Aleksandar Prohorov
Aleksandar Mihajlovič Prohorov (ruski: Aleksándr Miháйlovič Próhorov; Aterton, Australija, 11. jul 1916 – Moskva, Rusija 8. januar 2002) je bio sovjetsko-ruski fizičar i dobitnik Nobelove nagrade za fiziku 1964. godine.[1]
| Aleksandar Mihajlovič Prohorov | |
|---|---|
 | |
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 11. jul 1916. |
| Mesto rođenja | Aterton, Kvinslend, Australija |
| Datum smrti | 8. januar 2002. (85 god.) |
| Mesto smrti | Moskva, Rusija |
| Državljanstvo |  sovjetsko rusko |
| Obrazovanje | Sanktpeterburški državni univerzitet, Institut za fiziku Lebedev |
| Naučni rad | |
| Polje | fizika |
| Nagrade | Nobelova nagrada za fiziku (1964), Lomonosova Zlatna medalja (1987) |
Biografija uredi
Prohorov je rođen 11. jula 1916. u australskom naselju Aterton, Kvinslend kao sin ruskih imigranata. U svojoj 7. godini, 1923. njegova porodica vraća se natrag u Sovjetski Savez. Godine 1934. kreće na studije na Državnom sveučilištu u Sankt-Peterburgu. Studije završava 1939. godine, kada odlazi u Moskvu gde studira na Institutu za fiziku Lebedev. Godine 1941. postaje član Sovjetske vojske i služi u Drugom svetskom ratu. Iste godine se i ženi za geografkinju G. A. Šelepinu, sa kojom je imao jednog sina.[1][2]
Ranjavan je dva puta, a nakon drugog ranjavanja 1944. vojska ga raspušta, a on se vraća na Institut Lebedev. Godine 1946. odbranio je svoju tezu na temu Teorija stabilizacije frekvencije cevastog oscilatora. Nedugo zatim, Prohorov dobija posao na Moskovskom državnom sveučilištu "Mihail Vasiljevič Lomonosov" gde radi sve do 1971. godine. U periodu od 1950. do 1955. godine, Prohorov je sa svojim kolegama proučavao strukturu molekula pomoću mikrovalne spektroskopije. Nakon toga počinje da se bavi istraživanjima lasera i masera. Od 1955. do 1957. proučavao je spektar elektronske paramagnetske rezonancije na osnovu čega je i zaključio da je rubin pogodan materijal za korištenje pri izradi lasera.[3] Kasnije je radio i na izradi masera pomoću različitih materijala. Jedan maser, od 21cm, u funkciji je i koristi se još i danas. Zbog tog pionirskog rada na svojstvima lasera i masera, Prohorov je zajedno sa Nikolajem Genadijevičem Basovom i Čarlsom Hardom Tonjnesom 1964. godine podelio Nobelovu nagradu za fiziku.[1] Od 1973. do 2001. godine, Prohorov je bio predsednik Moskovskog Instituta za fiziku i tehnologiju, a od 1971. do 1990. bio je i glavni urednik Velike sovjetske enciklopedije. Pored Nobelove nagrade, nagrađen je i Lomonosovom Zlatnom medaljom, 1987. godine.
Prohorov je preminuo 8. januara 2002. u Moskvi. Nakon njegove smrti, ruske su vlasti preimenovale Generalni institut za fiziku Ruske akademije nauka u Generalni instutut za fiziku Ruske akademije nauka "Aleksandar Mihajlovič Prohorov".[4]
-
Poštanska marka u Rusiji 2016. godine, povodom 100. godina od rođenja Prohorova
Reference uredi
- ^ a b v Aleksandr M. Prokhorov - Biographical
- ^ Prohorov Aleksandr Mihaйlovič in Great Soviet Encyclopedia (jezik: ruski)
- ^ Alexander Prokhorov: Meet Australia's forgotten Nobel Prize winner
- ^ Prohorov Aleksandr Mihaйlovič at warheroes.ru (ruski)
