Cetina
Cetina je reka u južnoj Hrvatskoj, u centralnoj Dalmaciji. Ukupna dužina reke je oko 105 km[2][3], površina sliva 3700 km², a izvire na nadmorskoj visini od 385 m. Izvire ispod Dinare, a uliva se u Jadransko more[4]. Reka je plovna u dužini od 7 km (od ušća do naselja Radmanove Mlinice)[4]. Kraj oko reke Cetine se često naziva Cetinska krajina[5], a sama reka je u ranom srednjem veku činila granicu između Srba i Hrvata prema pisanju vizantijskog cara Konstantina Porfirogenita (913—959).
| Cetina | |
|---|---|
 Ušće reke Cetine u Jadransko more | |
 | |
| Opšte informacije | |
| Dužina | 105 km |
| Basen | 3.700[1] km2 |
| Pr. protok | 4-6 m3⁄s |
| Sliv | Jadranski |
| Plovnost | 7 |
| Vodotok | |
| Izvor | kod sela Cetina |
| V. izvora | 385 m |
| Ušće | Jadransko more |
| Geografske karakteristike | |
| Država/e |  Hrvatska |
| Oblast | Dalmacija |
| Naselja | Sinj, Trilj, Omiš |
| Reka na Vikimedijinoj ostavi | |
Odlike uredi
Cetina izvire na severozapadnim padinama planine Dinara, u blizini sela Cetine koje je udaljeno 7 km od naselja Vrlika. Oko 15 km od izvora u Cetinu se preko vodopada uliva mala rečica Dragović[5]. Na ušću ove rečice u Cetinu se nalazio pravoslavni Manastir Dragović koji je potopljen izgradnjom brane. U blizini naselja Vrlika počinje Peručko jezero, koje je nastalo izgradnjom brane na oko 25 km nizvodno. Potom reka protiče kroz Sinjsko polje, a posle skreće u pravcu istoka, pa ponovo skreće na zapad oko planine Mosor, pre nego što dođe do ušća u Jadransko more kod grada Omiša. Cetina je najduža reka u Dalmaciji. Reka je bogata vodopadima od kojih je najveći Velika Gubavica koji, sa svojih 49 metara[6] visinske razlike, spada među najveće vodopade u Hrvatskoj[4][7]. Betonskom branom kod Prančevića veći deo vode iz Cetine skrenut je tunelima ispod Mosora do HE Split. U toku leta prosečan protok kroz reku iznosi 4-6 m³/s, a u toku kišne sezone protok znatno raste[4].
Na reci je izgrađeno nekoliko manjih hidroelektrana.
Cetina je nekad bila bogata ihtiofaunom, naročito potočnom pastrmkom, koja se zaržala samo u delu toka.
Galerija uredi
-
Jedna od nekoliko brana na reci -
Izvor reke Cetine -
Cetina kod Omiša
Reference uredi
- ^ Mala enciklopedija Prosveta navodi "1.950 km²"
- ^ Mala enciklopedija Prosveta navodi „oko 102,5 km
- ^ Enciklopedija Jugoslavije JLZ kaže 100,5 km
- ^ a b v g http://www.omisinfo.com, Pristupljeno 30.4.2013.
- ^ a b www.cirilica.org Arhivirano na sajtu Wayback Machine (27. septembar 2007), Pristupljeno 30. 4. 2013.
- ^ Enciklopedija Jugoslavije JLZ iz 1982-
- ^ Mala enciklopedija Prosveta, izdanje iz 1959.
Vidi još uredi
Spoljašnje veze uredi
- Cetina na sajtu www.omisinfo.com (jezik: engleski)
- Zapisi sa Cetine - Petar P. Krivošić Arhivirano na sajtu Wayback Machine (9. april 2007) (jezik: srpski)
- Galerija slika i malo teksta (jezik: češki)