegovo ime je napisano istim kineskim slovima kao i mitološka ptica.
    • Kineski univerzitet u Hong Kongu koristi ga u svom amblemu da simbolizuje plemenitost, lepotu, odanost i veličanstvo.[8]
    • Vermilionska ptica, (Suzaku na japanskom) jedan od četiri simbola kineskog mita, ponekad izjednačen sa fenghuangom.[9]
    • Feniks Televizija (鳳凰衛星電視) je medijska kompanija sa sedištem u Hong Kongu
    • Tajfun Fung-vong bio je meteorološki naziv za tri tropska ciklona. Termin predstavlja kantonski izgovor fenghuanga.
    • U Koreji je ova ptica poznata kao Bonghvang 봉황 , korejski izgovor fenghuanga. Alternativni izraz Bulsajo 불사조 (不死鳥), ili "besmrtna ptica", koristi se za označavanje vrste feniksa koji nikada ne umire (tj. grčkog "feniksa"), pri čemu je bong hvang rezervisan za azijsku sortu. Bonghvang se često koristi u okviru kraljevskog amblema (posebno za kraljice - zmaj je grb kralja) i pojavljuje se dva puta u sadašnjem predsedničkom amblemu.[traži se izvor] Jeonbuk Hyundai Motors ga koristi kao svoj simbol.

    Vidi još uredi

    Reference uredi

    1. ^ a b v g d Nozedar, Adele (2006). The secret language of birds: A treasury of myths, folklore & inspirational true stories. London: HarperElement. str. 37. ISBN 9780007219049. 
    2. ^ a b v g d đ e ž z i Hu, Jiaxiang (2019). Study on Chinese traditional theory of artistic style. New Jersey. str. 34—36. ISBN 978-981-327-943-8. OCLC 1222224249. 
    3. ^ „Silk painting with female figure, dragon and phoenix patterns | 湖南省博物館”. www.hnmuseum.com. Pristupljeno 2021-06-18. 
    4. ^ Cheng, Hui-Mei (2001). „Research on the Form and Symbolism of the Chinese Wedding Phoenix Crown”. Proceedings of the Korea Society of Costume Conference: 59—61. 
    5. ^ „Archived copy”. Arhivirano iz originala 2011-07-07. g. Pristupljeno 2011-06-12. 
    6. ^ a b v Rosen, Brenda (2009). The mythical creatures bible : the definitive guide to legendary beings. New York: Sterling. str. 151. ISBN 978-1-4027-6536-0. OCLC 244063992. 
    7. ^ a b Sources:
    8. ^ „Mission & Vision, Motto & Emblem | About CUHK | CUHK”. www.cuhk.edu.hk (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2019-02-08. 
    9. ^ Definitions of Chinese Phoenix and Chinese Vermillion Bird

     

    Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Фенгхуанг&oldid=27034835”