Čedo Vuković
Čedo Vuković (Đulići, 28. septembar 1920 — Budva, 8. april 2014) bio je jugoslovenski i crnogorski književnik i akademik.[1]
| Čedo Vuković | |
|---|---|
 | |
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 28. septembar 1920. |
| Mesto rođenja | Đulići, Kraljevina SHS |
| Datum smrti | 8. april 2014. (93 god.) |
| Mesto smrti | Budva, Crna Gora |
| Obrazovanje | Filozofski fakultet u Beogradu |
| Nagrade | Zmajeva nagrada |
Pisao je pripovetke, poeme, drame, romane, eseje i knjige za decu, i smatra se jednim od najznačajnijih crnogorskih književnika.[1]
Biografija uredi
Čedo Vuković je rođen 1920. godine u selu Đulići kod Andrijevice u Crnoj Gori, od oca Mihaila i majke Ljubice. U rodnom mestu je završio osnovnu školu, a gimnaziju je pohađao u Peći. Studirao je slavistiku na Filozofskom fakultetu u Beogradu.
Po početku Drugog svetskog rata vratio se u Crnu Goru i učestvovao u Narodno-oslobodilačkoj borbi. Radio je u redakciji lista „Omladinski pokret” u Kolašinu, Nikšiću i Cetinju 1943. godine.[2] Nakon oslobođenja, 1945. opet odlazi u Beograd gde je i ostao da radi sve do 1953. godine.
Oženio se 1950. godine i dobio dve ćerke.[2]
Od 1953. godine Čedo Vuković živi u Crnoj Gori. U Podgorici je radio kao urednik književnog časopisa „Stvaranje” sve do penzionisanja 1972. godine.
Bio je član Saveta Crne Gore, nekoliko puta biran za predsednika Udruženja književnika Crne Gore, dva puta izabran za potpredsednika Crnogorske akademije nauka i umetnosti čiji je dopisni član od 1977. godine, a redovni od 1981. godine.[1][2]
Preminuo je u Budvi 2014. godine.[3]
Književni rad uredi
Spisateljski dar je pokazao rano i već je 1936. godine u podgoričkom listu „Zeta” objavio prvu priču „Za hljebom”.[2] Prvu knjigu objavio je 1948. godine. Reč je o poemi za decu, o jagnjetu i ratu, pod naslovom „Vitorog”. Već sledeće godine objavio je zbirku „Pripovijetke” a zatim i roman „Visine”.
Roman za decu „Svemoćno oko” objavio je 1953. godine. Reč je o 19 priča o avanturama dečaka Željka, koji uz pomoć magične sprave doživljava neverovatne stvari.[1]
Pisao je vredno i knjige za decu i knjige za odrasle. Godine 1955. objavio je roman „Bez redenika”, a 1956. godine dečji roman „Tim Lavlje srce”. Reč je o neobičnoj fudbalskoj ekipi „Lavlje srce” gde glavni junak dečak Željko, sastavlja svoj tim u kom igraju životinje. Roman je preveden na italijanski jezik pod naslovom „La squadra Cuor di Leone”.[1]
Veliku pažnju književnih kritičara širom bivše Jugoslavije privukao je romanom „Mrtvo Duboko”. Glavni junaci ove priče su partizani koji se kriju od četnika u zabačenom crnogorskom selu Mrtvo Duboko.[1]
Usledili su novi romani: „Sudilište”, „Poruke”, „Sinovi sinova”, „Razvođe”, kao i nove knjige za decu „Halo nebo” i „Letilica profesora Bistrouma”. Roman „Rijeka” štampan je 1988. godine, a 1990. godine objavljen je „Mitski dekameron”. Početkom devedesetih godina objavio je knjigu „Harmonija” i poeme „Sinovi mikrokozma” i „Makarije”.[1]
Kao književni urednik, priredio je izdanja : „Petar I Petrović: Freske na kamenu”, „Nadvremenski glasovi” (izbor starih zapisa), „Izviriječ” (izbor iz crnogorske proze) i „Petar I Petrović: Poslanice”.[3]
Nagrade uredi
Dobitnik je Nagrade AVNOJ-a za književnost, dvostruki je dobitnik Trinaestojulske nagrade Crne Gore, Zmajeve nagrade (za roman „Tim Lavlje srce”), Nagrade Udruženja književnika Crne Gore, Nagrade Grada teatra „Stefan Mitrov Ljubiša”, Ordena Republike Francuske, kao o drugih nagrada i priznanja.[4]
Bibliografija uredi
- Vitorog (1948) — peoma za decu
- Pripovijetke (1949)
- Visine (1952) — roman
- Svemoćno oko (1953) — roman za decu
- Bez redenika (1955) — roman
- Tim Lavlje srce (1956) — roman za decu
- Ratni gosti (1958) — drama
- Mrtvo Duboko (1959) — roman
- Letilica profesora Bistrouma (1961) — roman za decu
- Poruke (1963) — roman o Petru I
- Halo nebo (1963) — roman za decu
- Razvođe (1968) — roman
- Sudilište (1971) — roman
- Sinovi sinova (1979) — roman u 5 knjiga
- Brđovići s Karuča
- Pod Skadrom
- Izbi buna
- Kolo nad kolom
- Teče Tara
- Na bjelinama vremena (1986) — zbirka eseja
- Sam sobom (1986) — zbirka eseja
- Rijeka (1988) — roman
- Mitski dekameron (1989) — roman
- Deveta zora (1990) — roman
- Harmonija (1992) — mitska igra u tri čina
- Snovi mikrokozma (1993) — poema
- Makarije (1994) — poema
- Crnogorsko proljeće (2006) — zbirka eseja
Reference uredi
- ^ a b v g d đ e „Čedo Vuković”. biografija.org. Pristupljeno 15. 11. 2018.
- ^ a b v g Vuković, Čedo (2009). Tim Lavlje srce. Čačak: Pčelica. str. 180—182. ISBN 978-86-6089-035-3.
- ^ a b v „Čedo Vuković”. lektire.rs. Pristupljeno 15. 11. 2018.
- ^ „Čedo Vuković”. novaknjiga.com. Pristupljeno 15. 11. 2018.
