Herson
Herson (ukr. Херсон, rus. Херсон) grad je u Ukrajini, u Hersonskoj oblasti. Prema proceni iz 2012. u gradu je živelo 300.666 stanovnika. Herson je važna luka na Crnom moru, na početku estuara reke Dnjepar, gde se nalazi i glavno brodogradilište. Grad se od 2. marta do 11. novembra 2022. godine nalazio pod ruskom kontrolom. Dana 9. novembra 2022. godine, ministar odbrane Rusije Sergej Šojgu, na preporuku general Sergeja Surovikina je doneo odluku da se ruske snage povuku iz Hersona na levu obalu Dnjepra.[1]
| Herson | |
|---|---|
 | |
 Zastava
 Grb
| |
| Administrativni podaci | |
| Država |  Ukrajina |
| Oblast | Hersonska oblast |
| Osnovan | 1778. |
| Stanovništvo | |
| Stanovništvo | |
| — 2012. | 300.666 (procena) |
| Aglomeracija | 425.000 |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 46° 38′ 13″ S; 32° 36′ 38″ I / 46.636937° S; 32.610456° I |
| Vremenska zona | UTC+2 (EET), leti UTC+3 (EEST) |
| Aps. visina | 46 m |
| Površina | 92,5 km2 |
  Herson Herson na karti Ukrajine | |
| Ostali podaci | |
| Gradonačelnik | Igor Kolihajev |
| Pozivni broj | 552 |
| Veb-sajt | |
| city.kherson.ua | |
Osnovao ga je 1778. Grigorij Aleksandrovič Potemkin u ime ruske carice Katarine II. Grad je sagrađen na mestu malog utvrđenja Aleksandr-Šants. Ime Herson potiče od grčke reči za poluostrvo (Hersonesos), a ovim imenom su Grci nazivali Krim.
U Hersonu su rođeni Moše Šaret, bivši premijer Izraela (1954-1955) i Sergej Stanišev, bivši premijer Bugarske (2005-2009).
Istorija
urediDrevna istorija
urediDo 18. veka na mestu savremenog grada postojao je grad Bilihoviči koji su osnovali ukrajinski kozaci (Hersonska tvrđava je bila spružega na mestu kozačke tvrđave Oleksandr-šanec) [2]
Osnivanje i etimologija
urediGrad je osnovan ukazom Katarine Velike 18. juna 1778. na visokoj obali Dnjepra kao centralna tvrđava Crnomorske flote nakon ruske aneksije teritorije 1774. Prvo novo naselje u "Grčkom projektu" carice Katarine i njenog miljenika Grigorija Potemkina, dobio je ime po drevnom grčkom gradu-koloniji Hersonesu na Krimu. Na grčkom, Χερσόνησος znači "obala poluostrva".[3][4]
Imperijalna luka
uredi
Godine 1783. gradu su dodeljena prava okružnog grada i otvaranje lokalnog brodogradilišta u koje su polagani trupovi ruske crnomorske flote. U roku od godinu dana Hersonsko brodarstvo je počelo sa radom. Do kraja 18. veka luka je uspostavila trgovinu sa Francuskom, Italijom, Španijom i drugim evropskim zemljama. Tokom 1783–1793, takođe je pomorsku trgovinu Poljske preko Crnog mora preko Hersona vodila Kompania Handlowa Polska. Godine 1791. Potemkin je sahranjen u novoizgrađenoj katedrali Svete Katarine. Godine 1803. grad je postao glavni grad Hersonske gubernije.[5]
Industrija, počevši od pivara, kožara i druge prehrambene i poljoprivredne prerade, razvijala se od 1850-ih.
Godine 1897. u gradu je živelo 59.076 stanovnika, od kojih je, na osnovu svog maternjeg jezika, skoro polovina zabeležena kao Velikorusi, 30% kao Jevreji, a 20% kao "Malorusi" ili Ukrajinci.[6]
Tokom revolucije 1905. godine u gradu je došlo do radničkih štrajkova i pobune vojske (oružana demonstracija vojnika 10. disciplinskog bataljona).[7]
Sovjetska era
urediU jeku Oktobarske revolucije 1917. godine, boljševici su iz Kijeva izbacili Centralnu Radu koja je proglasila Ukrajinsku Narodnu Republiku (UNR). Ali pre nego što su uspeli da obezbede Herson, ustupili su region prema uslovima Brest-litovskog mira iz marta 1918. Ukrajinskoj Državi pod kontrolom Nemačke. Nakon povlačenja nemačkih snaga u novembru 1918. godine, napori UNR (Petljurista) da potvrdi vlast bili su osujećeni savezničkom intervencijom koju su predvodili Francuzi i koja je zauzela Herson u januaru 1919.
.jpg)
U martu 1919, Zelena armija lokalnog vojskovođe atamana Nikifora Grigorijeva izbacila je francuski i grčki garnizon i ubrzala evakuaciju saveznika iz Odese. U julu, boljševici su pobedili Grigorijeva koji je pozvao ukrajinski narod da ustane protiv "komunističkih varalica" i njihovih "jevrejskih komesara,"[8] i izvršili pogrome,[8] obuhvatajući i Hersonsku oblast.[9] Sam Herson je bio okupiran od strane kontrarevolucionarnih belaca pre nego što je konačno pao od boljševičke Crvene armije u februaru 1920. godine.[5] Godine 1922. grad i region su formalno uključeni u Ukrajinsku SSR konstitutivnu republiku Sovjetskog Saveza.
Stanovništvo je radikalno smanjeno sa 75.000 na 41.000 zbog gladi 1921–1923, ali je potom stalno raslo, dostigavši 97.200 1939.
Tokom Golodomora 1932-1933, umrlo je 6.330 stanovnika grada.
Godine 1940, grad je bio jedno od mesta pogubljenja poljskih oficira i inteligencije koje su počinili Sovjeti kao deo Katinjskog masakra.[10] Dalja devastacija i gubitak stanovništva rezultat je nemačke okupacije tokom Drugog svetskog rata. Nemačka okupacija, koja je trajala od avgusta 1941. do marta 1944, borila se i sa sovjetskim i sa ukrajinskim nacionalističkim (OUN) podzemnim organizacijama. Na čelu hersonskog okružnog rukovodstva OUN-a bio je Bogdan Bandera (brat vođe OUN-a Stepana Bandere).[11] Nemci su upravljali nacističkim zatvorom i logorom za ratne zarobljenike Stalag 370 u gradu.[12][13]
U posleratnim decenijama, kada je došlo do značajnog industrijskog rasta, stanovništvo se više nego udvostručilo, dostigavši 261.000 do 1970. godine.[14] Nove fabrike, uključujući Kompleks Kominternine brodogradnje, Kompleks za popravku brodova Kujbišev i Hersonski kompleks za proizvodnju pamučnog tekstila (jedan od najvećih tekstilnih pogona u Sovjetskom Savezu), i rastuću luku za izvoz žita u Hersonu, privukle su radnu snagu iz ukrajinskih sela. Ovo je promenilo etnički sastav grada, povećavši udeo Ukrajine sa 36% 1926. na 63% 1959. godine, dok je ruski udeo smanjen sa 36 na 29%. Jevrejsko stanovništvo se nikada nije oporavilo od Holokausta koji su sproveli Nemci: sa 26% stanovnika 1926. godine, njihov broj je pao na samo 6% 1959.[14]
U nezavisnoj Ukrajini
urediSa izlaznošću od 83,4% birača sa pravom glasa, 90,1% glasova u Hersonskoj oblasti je bilo za nezavisnost Ukrajine na nacionalnom referendumu 1. decembra 1991. godine.[15]
Nakon ruske aneksije Krima 2014. godine, u Hersonu se nalazila kancelarija predstavnika ukrajinskog predsednika na Krimu.[16]
Do 18. jula 2020. Herson je bio uključen kao grad od oblasnog značaja i centar opštine Herson. Opština je ukinuta u julu 2020. u okviru administrativne reforme Ukrajine, kojom je broj okruga Hersonske oblasti smanjen na pet. Područje opštine Herson spojeno je u novoosnovani Hersonski okrug.[17][18]
Ruska okupacija
urediHerson je bio poprište teških borbi u prvim danima ruske invazije na Ukrajinu 2022.[19] Od 2. marta 2022. grad je pod ruskom kontrolom.[20][21]
Pod ruskom okupacijom, meštani su nastavili da organizuju ulične proteste protiv prisustva invazione vojske i pružaju podršku jedinstvu Ukrajine.[22][23] Prema ukrajinskoj vladi, ruska vojska je nastojala da stvori marionetsku Hersonsku Narodnu Republiku u stilu separatističke politike koju podržava Rusija u regionu Donbasa i pokušala je da primora lokalne odbornike da podrže taj potez, pritvarajući one aktiviste i zvaničnike koji su se protivili njihovim planovima.[24]
Dana 26. aprila, i lokalne vlasti i ruski državni mediji izvestili su da su ruske trupe preuzele sedište gradske administracije i da su imenovale i novog gradonačelnika,[25] bivšeg KGB agenta Oleksandra Kobeca, i predsednika Hersonske vojno-građanske administracije, bivšeg gradonačelnik Volodimira Saljda.[26] Sledećeg dana, ukrajinski generalni tužilac je rekao da su vojnici upotrebili suzavac i šok bombe da rasteraju novi proukrajinski miting u centru grada.[25] Kao pokazatelj nameravanog odvajanja od Ukrajine, 28. aprila nova administracija je objavila da će od maja prebaciti plaćanja u regionu na rusku rublju. Pozivajući se na neimenovane izveštaje o navodnoj diskriminaciji govornika ruskog, njen zamenik šefa Kiril Stremousov rekao je da "reintegracija Hersonske oblasti nazad u nacističku Ukrajinu ne dolazi u obzir".[27]
Ruska okupaciona vlast u Hersonu tvrdi da je počela da izvozi prošlogodišnje žito iz Hersona u Rusiju. Radi se i na izvozu semena suncokreta.[28]
Demografija
urediEtnička pripadnost
urediPrema ukrajinskom nacionalnom popisu 2001. godine, etničke grupe koje žive u Hersonu uključivale su:
Jezici
uredi| Jezik | 1897.[29] | 2001.[30] |
|---|---|---|
| Ukrajinski | 19.6% | 53.4% |
| Ruski | 47.2% | 45.3% |
| Jidiš | 29.1% | |
| Poljski | 1.7% | |
| Nemački | 0.7% |
Stanovništvo
urediPrema proceni, u gradu je 2012. živelo 300.666 stanovnika.
| 1979. | 1989. | 2001. | 2012. |
|---|---|---|---|
| 318.908[31] | 355.379[31] | 328.360[31] | 300.666[31] |
Administrativne podele
urediPostoje tri gradska okruga rejona.
- Suvorovski okrug, centralni i najstariji okrug grada, nazvan po ruskom generalu Suvorovu. Uključuje departmane: Tavrijs'kij, Pivničnij i Mlini.
- Dnjeparski okrug, nazvan po reci Dnjepar. Uključuje departmane: HBK, Tekstilni, Sklotara, Slobidka, Vojenka, Shidni.
- Korabelni Raion. Obuhvata departmane: Šumenski, Korabel, Zabalka, Suharne, Žitloselište, Selišće — 4, Selišće — 5.
Klima
urediPrema Kepenovoj klasifikaciji klime, Herson ima umerenokontinentalnu klimu (Dfa).[32]
| Klima Herson (1991–2020, ekstremi 1955–danas).) | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Pokazatelj \ Mesec | Jan. | Feb. | Mar. | Apr. | Maj | Jun | Jul | Avg. | Sep. | Okt. | Nov. | Dec. | God. |
| Apsolutni maksimum, °C (°F) | 15,2 (59,4) |
18,6 (65,5) |
22,7 (72,9) |
32,0 (89,6) |
37,7 (99,9) |
39,5 (103,1) |
40,5 (104,9) |
40,7 (105,3) |
36,4 (97,5) |
32,0 (89,6) |
21,8 (71,2) |
17,2 (63) |
40,7 (105,3) |
| Maksimum, °C (°F) | 1,4 (34,5) |
3,1 (37,6) |
8,8 (47,8) |
16,5 (61,7) |
22,9 (73,2) |
27,5 (81,5) |
30,3 (86,5) |
30,1 (86,2) |
23,7 (74,7) |
16,1 (61) |
8,4 (47,1) |
3,3 (37,9) |
16,0 (60,8) |
| Prosek, °C (°F) | −1,6 (29,1) |
−0,6 (30,9) |
4,1 (39,4) |
10,6 (51,1) |
16,7 (62,1) |
21,2 (70,2) |
23,8 (74,8) |
23,3 (73,9) |
17,5 (63,5) |
10,9 (51,6) |
4,7 (40,5) |
0,4 (32,7) |
10,9 (51,6) |
| Minimum, °C (°F) | −4,4 (24,1) |
−3,8 (25,2) |
0,0 (32) |
5,0 (41) |
10,6 (51,1) |
15,3 (59,5) |
17,5 (63,5) |
16,7 (62,1) |
11,8 (53,2) |
6,3 (43,3) |
1,6 (34,9) |
−2,2 (28) |
6,2 (43,2) |
| Apsolutni minimum, °C (°F) | −26,3 (−15,3) |
−24,4 (−11,9) |
−20,2 (−4,4) |
−7,9 (17,8) |
−1,5 (29,3) |
5,5 (41,9) |
9,2 (48,6) |
6,6 (43,9) |
−5,0 (23) |
−7,6 (18,3) |
−16,2 (2,8) |
−22,2 (−8) |
−26,3 (−15,3) |
| Količina padavina, mm (in) | 33 (1,3) |
28 (1,1) |
30 (1,18) |
32 (1,26) |
43 (1,69) |
59 (2,32) |
44 (1,73) |
29 (1,14) |
38 (1,5) |
36 (1,42) |
34 (1,34) |
38 (1,5) |
444 (17,48) |
| Dani sa kišom | 9 | 7 | 9 | 12 | 11 | 11 | 9 | 6 | 9 | 9 | 12 | 10 | 114 |
| Dani sa snegom | 11 | 10 | 6 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0,3 | 4 | 8 | 39 |
| Relativna vlažnost, % | 85,5 | 82,1 | 77,1 | 68,5 | 64,8 | 65,3 | 62,1 | 60,7 | 68,4 | 76,4 | 84,9 | 86,8 | 73,6 |
| Sunčani sati — mesečni prosek | 63,7 | 82,7 | 134,2 | 193,3 | 275,8 | 294,7 | 318,5 | 301,5 | 228,4 | 153,8 | 77,6 | 50,1 | 2.174,3 |
| Izvor #1: Pogoda.ru.net[33] | |||||||||||||
| Izvor #2: Svetska meteorološka organizacija (vlažnost i sunce 1981–2010)[34] | |||||||||||||
Transport
urediLuke
urediHerson ima i morsku luku Herson i rečnu luku Herson.
Železnica
uredi
Herson je povezan sa nacionalnom železničkom mrežom Ukrajine. Postoje dnevne međugradske linije za Kijev, Lavov i druge gradove.
Vazdušni saobraćaj
urediHerson opslužuje međunarodni aerodrom Herson. Poseduje betonsku pistu dimenzija 2.500 h 42 metra, koja prima avione Boing 737, Erbas 319/320 i helikoptere svih serija.
Zvanična veb stranica aerodroma je: //khe.aero a dodatne informacije mogu se pronaći na http://www.aisukraine.net.
Obrazovanje
uredi
Postoji 77 srednjih škola kao i 5 fakulteta. Postoji 15 institucija visokog obrazovanja, uključujući:
- Hersonska državna pomorska akademija (ukr. Hersonskaя gosudarstvennaя morskaя akademiя)
- Hersonski državni univerzitet poljoprivrede
- Hersonski državni univerzitet
- Hersonski nacionalni tehnički univerzitet
- Međunarodni univerzitet za biznis i pravo
Dokumentarni film Diksilend snimljen je u muzičkoj školi u Hersonu.[35]
Glavne znamenitosti
uredi
- Katedrala Svete Katarine – podignuta je 1780-ih godina, navodno po nacrtu Ivana Starova, i u njoj se nalazi grob kneza Grigorija Potemkina.
- Jevrejsko groblje – Herson ima veliku jevrejsku zajednicu koja je nastala sredinom devetnaestog veka.[36]
- Hersonski TV toranj
- Adžigolski svetionik, hiperboloidna struktura koju je dizajnirao Vladimir Šuhov 1911. godine
- Hersonski umetnički muzej[37] poseduje zbirku ikona, ukrajinskih i ruskih slika i skulptura. Posebno se ističu "Portret žene" (1883) Konstantina Makovskog ; "Dolazak oluje Ivana Ajvazovskog ; Zalazak sunca Alekseja Savrasova; Stočni dvor u Abramcevu Vasilija Polenova ; Kod kamena Ivana Kramskoja ; U blizini manastira nemačkog slikara Avgusta fon Bajera (1859) ; Hrastovi (1956) ; Molodicija (1938) i Mrtva priroda sa plavom metlom (1930) Alekseja Šovkunenka (rođen u Hersonu).
Poznati građani
uredi- Georgi Arbatov (1923–2010), politikolog.[38]
- Maksimilijan Bern, pisac i urednik
- Sergej Bondarčuk, sovjetski, ukrajinski filmski reditelj, scenarista i glumac.
- Lev Davidovič Bronštajn, poznatiji kao Lav Trocki, boljševički revolucionar i marksistički teoretičar, rođen je u selu Bereslavka, Hersonska gubernija, 1879. godine.
- Larisa Latinjina, sovjetska gimnastičarka koja je bila prva atletičarka koja je osvojila devet zlatnih olimpijskih medalja
- Sergej Polunjin, ukrajinski baletan[39]
- Knez Grigorij Potemkin (1739–1791), osnivač grada
- Moše Šaret, drugi predsednik Vlade Države Izrael (1953–1955)
- Sergej Stanišev, 49. premijer Bugarske
- Knez Aleksandar Suvorov (1730–1800), osnivač grada
Partnerski gradovi
uredi
Vidi još
urediReference
uredi- ^ „Pulling back ‘to save lives’: Key points from top Russian commander’s Kherson speech”. RT. 9. 11. 2022. Arhivirano iz originala 10. 11. 2022. g. Pristupljeno 10. 11. 2022.
- ^ Herson pervinniй: Яk zvodili mіsto ta de buli Bіlіkovičі
- ^ Yanko, M.T. [Яnko M.T.] (1998). Toponimichnyi slovnyk Ukrainy: slobnyk-doidnyk Toponіmіčniй slovnik Ukraїni: slovnik-dovіdnik [Toponymic dictionary of Ukraine: Reference Dictionary].
- ^ Luchyk, V.V. [Lučik V.V.] (2014). Etymolohichnyi slovnyk toponimiv Ukrainy Etimologіčniй slovnik toponіmіv Ukraїni [Etymological dictionary of Toponyms of Ukraine].
- ^ a b "Herson", Bolьšaя Sovetskaя Эnciklopediя, tom 46 (The Great Soviet Encyclopedia, Vol. 46), B. A. Vvedenskiй 2-e izd.(B. A. Vvedensky ed.. 2nd Edition).. M., Gosudarstvennoe naučnoe izdatelьstvo «Bolьšaя Sovetskaя эnciklopediя» (State Scientific Publishing House), 1957, p. 121-122
- ^ Perepisь naseleniя 1897 (Census of 1897) g. Raspredelenie naseleniя po rodnomu яzыku i uezdam. Hersonskiй uezd, gorod Herson
- ^ Herson // Sovetskaя istoričeskaя эnciklopediя / redkoll., gl. red. E. M. Žukov. tom 15. M., gosudarstvennoe naučnoe izdatelьstvo «Sovetskaя эnciklopediя», 1974. ("Kherson", Soviet Historical Encyclopedia. Vol. 15, E. M. Zhukov. ed., State Scientific Publishing House), 1974. p. 504-506, 571-573
- ^ a b Werth, Nicolas (2019). „Chap. 5: 1918-1921. Les pogroms des guerres civiles russes”. Le cimetière de l'espérance. Essais sur l'histoire de l'Union soviétique (1914-1991) [Cemetery of Hope. Essays on the History of the Soviet Union (1914–1991)]. Collection Tempus (na jeziku: francuski). Perrin. ISBN 978-2-262-07879-9.
- ^ Danilenko, Vladimir (2006). Jewish Pogroms in Ukraine, 1918-1921. Fond FR-3050 Kiev District Commission of the Jewish Public Committee for the Provision of Aid to Victims of Pogroms; Opis' 1-3 (PDF). Kyiv: The State Archive of the Kyiv Oblast. str. 4.
- ^ Zbrodnia katyńska (na jeziku: poljski). Warszawa: IPN. 2020. str. 17. ISBN 978-83-8098-825-5.
- ^ Vladimir Kovalьčuk. Bogdan — zagadočnый brat Stepana Banderы Gazeta «Denь», № 30, 20 fevralя 2009 goda. // day.kiev.ua ("Vladimir Kovalchuk. Bogdan is Stepan Bandera's mysterious brother", The Day, No. 30, 20 February 2009. // day.kiev.ua)
- ^ „Gefängnis Cherson”. Bundesarchiv.de (na jeziku: nemački). Pristupljeno 7. 5. 2022.
- ^ „German Camps”. Pristupljeno 7. 5. 2022.
- ^ a b „Kherson”. www.encyclopediaofukraine.com. Pristupljeno 6. 4. 2022.
- ^ „Ukrainian Independence Referendum”. Seventeen Moments in Soviet History (na jeziku: engleski). 28. 9. 2015. Pristupljeno 6. 4. 2022.
- ^ Official website Arhivirano 2016-03-03 na sajtu Wayback Machine. Presidential representative of Ukraine in Crimea.
- ^ „Pro utvorennя ta lіkvіdacію raйonіv. Postanova Verhovnoї Radi Ukraїni № 807-ІH.”. Golos Ukraїni (na jeziku: ukrajinski). 18. 7. 2020. Arhivirano iz originala 9. 7. 2021. g. Pristupljeno 3. 10. 2020.
- ^ „Novі raйoni: karti + sklad” (na jeziku: Ukrainian). Mіnіsterstvo rozvitku gromad ta teritorій Ukraїni. 17. 7. 2020. Arhivirano iz originala 2. 3. 2021. g. Pristupljeno 26. 9. 2021.
- ^ Reuters (26. 2. 2022). „Fighting under way near Kherson, Mykolaiv, Odessa - Ukrainian official”. Reuters (na jeziku: engleski). Arhivirano iz originala 26. 2. 2022. g. Pristupljeno 26. 2. 2022.
- ^ Oliphant, Roland (2. 3. 2022). „Vladimir Putin set to 'cut Ukraine in two' as key city of Kherson falls to Russians”. The Telegraph. Pristupljeno 3. 3. 2022.
- ^ „Kherson falls — Kyiv under fire — Mariupol tragedy”. 3. 3. 2022. Pristupljeno 3. 3. 2022.
- ^ „Crowds take to the streets of Kherson”. BBC News (na jeziku: engleski). 13. 3. 2022. Pristupljeno 13. 3. 2022.
- ^ Peterson, Scott; Naselenko, Oleksandr (6. 4. 2022). „Tear gas, arrogance, and resistance: Life in Russia-occupied Kherson”. Christian Science Monitor. ISSN 0882-7729. Pristupljeno 7. 4. 2022.
- ^ „Missing reporter among several journalists, activists and officials said to be detained by Russian forces” (na jeziku: engleski). CNN. 19. 3. 2022. Pristupljeno 19. 3. 2022.
- ^ a b Prentice, Alessandra; Zinets, Natalia (27. 4. 2022). „Russian forces disperse pro-Ukraine rally, tighten control in occupied Kherson”. Reuters (na jeziku: engleski). Pristupljeno 27. 4. 2022.
- ^ Times, The Moscow (28. 4. 2022). „Russian-Occupied Kherson Names New Leadership Amid Pro-Ukraine Protests, Rocket Attacks”. The Moscow Times (na jeziku: engleski). Pristupljeno 28. 4. 2022.
- ^ Vasilyeva, Nataliya (28. 4. 2022). „Occupied Kherson will switch to Russian currency, puppet government says”. The Telegraph (na jeziku: engleski). ISSN 0307-1235. Pristupljeno 28. 4. 2022.
- ^ Vasilyeva, Nataliya (30. 5. 2022). „Russian-controlled Kherson region in Ukraine starts grain exports to Russia - TASS”. Reuters. Pristupljeno 30. 5. 2022.
- ^ Nacionalьnый sostav naseleniя gorodov (po яzыku) Arhivirano 13 avgust 2015 na sajtu Wayback Machine Vserossiйskaя perepisь naseleniя 1897
- ^ Ukrainian census in Kherson Oblast. State Statistics Service.
- ^ a b v g „UKRAINE: Major Cities”. City Population. Pristupljeno 10. 11. 2012.
- ^ Peel, M. C. and Finlayson, B. L. and McMahon, T. A. (2007). „Updated world map of the Köppen–Geiger climate classification” (PDF). Hydrol. Earth Syst. Sci. 11 (5): 1633—1644. Bibcode:2007HESS...11.1633P. ISSN 1027-5606. doi:10.5194/hess-11-1633-2007
. Arhivirano (PDF) iz originala 3. 2. 2012. g.
- ^ „Pogoda.ru.net” (na jeziku: ruski). maj 2011. Arhivirano iz originala 14. 12. 2019. g. Pristupljeno 8. 11. 2021.
- ^ „World Meteorological Organization Climate Normals for 1981–2010”. World Meteorological Organization. Arhivirano iz originala 17. 7. 2021. g. Pristupljeno 17. 7. 2021.
- ^ Bondarchuk, Roman. „Dixie Land”. Cineuropa. Arhivirano iz originala 8. 5. 2021. g. Pristupljeno 24. 2. 2021.
- ^ „KHERSON”. JewishEncyclopedia.com. Arhivirano iz originala 22. 9. 2012. g. Pristupljeno 19. 8. 2012.
- ^ „Arhivirana kopija”. Arhivirano iz originala 25. 03. 2022. g. Pristupljeno 30. 05. 2022.
- ^ Levy, Clifford J. "Georgi A. Arbatov, a Bridge Between Cold War Superpowers, Is Dead at 87" Arhivirano 2015-02-06 na sajtu Wayback Machine, The New York Times, 2 October 2010. Accessed 4 October 2010.
- ^ „Self-destructive dance superstar Sergei Polunin: 'Ukraine put me on a list of terrorists'”. TheGuardian.com. 7. 3. 2019. Arhivirano iz originala 6. 2. 2022. g. Pristupljeno 7. 2. 2022.
Spoljašnje veze
uredi
- Slike Hersona Arhivirano 2018-01-29 na sajtu Wayback Machine
- Sajt gradske uprave Hersona Arhivirano na sajtu Wayback Machine (31. mart 2009)
- Hersonske patriote
- Herson info&šoping
- Fotografije Hersona Arhivirano na sajtu Wayback Machine (9. april 2014)
- Ubistvo Jevreja iz Hersona tokom Drugog svetskog rata, na Jad Vašem vebsajtu.
.svg){kind=small}
