Hrišćanska nazarenska zajednica

Hrišćanska nazarenska zajednica je verska zajednica čije se učenje zasniva isključivo na Svetom pismu. U Srbiji sedište joj je u Novom Sadu. Koliko je poznato, Nazareni su rasprostranjeni u 20 država širom sveta: Mađarska, Austrija, Kanada, Sjedinjene Američke Države, Nemačka, Australija, Japan, Brazil, Meksiko, Ukrajina, Slovačka, Rumunija, Srbija, Hrvatska, Makedonija, Indija, Gana, Izrael, Papua Nova Gvineja i Švajcarska. Nazareni nemaju sopstveni grb i obeležja.

Nazareni u našim krajevima uredi

Pripadnici su odbacili krštenje dece, vojničku službu (i naročito oružje) i polaganje zakletve, i javni život sa naukom, kulturom i politikom.^[1] "Novoverci" ili "bugeri" (kako su ih zvali po Bačkoj) nisu priznavali nacionalnu pripadnost i prošlost i podrivali su srpsko narodno jedinstvo i pravoslavlje. Živeli su po nekim biblijskim načelima, mimo civilizacije i vremena, zatvoreni u svojim poluotvorenim "skupštinama". Okupljali su se isključivo nedeljom i priznavali samo Sveto Pismo za bogoslužbenu knjigu. Bilo je mišljenje da su postali pretnja državi i pravoslavlju zbog svoje početne masovnosti, pri čemu su i mnogi do tada crkveni ljudi po selima, njima prišli. Nazareni su masovno osuđivani na višegodišnje zatvorske kazne, najviše zato što su odbijali da nose oružje i služe vojni rok.

Javili su se prvo u Varadinskoj regimenti u Sremu, a prvi pripadnici bili su Srbi pravoslavci i katolici. Počelo je 1862. godine, tako što je nekoliko sremskih graničara odbilo zapovest, da uzme pušku i ide na stražu - jer im vera zabranjuje.^[2] Nazareni nisu bili priznati od strane austrougarske države, čak su strogo i telesno kažnjavani, pa su delovali tajno.^[3] Izdata je 13. avgusta 1868. godine jedna državna naredba uperena protiv njih, jer su ignorisali društvene i pravne norme i zakone. Pokret je najpre ojačao u Sremu, odakle se preko Surduka širio po Banatu i Srbiji. U južnom Banatu sela Idvor i Farkaždin su bila 1890. godine njihova glavna uporišta. Vladimir Dimitrijević pravoslavni teolog se prvi pozabavio njima kod Srba. Analizirao je njihovo delovanje i pisao knjige i članke; kao stručnjak ukazao na opasnost po pravoslavne narode. Srpski radikali u Vojvodini oštro suprotstavljeni srpskom pravoslavnom kliru, išli su im manje-više na ruku. Veliki srpski pesnik Jovan Jovanović Zmaj je tako preveo na srpski jezik njihovu pesmaricu "Harfu Siona". A radikalski vođ, novinar Jaša Tomić napisao je roman "Nazareni",^[4] u kojem ih je (kao njima blizak) prikazao kao mučenike.

Zbog njihove predanosti Bogu i beskompromisnom životu po Bibliji Nazareni su u velikoj meri proganjani na prostorima bivše SFRJ. Nekada je nazarenska zajednica bila jedna od brojnijih u Srbiji dok na scenu nije stupio komunizam. Takvo uređenje je zabranilo članovima ove zajednice da veru prenose na decu, i vode razgovor o veri sa bilo kim. Tako da je danas broj Nazarena splasnuo i stagnira. Što se tiče rasprostranjenosti po Srbiji, uglavnom su rasprostranjeni po Vojvodini. Nekada je na prostoru Jugoslavije postojalo 360 nazarenskih crkava. Danas ih u Srbiji ima približno 50.

Objekti - Skupštine uredi

Svoju crkvu, Nazareni zovu skupštinom. Za vreme službe, vernici sede u klupama, pri čemu muškarci i žene ne sede zajedno. Sedište Hrišćanske nazarenske zajednice je u Novom Sadu.

Adrese nekih nazarenskih skupština:

Unutrašnjost crkve u Novom Sadu

Grad/mesto	Adresa
Novi Sad	Valentina Vodnika 12
Beograd	Takovska 49a
Zemun	Svetosavska 16
Pančevo	Cara Lazara 4
Zrenjanin	Takovska 23
Vršac	Svetozara Miletića 33
Stara Pazova	Jana Kolara 8

Bogosluženje uredi

Bogosluženje traje između sat i sat i po vremena. Služba počinje jednom pesmom koju peva hor. Zatim za govornicu izlazi propovednik koji pročita neki odlomak iz Svetog Pisma (najčešće jedno poglavlje). Nakon čitanja, sledi molitva. Propovednik se moli Bogu na glas, dok i propovednik i vernici kleče. Nakon molitve sledi analiza pročitanog teksta, što je najduži deo službe. Kada se završi propoved, slede još dve pesme hora i još jedna molitva. Molitve se završavaju rečima u ime Isusa Hrista. Propovednici nisu plaćeni, a prilikom službe ne nose odežde, već košulje i sakoe. Osim održavanja službe, nekada se organizuje samo hor. Osim službe i hora, Nazareni ne obavljaju nikakve obrede, niti imaju bilo kakve rituale.

Način života nazarenske zajednice uredi

Kod vernika ove crkve nema zabavljanja mladih pre braka, u koji mogu stupiti samo muž i žena iz te crkve. Među Nazarenima nema pušača.
Vernici ove zajednice ne slave krsnu slavu.
Žene u ovoj crkvi ne nose nakit i šminku.
Ne praktikuju kađenje.
Muškarci ne smeju biti pokrivene glave.
Žene u toku službe i molitve moraju imati pokrivenu glavu.
Ne krste malu decu, već smatraju da je krštenje samostalna odluka odrasle osobe, jer samo odrasla osoba koja odgovara za svoje postupke može i treba da se pokaje.
Ne praktikuju ikone.

Verovanja uredi

Nazareni veruju u Sveto trojstvo koje čine Bog otac, sin (Isus Hristos) i Sveti Duh. Veruju u postojanje raja i pakla. Nemaju jasan stav po pitanju predestinacije (teze da je čoveku sudbina određena pre rođenja), već smatraju da je nekim delom sudbina određena, ali da čovek svojim ponašanjem može delovati na promenu te sudbine.

Razlike od drugih zajednica uredi

Nazarenski propovednici i starešine nisu plaćeni. Vernici i posetioci nisu dužni da ostavljaju materijalni prilog. Nazareni nemaju svoj prevod, Biblije. Koriste lokalne prevode Svetog pisma, odnosno širom sveta koriste na svakom jeziku.