Hronologija Aprilskog rata 8. april 1941.
8. april 1941. je bio treći dan Aprilskog rata, sukoba između sila Osovine i Kraljevine Jugoslavije u Drugom svetskom ratu.
| 8. april 1941. | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Deo Aprilskog rata (Drugi svetski rat) | |||||||||
 Pravci nastupanja nemačkih snaga tokom Aprilskog rata. | |||||||||
| |||||||||
Tok operacija
urediSrbija
urediNa frontu 5. armije
urediNemačka prva oklopna grupa (3 divizije) prešla je u napad iz Bugarske u 5 sati i 30 minuta: Toplička divizija nije izdržala napad i uz teške gubitke povlačila se pred 11. oklopnom divizijom koja je zauzela Pirot. Nemačka 294. pešadijska divizija i 4. brdska divizija posle teških borbi zauzele su utvrđene položaje severno od druma Caribrod-Pirot, zarobivši veći deo Topličke divizije i prinudivši ostatke da se povuku prema Svrljigu.
Zbog izuzetno lošeg stanja na frontu, komandant jugoslovenske 5. armije naredio je da se u noći 8. aprila, 5. armija povuče na levu obalu Južne Morave. Štab 5. armije je pod okriljem noći izmešten iz Niške Banje u Kruševac.[1]
Makedonija
urediNemačka 9. oklopna divizija zauzela je Stari Kačanik i Tetovo, a 73. pešadijska divizija zauzela je Prilep, dok se SS motorizovana divizija Adolf Hitler prebacila u Veles. Za to vreme 2. oklopna divizija prodrla je pored Dojranskog jezera u Grčku i zauzela Kilkis. Ostaci jugoslovenske vojske (Bregalnička i Šumadijska divizija) delom su odstupili u Grčku ili prema Bitolju, a delom su zarobljeni.
Kačanik
urediU klisuri Kačanika, južno od Kumanova, 1. bombarderski puk jugoslovenskog RV napao je kolonu 9. oklopne divizije. 12 jugoslovenskih lakih bombardera Bristol Blenim je poletelo iz Bijeljine i dejstvovalo po nemačkoj oklopnoj diviziji kod Stracina i tada su neprijatelju naneti veliki gubici, koji ga ipak nisu uspeli zaustaviti.
U samoubilačkom napadu na nemačke tenkove poginuli su:
- pukovnik Ferdo Gradišnik (1899—1941)[2], komandant puka
- pilot-izviđač poručnik Đorđe Stevanović (1909—1941)[2], komandant 204. eskadrile
- pilot-narednik Živan Jovanović.[3]
Albanski front
urediNa frontu prema Albaniji, izuzev Vardarske divizije koja je zbog pada Skoplja i ugroženosti pozadine obustavila napad, jugoslovenska ofanziva se nastavila: Zetska divizija prodrla je drumom Podgorica-Skadar 10 km u dubinu albanske teritorije, Komski odred je prešao Prokletije i prodro u Albaniju gde je zauzeo selo Puku, a Kosovska divizija je širokim frontom izbila na Drim. Zbog brzog prodora nemačkih trupa kod Skopllja, komanda jugoslovenske 3. armije nije uspela da uspostavi vezu sa Vardarskom, Ibarskom i Šumadijskom divizijom.
Slovenija i Hrvatska
urediNa frontu 4. armije
urediNa delu fronta koji je držala Slavonska divizija, nemačke snage su u noći 7/8. aprila forsirale reku Dravu i odbacile 393. rezervni puk prema Virovitici, zauzevši pri tom selo Basju. Vojnici 108. pešadijskog puka Slavonske divizije su se pobunili i zajedno sa jedinicama 4. dopunskog puka samovoljno napustili položaj i povukli se ka Bjelovaru gde su preuzeli vlast.[4] Na sektoru Savske divizije preduzet je bezuspešni kontranapad u pravcu Đekenješa. Defetizam koji je zahvatio Slavonsku diviziju, zahvatio je i 36. pešadijski puk Savske divizije iz koga su, do kraja dana, dezertirala dva bataljona. Nemačka 14. oklopna divizija zauzela je Viroviticu.
Na frontu 7. armije
uredi132. pešadijska divizija zauzela je Maribor. Građani Maribora su sa oduševljenjem dočekali nemačke jedinice.[5] Jugoslovenska vojska porušila je sve mostove u Mariboru, a srušen je i most u Ormožu. Italijanska 3. alpska grupa zauzela je Kranjsku Goru.[6] U Ratnom dnevniku nemačke 2. armije, dana 8. aprila 1941.god., prilikom procene snage jugoslovenskih jedinica koje su bile nasuprot 2. armiji, upisano je sledeće: "Neprijateljskim trupama koje se nalaze prema 2. armiji je jako umanjena borbena vrednost zbog prisutnosti velikog broja Hrvata i Slovenaca u jedinicama."[7]
Reference
uredi- ^ Aprilski rat 1941, Zbornik dokumenata, Knjiga 2, Vojnoistorijski institut, Beograd, 1987, Prilog br. 1 „Operacijski dnevnik Štaba vrhovne komande Jugoslovenske vojske od 6. do 14. aprila 1941.god." str. 823.
- ^ a b Gažević 1974, str. 274 (knjiga 3) harvnb greška: više ciljeva (2×): CITEREFGažević1974 (help)
- ^ Bosanac 1964, str. 74–76
- ^ Aprilski rat 1941, Zbornik dokumenata, Knjiga 2, Vojnoistorijski institut, Beograd, 1987, Prilog br. 1 „Operacijski dnevnik Štaba vrhovne komande Jugoslovenske vojske od 6. do 14. aprila 1941.god." str. 826.
- ^ Aprilski rat 1941, Zbornik dokumenata, Knjiga 2, Vojnoistorijski institut, Beograd, 1987, Prilog br. 4 „Ratni dnevnik nemačke 2. armije od 28.marta do 24.aprila 1941.god." str. 919.
- ^ Gažević 1974, str. 189 (knjiga 1) harvnb greška: više ciljeva (2×): CITEREFGažević1974 (help)
- ^ Aprilski rat 1941, Zbornik dokumenata, Knjiga 2, Vojnoistorijski institut, Beograd, 1987, Prilog br. 4 „Ratni dnevnik nemačke 2. armije od 28.marta do 24.aprila 1941.god." str. 921.
Literatura
uredi- Gažević, Nikola (1974). Vojna enciklopedija (knjiga 1). Beograd: Vojnoizdavački zavod. str. 189.
- Bosanac, Mirko (1964). Udar na Jugoslaviju : dvanaest dana aprilskog rata 1941. godine. Beograd: Sedma sila.COBISS.SR 32004871
- Gažević, Nikola (1974). Vojna enciklopedija (knjiga 3). Beograd: Vojnoizdavački zavod. str. 274.
