Šatoraljaujhelj

Šatoraljaujhelj
mađ. *Sátoraljaújhely*
Šatoraljaujhelj; mađ. Sátoraljaújhely
	Središte grada sa Pavlinskim manastirom
	Zastava Grb
Administrativni podaci
Država	Mađarska
Region	Severna Mađarska regija
Županija	Boršod-Abauj-Zemplen (županija)
Srez	Šatoraljaujhelj
Stanovništvo
Stanovništvo	‍
—	16.299
— gustina	221,94 st./km2
Geografske karakteristike
Koordinate	48° 23′ 39″ S; 21° 39′ 22″ I / 48.39405° S; 21.65611° I
Vremenska zona	UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST)
Površina	73,44 km2
	Šatoraljaujhelj Šatoraljaujhelj na karti Mađarske
Poštanski broj	3980
Pozivni broj	47
Veb-sajt
	satoraljaujhely.hu

Šatoraljaujhelj (mađ. Sátoraljaújhely, slč. Nové Mesto pod Šiatrom) grad je u Mađarskoj. Šatoraljaujhelj je jedan od važnijih gradova u okviru županije Boršod-Abauj-Zemplen.

Šatoraljaujhelj je imao 16.299 stanovnika prema podacima iz 2009. godine.

Geografija uredi

Grad Šatoraljaujhelj se nalazi u krajnje severoistočnom delu Mađarske, na samoj granici sa Slovačkom, od koje je deli železnička pruga. Od prestonice Budimpešte grad je udaljen oko 260 kilometara severoistočno. Grad se nalazi u krajnje severoistočnom delu Panonske nizije, blizu reke Bodrog i ispod pobrđa Zemplen. Nadmorska visina grada je oko 120 m.

Istorija uredi

Tokom Drugog svetskog rata 1943. godine Šatoraljaujhelj postao je poznat i po Kaznenom zavodu za političke zatvorenike. Tadašnji Sudski zatvor u Šatoraljaujhelju postao je Kazneni zavod Vrhovne komande Mađarske vojske za političke osuđenike. U oktobru 1943. god. u novoosnovanom zatvoru bilo je oko 150 jugoslovenskih političkih osuđenika iz Bačke i manja grupa iz Međumurja i oko 250 zatvorenika iz Mađarske, Čehoslovačke, Rumunije i Ukrajine.

Posle nemačke okupacije Mađarske u martu 1944. godine uvereni da će nova vlast izvršiti likvidaciju političkih zatvorenika zatvorenici su doneli odluku da izvrše beg iz zatvora. Pokušaj bega izveden je 22. marta 1944. godine, ali se završio neuspešno. Podignuta je optužnica protiv 45 političkih zatvorenika, među kojima je bilo četvorica Mađara, dva Rumuna i jedan Slovak. Na suđenju 6. aprila 1944. god. njih 13 je osuđeno na smrt vešanjem, a nad 11 je istog dana izvršena presuda. Ostali su predati redovnom sudu. Na jesen 1944. god. svi zatvorenici predati su nemačkoj SS komandi.

Tela ubijenih učesnika u pobuni sahranjena su u zajedničkoj grobnici na „Trgu heroja“ u centru grada. Na mermernim pločama uklesana su imena 61 poginulog borca za slobodu. Mađarski skulptor Kerenji Jene izradio je 1948. god. spomenik mladog borca u okršaju sa orlom, prvobitno nazvan „Partizan iz Šatoraljaujhelja“.^{[traži se izvor]}