Jovan Popović
Jovan Popović (Kikinda, 18. novembar 1905 — Beograd, 13. februar 1952) bio je pesnik i književnik, učesnik u NOB-u od početka oružanog ustanka u Srbiji.[1]
| Jovan Popović | |
|---|---|
 Jovan Popović, fotografija iz Muzeja Vojvodine | |
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 18. novembar 1905. |
| Mesto rođenja | Kikinda, Austrougarska |
| Datum smrti | 13. februar 1952. (46 god.) |
| Mesto smrti | Beograd, FNRJ |
Biografija uredi
Odrastao je u obrazovanoj apotekarskoj porodici u Kikindi, gde je i započeo školovanje na mađarskom i nemačkom jeziku. Po završetku Prvog svetskog rata, nastavio je školovanje na srpskom jeziku. 1923. godine, u Kikindi je završio gimnaziju. Potom je u Beogradu upisao Filozofski fakultet, gde je studirao filozofiju i uporednu književnost. Slabo zdravlje, majčina smrt i materijalni razlozi uticali su da napusti studije. Vratio se u Kikindu i radio u porodičnoj apoteci.[2]
U ranoj fazi svog pesničkog rada bio je pod uticajem ekspresionizma, sredinom 20-ih godina pripadao je grupi beogradskih neoromantičara koji su bili izdanak levog ekspresionizma. Raskid s mladalačkom solipsističkom lirikom počinje kod njega Knjigom drugova (1928), čiji je bio jedan od urednika i zbog koje je izveden pred sud. U zatvoru je proveo 6 meseci, a nakon izlaska iz zatvora, otišao je u Beograd. Zaposlio se u Nolitu. Pesnik se okreće savremenom životu, svoju poeziju stavlja u službu radničke klase i njenih revolucionarnih ciljeva. Iskrenost uverenja ostaje ipak u njegovim stihovima površna, deklarativna, poruka jednosmerna. U pesmama nastalim u toku NOB-a nalazimo iste vrline i mane kao u ranijim socijalnim pesmama: strasno opredeljenje za ideju, ali i nedovoljnu savladanost izraza, verbalizam, patetiku. Po temperamentu, Popović nije bio borben duh, nego blag i nežan lirik, s nečim od mekoće i osećajnosti svojstvenih poeziji Miloša Crnjanskog. Najviše svežine i doživljenosti ima u pesmama inspirisanim zavičajnim motivima, u kojima se oseća odjek glasova iz detinjstva, a boje i zvuci rodne ravnice izazivaju nostalgične čežnje.
Značajniji je njegov pripovedački rad. Dve predratne zbirke Jovana Popovića, Reda mora da bude (1932) i Lica u prolazu (1941), otkrivaju pripovedača od talenta.[3] U njima je prikazao palanački svet Vojvodine, slike su osenčene njegovim vlastitim sećanjima o detinjstva i mladosti. Iz zavičajnosti potiče meka lirska nota, koja čini glavno obeležje tih pripovedaka, njihov osnovni kvalitet.
Najznačajnija mu je treća knjiga pripovedaka, Istinite legende (1944).[4] Naslov otkriva njen smisao: ona sadrži priče o istinitim događajima i istinitim ličnostima, o podvizima u NOB-u koji su se odista odigrali ali koji toliko prelaze granice uobičajenog da više liče na legende nego na istinite istorije. Osnovni postupak je hroničarsko-memoarski, autor zauzima poziciju nepristrasnog svedoka, letopisca zaokupljenog time da spase od zaborava primere hrabrosti običnih ljudi, boraca revolucije. Taj objektivni, epski ton odvaja ove ratne hronike od subjektivno, poetski obojene proze ranijih knjiga.
Oženio se 1931. godine Dragicom Vitolović, koja se potom 1936. udala za Voju Srzentića.
Uređivao je list Stožer, bio jedan od pokretača Nedeljnih infromativnih novina (NIN), sarađivao sa časopisima Naša stvarnost, Naš život, Život i rad, Umetnost i kritika. Tokom Drugog svetskog rata uređivao je časopis Posavski partizan.
Po završetku rata, ostao je da radi u Beogradu. Učestvovao je u obnavljanju Letopisa Matice srpske. Takođe je bio jedan od pokretača časopisa Naša književnost i predsednik Udruženja književnika Srbije.[5]
Za dopisnog člana SANU izabran je 14. novembra 1950.[3]
Umro je 13. februara 1952. godine u Beogradu. Sahranjen je u Aleji velikana na Novom groblju u Beogradu. Po njemu nosi naziv desetak osnovnih škola u Srbiji i Gradska biblioteka u rodnoj Kikindi.[4]
Galerija uredi
-
Spomenik u centru Kikinde -
Grob u Aleji velikana -
Grob u Aleji velikana -
Bista Jovana Popovića - Osnovna škola u Suseku
Vidi još uredi
- OŠ „Jovan Popović” Kruševac
- OŠ „Jovan Popović” Kragujevac
- OŠ „Jovan Popović” Susek, Opština Beočin.
- OŠ „Jovan Popović” Beograd
- OŠ „Jovan Popović” Inđija
Reference uredi
- ^ Milisavac, Živan, ur. (1984). Jugoslovenski književni leksikon (2. izd.). Novi Sad: Matica srpska. str. 648.
- ^ OŠ Jovan Popović, Beograd, biografija Jovana Popovića pristupljeno 01.09.2019.
- ^ a b „Pre 110 godina rođen je pesnik Jovan Popović”. Sjajne vesti. Arhivirano iz originala 01. 02. 2019. g. Pristupljeno 31. 1. 2019.
- ^ a b „Rođen Jovan Popović, srpski pesnik i književnik – 1905. godina”. Dnevno. Pristupljeno 31. 1. 2019.
- ^ Udruženje književnika Srbije, O udruženju Arhivirano na sajtu Wayback Machine (19. januar 2019) pristupljeno 01.09.2019.
Spoljašnje veze uredi
- Biografija na sajtu SANU
- Biografija na sajtu OŠ „Jovan Popović“ u Suseku Arhivirano na sajtu Wayback Machine (24. februar 2015)
- OŠ „Jovan Popović”, Kikinda
- Narodna biblioteka „Jovan Popović”, Kikinda
- SABRANE PRIČE JOVANA POPOVIĆA „Partizanska knjiga“ iz Kikinde izdala knjigu znamenitog sugrađanina („Večernje novosti”, 21. decembar 2022)
