Aleksandar Stanković (general)
Aleksandar Stanković – Aca (Grdelica, 18. jul 1879 — Beograd, 2. maj 1948) bio je visoki oficir srpske vojske i divizijski general jugoslovenske vojske. U periodu od 1936. do 1940. godine bio je komandant Kraljeve garde.
| Aleksandar Stanković | |
|---|---|
 Divizijski general Aleksandar Stanković | |
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 18. jul 1879. |
| Mesto rođenja | Grdelica kod Leskovca, Kneževina Srbija |
| Datum smrti | 2. maj 1948. (68 god.) |
| Mesto smrti | Beograd, FNR Jugoslavija |
| Vojna karijera | |
| Služba | 1899 — 1940 |
| Čin |   Divizijski general |
| Učešće u ratovima | Prvi balkanski rat Drugi balkanski rat Prvi svetski rat |
| Odlikovanja | Orden Karađorđeve Zvezde sa mačevima Orden Jugoslovenske krune |
Biografija
urediRođen 18. jula 1879. godine u selu Grdelici od oca Jovana, prvog predsednika Grdeličke opštine i majke Stojanke. U nižu školu Vojne akademije 32. klasa, stupio je po završenih 7 razreda gimnazije u Leskovcu, Vranju i Nišu. Višu školu Vojne akademije završio je sa 16. klasom. Nakon toga bio je na godišnjem odsustvu u Berlinu radi usavršavanja jezika i radi dopune opšteg obrazovanja. Po izlasku iz Niže škole Vojne akademije raspoređen je za vodnika 1901. godine u Prvom pešadijskom puku „Knjaza Miloša“. Potom od 24. aprila 1906. godine bio je vodnik u Pešadijskoj podoficirskoj školi, 16. Pešadijskog puka u Streljačkoj četi škole gađanja. Nakon završene Više škole bio je komandant čete u 16. Pešadijskom puku, a po povratku iz Berlina bio je komandant čete u Prvom pešadijskom puku „Knjaza Miloša“. Kao takav ušao je u Prvi balkanski rat učestvujući u svim borbama svoga puka, a potom u Drugi balkanski rat 1913. godine.
U Prvi svetski rat polazi kao komandant bataljona u Drugom prekobrojnom puku učestvujući u bici na Ceru, kada je na Kosanijskom vrhu ranjen 6. avgusta 1914. godine. Posle tri meseca, 30. novembra iste godine u borbama pri proterivanju Austrijanaca biva opet ranjen. Po prelasku Albanije, sa Krfa, odlazi za obrazovanje i kao komandant bataljona u Četvrtom dobrovoljačkom puku učestvuje u borbama u Dobrudži, 25. avgusta 1916. U opštem metežu u Rumuniji spasava princezu Mariju, koja kao bolničarka pomaže Stankoviću u lečenju, kada je u borbama sa Bugarima kod sela Kara Sinana po treći put bio ranjen u glavu i prsa. Kako se princeza Marija posle rata udala za kralja Aleksandra I Karađorđevića, Stanković se pobratimio sa kraljevskom porodicom.
Nakon rata zauzimao je položaje: komandanta bataljona u 16. Pešadijskom puku i Prvom pešadijskom puku, komandanta Prvog pešadijskog puka, komandanta Drinske pešadijske brigade, komandanta Dunavske divizijske oblasti kao i na položaju komandanta Kraljeve garde.[1] Sa tog položaja je otišao u penziju.
Tokom Drugog svetskog rata živeo je povučeno i nije se mešao u politička dešavanja.
Preminuo je 2. maja 1948. godine u Beogradu. Sahranjen je na Novom Groblju u Beogradu.
Bio je oženjen učiteljicom Katarinom kćerkom Đorđa Hadži-Antića iz Vranja. U braku nisu imali dece.[2]
Odlikovanja
urediDomaća odlikovanja
uredi| Odlikovanja Divizijskog generala Aleksandra Stankovića [a] | ||||
|---|---|---|---|---|
| ||||
|
|
|
| |
|
|
.svg){kind=small}
|
| |
- Orden Karađorđeve zvezde 4. reda
- Orden Karađorđeve zvezde sa mačevima 4. reda (dva puta)
- Orden Belog orla 4. reda
- Orden Belog orla sa mačevima 5. reda
- Orden Jugoslovenske krune 2. i 3. reda
- Orden Svetog Save 1. reda
- Zlatna medalja za hrabrost
- Medalja za vojničke vrline
- Spomenice balkanskih ratova 1912—1913.
- Spomenica Prvog svetskog rata 1914—1918.
- Spomenica Kralja Petra I
- Albanska spomenica
Inostrana odlikovanja
uredi- Orden Mihaila Hrabrog 3. reda, Rumunija
- Orden Svete Ane sa mačevima 3. reda, Rusija
- Orden Svetog Vladimira sa mačevima 4. reda, Rusija
- Rumunska spomenica za rat 1916-1918, Rumunija
- Ratni krst 1914—1918, Čehoslovačka
Unapređenje u činove
uredi| Kaplar | Podnarednik | Narednik | Potporučnik | Poručnik | Kapetan Druge klase |
|---|---|---|---|---|---|
|
|
|
|
|
|
| 1899. | 1900. | 1901. | 2. avgust 1901. | 22. februar 1905. | ? |
| Kapetan Prve klase | Major | Potpukovnik | Pukovnik | Brigadni general |
Divizijski general |
|---|---|---|---|---|---|
|
|
|
|
 
|
|
| 29. jun 1912. | ? | ? | 14. oktobar 1920. | 28. juna 1927. | 17. decembar 1932. |
Napomene
uredi- ^ Spomenice i medalje nisu uključene.
Reference
uredi- ^ Damjanov & Mladenović 2002, str. 49.
- ^ Bjelajac 2004, str. 276.
Literatura
uredi- Bjelajac, Mile S. (2004). Generali i admirali Kraljevine Jugoslavije 1918—1941. Beograd: Institut za noviju istoriju Srbije. ISBN 978-86-7005-039-6.
- Damjanov, Petar; Mladenović, Miroslav (2002). Letopis Garde (1830—2000). Beograd: Novinsko izdavački centar Vojska. ISBN 978-86-7530-041-0.
