Википедија

Autonomna pokrajina Bogenvil

аутономна покрајина Папуе Нове Гвинеје

Za druge upotrebe pogledajte stranicu Bogenvil.
Ne poistovećivati sa Bougainvillea, Bougainvillia ili ostrvo Bogenvil.

Bogenvil (Tok pisin: Bogenvil[1][2]), ponekad nazivan pogrešnim imenom Bugenvil, zvanično Autonomna pokrajina Bogenvil[3] (Tok pisin: Otonomos Region bilong Bogenvil), je autonomna pokrajina u Papui Novoj Gvineji. Najveće ostrvo je ostrvo Bogenvil, dok region takođe obuhvata ostrvo Buka i niz okolnih ostrva i atola. Privremeni glavni grad je Buka iako se on smatra privremenim, a glavni grad će se verovatno preseliti uskoro. Jedna od potencijalih lokacija je Arava, prethodna prestonica koja je oštećena tokom građanskog rata.

Autonomna pokrajina Bogenvil
Tok pisin: Otonomos Region bilong Bogenvil
Zastava
Zastava
Grb Bogenvila
Grb
Himna: „Moj Bogenvil”
Položaj Bogenvila
Matična država Papua Nova Gvineja
Administrativni
centar		Buka
Najveći gradArava
Službeni jezikNema
Vladavina
Oblik vlastiAutonomna pokrajina
 — Predsednik PokrajineIšmael Toroama
 — Potpredsednik PokrajinePatrik Nisira
Istorija
‍
 — Autonomija25. jun 2002.
 — Izglasana nezavisnost7. decembar 2019.
Geografija
Površina‍
 — ukupno9 384 km2
Stanovništvo‍
 — 2011.249 358
 — gustina26,57 st./km2
Ekonomija
Ostale informacije
Vremenska zonaUTC +11

Procenjeno je da je 2011. pokrajina imala populaciju od 250.000 ljudi. Lingva franka Boganvila je kreolski jezik tok pisin, dok se govore i razni austronežanski i neaustronežanski jezici. Pokrajina obuhvata nekoliko polinezijskih krajeva gde se govore i polinezijski jezici. Geografski, ostrva Boganvil i Buka su deo arhipelaga Solomonskih ostrva, ali su politički odvojena od nezavisne države Solomonskih ostrva. Istorijski gledano, region je bio poznat kao Severni Solomoni.

Bogenvil je prvu put naseljen od oko 27.000 g.p.n.e. Tokom kolonijalnog perioda region je bio okupiran i pod upravom Nemačke, Australije, Japana i Sjedinjenih Država u različitim periodima. Naziv regiona potiče od francuskog admirala Luja Antoana de Bugenvila,[4] koji ga je otkrio 1768. godine.

Bogenvilski separatizam datira iz 1960-ih, a Republika Severnog Solomona je proglašena neposredno pre nezavisnosti Papue Nove Gvineje 1975. godine; naredne godine je podvedena u sastav Papue Nove Gvineje. Sukob oko rudnika Panguna postao je glavni pokretač građanskog rata u Bogenvilu (1988—1998), koji je rezultirao smrću do 20.000 ljudi. Mirovni sporazum je rezultirao stvaranjem autonomne boganvilske vlade u sastavu Papue Nove Gvineje.

Krajem 2019. održan je neobavezujući referendum o nezavisnosti ili većoj autonomiji kao deo Papue Nove Gvineje. Na referendumu je 98,31% glasača podržalo nezavisnost, dok je 1,69% glasalo za dobijanje proširene autonomije unutar Papue Nove Gvineje. Kao rezultat referenduma, regionalne vlasti nameravaju da postanu nezavisne do 2027.[5]

Istorija uredi

 
Replika tradicionalnog dvorišta koje su izgradili muškarci iz Toboroija, sa ostrva Boganvil

Praistorija uredi

Bogenvil je naseljen ljudima najmanje 29.000 godina, prema dokazima dobijenim iz pećine Kilu na ostrvu Buka.[6] Do pre oko 10.000 godina, tokom poslednjeg glacijalnog maksimuma, regija je postojala kao jedno ostrvo nazvano Veliki Bogenvil, koje se prostiralo od severnog vrha ostrva Buka do ostrva Ngela severno od Gvadalkanala.[7]

Prvi stanovnici Bogenvila bili su Australo-Melanežani koji su verovatno stigli na severne Solomone sa Bizmarkovog arhipelaga.[8] Pre oko 3000 godina, austronezijski narodi su doneli svoju lapita kulturu na ostrva,[9] uvodeći grnčariju, poljoprivredu i pripitomljene životinje kao što su svinje, psi i kokoške.[10] I austronezijski i neaustronezijski jezici se govore na ostrvima do danas, međutim došlo je do mešanja među populacijama do te mere da kulturne i genetske razlike više nisu u korelaciji sa jezikom.[11]

Kolonijalna istorija uredi

 
Australijski vojnici dižu zastavu Ujedinjenog Kranjevstva u Kieti, u Boganvilu, nakon zauzimanja Nemačke Nove Gvineje 1914. godine

Prvi Evropljani koji su ugledali današnji Bogenvil su bili holandski istraživači Vilem Šouten i Džejkob le Mer, koji su 1616. godine videli atol Taku i ostrvo Nisan. Britanski mornarički oficir Filip Karteret video je ostrvo Buka 1767. godine i takođe je posetio ostrvo koje danas nosi ime po njemu. 1768, francuski admiral Luj Antoan de Bugenvil je plovio duž istočne obale najvećeg ostrva pokrajine koje sada nosi njegovo ime.[9]

Nemačko carstvo, koje je već započelo operacije u Novoj Gvineji, anektiralo je današnji Bogenvil 1886. godine, nakon dogovora sa Ujedinjenim Kraljevstvom da podele arhipelag Solomonskih ostrva između sebe.[12] Kasnije te godine uspostavljen je nemački protektorat nad severnim ostrvima, a protektorat Britanskih Solomonskih ostrva nije uspostavljen sve do 1893. godine[13] Prvobitna granica između dve teritorije bila je mnogo južnije, pa su ostrva Lauru (Čojsol), Santa Izabel, Ontong Javom, ostrvima Šortlend i deo Floridskih ostrva bili u Nemačkom delu. Trenutna granica između Papue Nove Gvineje i Solomonovih ostrva proizilazi iz Trojne konvencije iz 1899. godine, prema kojoj su ta ostrva ustupljena Ujedinjenom Kraljevstvu.[14]

Nemačka Solomonova ostrva su bila pod upravom Nemačke Nove Gvineje, iako su bile potrebne skoro dve decenije da se uspostavi administrativno prisustvo Nemaca. Nemačkoj upravnoj stanici na Kieti, osnovanoj 1905. godine, je prethodila je misija Sestri misionarki Marijinog društva, koje su većinu ostrvljana prevele u katoličanstvo. [15] Prva potpuno komercijalna plantaža osnovana je 1908. godine, ali nemačka aneksija je imala mali ekonomski uticaj.[16]

Australijske pomorske i vojne ekspedicione snage zauzele su Bogenvil u decembru 1914, kao deo okupacije Nemačke Nove Gvineje. Versajskim sporazumom iz 1919, bivša kolonija je stavljena pod upravu Lige naroda, pod upravom Australija kao deo Teritorije Nove Gvineje. Civilna administracija je uspostavljena 1920. godine, nakon čega su nemački državljani deportovani i njihova imovina eksproprisana.[17] Određeni broj kaznenih ekspedicija održan je i tokom nemačke i australijske administracije, u okviru programa „pacifikacije”. Kolonijalni period je uveo značajne promene u kulturu ostrvljana.[18]

 
Američki bombarderi B-25 Mičel iz 42. grupe za bombardovanje iznad bogenvilskog poluostrva Selej, 1944.

1942 godine, Japansko carstvo vrši invaziju Bogenvila obezbedili bazu za podršku operacijama na drugim mestima u jugozapadnom Pacifiku. Kontainvazija savezničkih trupa rezultirala je velikim gubicima, počevši od 1943. godine, a puna kontrola nad ostrvima nije ponovo uspostavljena sve do 1945. godine. Nakon rata, australijska vlada uključila je Bogenvil i ostatak mandata u teritoriju Papue i Nove Gvineje, neposrednog prethodnika današnje države Papue Nove Gvineje.

Moderna istorija uredi

Papua Nova Gvineja je stekla nezavisnost od Australije 1975. godine. Kako je Bogenvil bogat bakrom i zlatom, kompanija Bougainville Copper Limited, podružnica kompanije Rio Tinto je početkom 1970-ih otvorila rudnik. Sporovi stanovnika regiona sa kompanijom oko štetnih uticaja na životnu sredinu, manjak finansijskih beneficija i negativnih društvenih promena koje je doneo rudnik doveli su do lokalnog oživljavanja secesionističkog pokreta koji je bio neaktivan. Aktivisti su proglasili nezavisnost Bogenvila (Republike Severnih Solomona) 1975. i 1990. godine, ali oba puta su vladine snage potisnule separatiste.[traži se izvor]

Građanski rat uredi

Za više informacija pogledajte: Građanski rat u Bogenvilu

Godine 1988. Revolucionarna armija Bogenvila (RAB) je značajno povećala svoje aktivnosti. Premijer Papue Nove Gvineje ser Rebi Namaliu je naredio Odbrambenim snagama Papue Nove Gvineje (OSPNG) da uguše pobunu, a sukob je eskalirao u građanski rat. OSPNG se povukao sa stalnih pozicija na Bogenvilu 1990. godine, ali je nastavio svoje vojne akcije. Konflikt se vodio između trupa koje su se borile za nezavisnost kao i lojaliste i OSPNG. Procenjeno je da je rat odneo između 15.000 i 20.000 života.[19][20]

Godine 1996, premijer ser Julius Čan napravio je kontroverzan potez da angažuje Sandline International, privatnu vojnu kompaniju koja je ranije bila uključena u snabdevanje plaćenika u građanskom ratu u Sijeri Leone, da uguše pobunu.

Mirovni sporazum i autonomija uredi

 
HMAS Vevak istovara kamion australijske vojske tokom operacije Bel Isi

Bogenvilski sukob je okončan 1997. godine, nakon pregovora uz posredovanje Novog Zelanda. Mirovni sporazum je zaključen 2000. godine i zajedno sa razoružanjem, predviđao je uspostavljanje autonomne vlade Bogenvila. Stranke su se dogovorile da se u budućnosti održi referendum o tome da li ostrvo treba da postane politički nezavisno.[21]

Dana 25. jula 2005. vođa pobunjenika Fransis Ona je umro nakon kratke bolesti. Bivši geodet kompanije Bougainville Copper Limited, bio je bila ključna figura u secesionističkom sukobu i odbio je da se zvanično pridruži mirovnim pregovorima.[traži se izvor]

Australija je 2015. najavila da će po prvi put uspostaviti diplomatsko predstavništvo u Bogenvilu.[22] Godine 2016. su ti planovi otkazani s obzirom da Australija nije dobila odobrenje papuanske vlade.[23]

Geografija uredi

Pokrajina Bogenvil zauzima sever Solomonskog arhipelaga. Ostrvo Bogenvil je najveće ostrvo ove grupe. Granica između Papue Nove Gvineje i Solomonovih Ostrva leži južno u sredini devetokilometarskog moreuza koji ga odvaja od Šortlendskih ostrva. Solomonsko ostrvo Čojsol je 30 km južnije.[traži se izvor]

Ostrvo Buka je severno od Bogenvila, odvojeno tankim moreuzom. Region uključuje druga manje ili više udaljena ostrva i atole:

 
Belo ostrvo, Bogenvil
  • Zelena ostrva sa glavnim ostrvom Nisan ;
  • Ostrva Karteret;
  • Atol Taku;
  • Atol Nukumanu;
  • Ostrva Nugurija, koja su polinezijska eksklava.

Teritorija čini arhipelag u Tihom okeanu koji ima površinu od 9384 kvadratnih kilometara.[traži se izvor]

Vlada i politika uredi

Izbori za prvu autonomnu vladu održani su u maju i junu 2005. godine; Džozef Kabui, lider pokreta za nezavisnost, izabran je za predsednika. Preminuo je na funkciji 6. juna 2008. godine. Nakon izbora za popunjavanje preostalog mandata, Džon Momis je 2010. godine izabran za predsednika na petogodišnji mandat. On podržava autonomiju u okviru odnosa sa nacionalnom vladom Papue Nove Gvineje.[traži se izvor]

Ustav Bogenvila precizira da se autonomna vlada Bogenvila sastoji od tri grane:[24]

  • Izvršna vlast: predsednik Autonomne pokrajine Bogenvil kojim predsedava Izvršni savet Bogenvila .
  • Zakonodavna vlast: Predstavnički dom Bogenvila (39 izabranih članova i dva člana po službenoj dužnosti).
  • Sudski: sudovi u Bogenvilu uključujući Vrhovni sud i Viši sud.

Glavni grad je Buka, koji je postao centar vlasti nakon što je Arava oštećena tokom građanskog rata u Bogenvilu. Status Buke se smatra privremenim, a Vlada još uvek odlučuje o lokaciji stalne prestonice.[25]

Referendum o nezavisnosti 2019. uredi

Predsednik Džon Momis je 2013. potvrdio da će Bogenvil održati neobavezujući referendum o nezavisnosti 2019.[26] Vlade Bogenvila i Papue Nove Gvineje održale su dvonedeljni referendumski period koji je počeo 23. novembra 2019. i zatvoren 7. decembra 2019. godine, što je poslednji korak u Bogenvilskom mirovnom sporazumu.[27] Referendumsko pitanje je bilo izbor između veće autonomije unutar Papue Nove Gvineje ili pune nezavisnosti. Preko 98% važećih glasačkih listića je dato za nezavisnost, dok je izlaznost bila 87,59%.[28][29]

Išmael Toroama, bivši vođa pobunjenika, izabran je za predsednika Bogenvila 23. septembra 2020.[30]

Pregovori između Papue Nove Gvineje i Bogenvila počeli su 17. maja 2021:[31] dok je Toroama izjavio da želi da Bogenvil postane nezavisan do juna 2025, premijer Papue Nove Gvineje Džejms Marape je upozorio da ne treba da se postavlja određeni vremenski rok.[32][33] 7. jula 2021. objavljeno je da će Bogenvil postati nezavisan najkasnije do kraja 2027.[34][35]

Okruzi i oblasti lokalne samouprave uredi

 
Mapa okruga Autonomne pokrajine Bogenvil
 
Mapa okoline ostrva Bogenvil

Pokrajina je podeljena na tri okruga, koji su dalje podeljeni na oblasti lokalne samouprave (OLS). Za potrebe popisa, OLS su podeljene na odeljenja, a one na popisne jedinice.[36]

Okrug Glavni grad okruga Naziv OLS-a
Centralni bogenvilski okrug Arava-Kieta Arava Rural
Vakunai Rural
Severni bogenvilski okrug Buka Atol Rural
Buka Rural
Kunua Rural
Nisan Rural
Selau-Sir Rural
Tinpuc Rural
Južni bogenvilski okrug Buin Bana Rural
Buin Rural
Sivaj Rural
Torokina Rural

Demografija uredi

Religija uredi

Velika većina stanovnika Bogenvila su hrišćani, a procenjuje se da je 70% rimokatolika, a značajna manjina pripada Ujedinjenoj protestantskoj crkvi Papue Nove Gvineje osnovane 1968. Katolička crkva ima svoju biskupiju u regionu (Bogenvilska biskupija ili Dioecesis Buganvillensis).[37] Saborna i glavna crkva posvećena je Uspenju Presvete Bogorodice, koja se nalazi na ostrvu Buka. Nekada je to bila crkva Svetog Arhangela Mihaila u bivšoj misiji Tubijana. U pokrajini postoje ukupno 33 katoličke župe i jedna misija.[38]

Jezici uredi

Za opštu komunikaciju većina bogenvilovaca koristi Tok pisin kao lingvu franku, a u primorskim oblastima, Tok pisin često uče deca u dvojezičnom okruženju.[traži se izvor] Ustav Bogenvila, napisan na engleskom, ne precizira službeni jezik, ali poziva da se ustavna literatura prevede na Tok pisin i na što više lokalnih jezika, istovremeno podstičući „razvoj, očuvanje i obogaćivanje svih bogenvilskih jezika”.[39] Postoji mnogo autohtonih jezika u autonomnoj pokrajini Bogenvil, koji pripadaju troma jezičkim porodicama. Nijedan od jezika ne govori više od 20% stanovništva, a veći jezici kao što su Nasioi, Korokoro Motuna, Terei i Halia su podeljeni na dijalekte koji nisu uvek međusobno razumljivi.[traži se izvor]

Jezici na severnom kraju ostrva Bogenvil, a i neki raštrkani po obali, pripadaju austronezijskoj porodici. Jezici severno-centralnog i južnog dela ostrva pripadaju severno-bogenvilskim i južno-bogenvilskim porodicama.[traži se izvor] Najrasprostranjeniji austronezijski jezik je Halija i njegovi dijalekti, koji se govore na ostrvu Buka i poluostrvu Selau u severnom Bogenvilu. Ostali austronezijski jezici uključuju Nehan, Petats, Solos, Saposa (Taiof), Hahon i Tinpuc, koji se svi govore u severnoj četvrti Bogenvila, Buki i na okolnim ostrvima. Ovi jezici su blisko povezani. Banoni i Torau su austronezijski jezici koji nisu blisko povezani sa prethodnima i govore se u priobalnim oblastima centralnog i južnog Bogenvila. Na obližnjem atolu Taku se govori polinezijski jezik, Taku.[40]

Papuanski jezici su prisutni samo na glavnom ostrvu Bogenvila. To uključuje Rotokas, jezik sa veoma malim inventarom fonema, Eivo, Terei, Keriaka, Nasioi (Kieta), Nagovisi, Sivai (Motuna), Baitsi (ponekad se smatra dijalektom Sivai), Uisai i nekoliko drugih. Oni čine dve jezičke porodice, Severno-bogenvilski i Južno-bogenvilski.[traži se izvor]

Ekonomija uredi

 
Pijaca na Buinu, 1978

Mali procenat privrede regiona je od rudarstva. Najveći udeo u ekonomskm rastu dolazi od poljoprivrede i akvakulture. Biodiverzitet regiona, koji je jedan od najvažnijih u Okeaniji, ozbiljno je ugrožen rudarskim aktivnostima. Rudarske aktivnosti izazvale su mnoge građanske nemire u regionu više puta.[kada?] ] Vlada Papue Nove Gvineje je u januaru 2018. uvela moratorijum na jedan rudnik, u pokušaju da smiri građanske nemire protiv rudarstva u regionu.[41]

Bogenvil je od 1972. do 1989. imao jedan od najvećih otvorenih rudnika bakra na svetu, Pangunamine, koji je dugi niz godina činio veliki deo bruto nacionalnog proizvoda Papue Nove Gvineje. Rudnikom je upravljala australijska kompanija Bougainville Copper, podružnica britansko-australske rudarske kompanije Rio Tinto, koja je imala većinsku kontrolu nad kompanijom. Država Papua Nova Gvineja (PNG) ima 19,1% udela u Bougainville Copper-u.[traži se izvor]

Kao rezultat građanskog rata i zatvaranja rudnika pod prisilom pobunjenika, državni prihodi Papue Nove Gvineje su pali za 20%. Neki se nadaju eventualnom ponovnom otvaranju rudnika Panguna. Pregovori o ponovnom otvaranju rudnika Panguna počeli su početkom marta 2006. razgovorima između bivšeg ministra rudarstva PNG Sema Akoitaija i korporacije Rio Tinto u Londonu. Neki predstavnici zemljoposednika u oblasti Panguna u više navrata su pristajali da obnove rudarske operacije, ali zahtevaju velike nadoknade od strane operatera rudnika BLC.[traži se izvor]

Prinosi od dva glavna izvoza, kakaoa i kopre, vratili su se na nivoe pre građanskog rata 2007. Velike plantaže kojima su u velikoj meru upravljali Evropljani, Azijati, crkve i korporacije, koje su bile odgovorne za značajan udeo proizvodnje pre građanskog rata, sada koriste manji lokalni operateri. Dalju preradu obavljaju male sušare za kakao koje promoviše AusAid.[traži se izvor]

Kultura uredi

 
Muškarci iz Sorakena nose upe, pokrivač za glavu koji predstavlja prelazak u odraslo doba, koji je kasnije postao nacionalni simbol Bogenvila

Nacionalni simboli uredi

Zakon koji je usvojila pokrajinska skupština — Zakon o zastavi, grbu i himni (zaštita) Bogenvila iz 2018. — potvrdio je postojeći zvanični status zastave Bogenvila i amblema Bogenvila. I zastava i amblem sadrže stilizovane prikaze upea, tradicionalnog pokrivača za glavu koji nose muškarci u delovima Bogenvila da simbolizuje njihov prelazak u odraslo doba. Zakon je takođe uspostavio „Moj bogenvil” kao himnu pokrajune.[42][43]

Sport uredi

Ragbi ligu u Bogenvilu administrira Bogenvilska ragbi liga (BRL), koja je povezana sa Ragbi fudbalskom ligom Papue Nove Gvineje (RFLPNG).[44] Izvestan broj Bogenvilaca igrao je za nacionalni tim Papue Nove Gvineje u ragbi ligi, uključujući Bernarda Vakacija, Džoa Kacija, Lautu Atoija i Krisa Siriosija.[45]

FK Bogenvil igra u Nacionalnoj fudbalskoj ligi od 2019. godine, iako se nalazi u Port Moresbiju, a ne u samom Bogenvilu.[46] Prethodno je tim iz Bogenvila osvojio nacionalno fudbalsko prvenstvo 1977. godine, pobedivši Rabaul.[47] Istorijski gledano, Bogenvilsko fudbalsko udruženje je dolazilo u sukob sa Fudbalskim savezom Papue Nove Gvineje zbog raznih stvari.[48]

Tokom 1970-ih i 1980-ih, timovi iz Bogenvila su igrali protiv drugih regiona PNG u nacionalnim prvenstvima za australijski fudbal,[49] kriket,[50] i hokej na travi .[51]

Boks je popularan u Bogenvilu. Region je osvojio Državno prvenstvo u boksu 2017. koje je održano u Aravi.[52] Značajni bokseri iz regiona su nosilac titule u bokserskom savetu Komonvelta Džoni Aba i osvajač zlatne medalje na Pacifičkim igrama Tadijus Katua.[53]

Bogenvilski netbol igrač Maleta Roberts igrao je profesionalno u Australiji i predstavljao je netball reprezentaciju Papue Nove Gvineje na Igrama Komonvelta.[54]

Reference uredi

  1. ^ „Bogenvil”. Tok Pisin English Dictionary. Arhivirano iz originala 25. 06. 2021. g. Pristupljeno 4. 12. 2019. 
  2. ^ „K20 milien bilong Bogenvil referendem”. Loop PNG. 6. 6. 2019. Arhivirano iz originala 29. 06. 2021. g. Pristupljeno 4. 12. 2019. 
  3. ^ „The Constitution of the Autonomous Region of Bougainville” (PDF). abg.gov.pg/key-documents. Autonomous Bougainville Government. str. 28, S41. 
  4. ^ Dunmore, John (2005-03-01). Storms and Dreams: Louis de Bougainville: Soldier, Navigator, Statesmen (na jeziku: engleski). Exisle Publishing. ISBN 978-1-77559-236-5. 
  5. ^ „Bougainville sets 2027 deadline for independence from Papua New Guinea”. France 24 (na jeziku: engleski). 2021-07-06. Pristupljeno 2021-07-07. 
  6. ^ Spriggs, Matthew (2005). „Bougainville's early history: an archaeological perspective”. Ur.: Regan, Anthony; Griffin, Helga-Maria. Bougainville Before the Conflict. Stranger Journalism. str. 1. ISBN 978-1-74076-138-3. 
  7. ^ Spriggs 2005, str. 2–4.
  8. ^ Spriggs 2005, str. 5.
  9. ^ a b Spriggs 2005, str. 18.
  10. ^ Spriggs 2005, str. 9.
  11. ^ Spriggs 2005, str. 19.
  12. ^ Sack, Peter (2005). „German Colonial Rule in the Northern Solomons”. Ur.: Regan, Anthony; Griffin, Helga-Maria. Bougainville Before the Conflict. Stranger Journalism. str. 77. ISBN 978-1-74076-138-3. 
  13. ^ Griffin, James (2005). „Origins of Bougainville's Boundaries”. Ur.: Regan, Anthony; Griffin, Helga-Maria. Bougainville Before the Conflict. Stranger Journalism. str. 74. ISBN 978-1-74076-138-3. 
  14. ^ Griffin 2005, str. 75.
  15. ^ Sack 2005, str. 84.
  16. ^ Sack 2005, str. 85–87.
  17. ^ Elder, Peter (2005). „Between the Waitman's Wars: 1914–42”. Ur.: Regan, Anthony; Griffin, Helga-Maria. Bougainville Before the Conflict. Stranger Journalism. str. 146. ISBN 978-1-74076-138-3. 
  18. ^ Elder 2005, str. 150.
  19. ^ Saovana-Spriggs, Ruth (2000). „Christianity and women in Bougainville” (PDF). Development Bulletin (51): 58—60. Arhivirano iz originala (PDF) 2007-08-29. g. Pristupljeno 2007-10-11. 
  20. ^ „EU Relations with Papua New Guinea”. European Commission. Arhivirano iz originala 9. 10. 2007. g. Pristupljeno 2007-10-11. 
  21. ^ Will Marshall, „Papua New Guinea government obtains shaky weapons disposal pact in Bougainville”, World Socialist Web Site, May 23, 2001.
  22. ^ Medhora, Shalailah (3. 6. 2015). „Papua New Guinea not told of Australia's plans for new diplomatic post there”. The Guardian. Pristupljeno 4. 6. 2015. 
  23. ^ Canberra abandons Bougainville mission plan, Radio New Zealand, 8 May 2016
  24. ^ „The Constitution of the Autonomous Region of Bougainville” (PDF). abg.gov.pg/key-documents. Autonomous Bougainville Government. str. 28, S41. 
  25. ^ „Bougainvilleans consulted on location for new capital”. RNZ. 27. 9. 2021. Pristupljeno 4. 10. 2021. 
  26. ^ „Bougainville confirms independence referendum before 2020”. Radio Australia. 24. 1. 2013. Arhivirano iz originala 3. 3. 2016. g. Pristupljeno 8. 3. 2016. 
  27. ^ „Ball rolling on Bougainville referendum”. Radio New Zealand. 22. 5. 2016. Pristupljeno 30. 5. 2016. 
  28. ^ „Bougainville voters back independence by landslide”. The Standard. 11. 12. 2019. Pristupljeno 31. 5. 2021. 
  29. ^ Yeung, Jessie; Watson, Angus (11. 12. 2019). „Bougainville independence vote delivers emphatic demand to become world's newest nation”. CNN. Pristupljeno 11. 12. 2019. 
  30. ^ Barrett, Jonathan (23. 9. 2020). „Bougainville elects former rebel commander as next president”. Reuters. Pristupljeno 31. 5. 2021. 
  31. ^ Mercer, Phil (17. 5. 2021). „Papua New Guinea Begins Breakaway Talks with Bougainville Leader”. Voice of America. Pristupljeno 31. 5. 2021. 
  32. ^ „Bougainville president wants independence from PNG by 2025”. ABC Online. 19. 5. 2021. Pristupljeno 31. 5. 2021. 
  33. ^ „Bougainville's president seeks independence by 2025”. Radio New Zealand. 19. 5. 2021. Pristupljeno 31. 5. 2021. 
  34. ^ „Bougainville sets 2027 deadline for independence from Papua New Guinea”. France 24 (na jeziku: engleski). 2021-07-06. Pristupljeno 2021-07-07. 
  35. ^ „PNG, B'ville agree on latter's independence”. Post Courier (na jeziku: engleski). 2021-07-07. Pristupljeno 2021-07-07. 
  36. ^ „Pacific Regional Statistics – Secretariat of the Pacific Community”. Spc.int. 
  37. ^ „Bougainville (Diocese) [Catholic-Hierarchy]”. www.catholic-hierarchy.org. Pristupljeno 2021-09-15. 
  38. ^ „Diocese of Bougainville, Papua New Guinea”. GCatholic. Pristupljeno 2021-09-15. 
  39. ^ „The Constitution of the Autonomous Region of Bougainville” (PDF). abg.gov.pg/key-documents. Autonomous Bougainville Government. str. 28, S41. 
  40. ^ Irwin, H. (1980).
  41. ^ Davidson, Helen (10. 1. 2018). „Bougainville imposes moratorium on Panguna mine over fears of civil unrest”. The Guardian. 
  42. ^ „BOUGAINVILLE FLAG, EMBLEM AND ANTHEM (PROTECTION) ACT 2018” (PDF). Autonomous Bougainville Government. Pristupljeno 8. 12. 2019. 
  43. ^ „Bougainville Flag, Emblem and Anthem (Protection) Bill 2018: Explanatory Note” (PDF). Autonomous Bougainville Government. Pristupljeno 8. 12. 2019. 
  44. ^ „New Executives Set To Revive Rugby League”. Papua New Guinea Post-Courier. 12. 6. 2018. Pristupljeno 9. 12. 2019. 
  45. ^ „League Bilong Laif program commences in Bougainville”. National Rugby League. 23. 3. 2015. Pristupljeno 9. 12. 2019. 
  46. ^ „Sport: Bougainville to make PNG National Soccer League debut”. Radio New Zealand. 24. 1. 2019. Pristupljeno 9. 12. 2019. 
  47. ^ „A soccer lesson from Bougainville”. Papua New Guinea Post-Courier. 14. 4. 1977. 
  48. ^ „Bougainville soccer issues a challenge”. Papua New Guinea Post-Courier. 10. 8. 1973. 
  49. ^ „Rabaul too fit for Bougainville”. Papua New Guinea Post-Courier. 21. 5. 1975. 
  50. ^ „Shield match in doubt”. Papua New Guinea Post-Courier. 15. 2. 1980. 
  51. ^ „Hockey booming in Bougainville”. Papua New Guinea Post-Courier. 27. 4. 1971. 
  52. ^ „Bougainville wins boxing title”. The National. 18. 9. 2017. Pristupljeno 9. 12. 2019. 
  53. ^ Belu, Simon. „Katua in Rio to chase Olympic dream”. Bougainville. Arhivirano iz originala 2016-08-25. g. Pristupljeno 2016-08-23. 
  54. ^ „Pride of a nation”. Bendigo Advertiser. 27. 12. 2013. Pristupljeno 9. 12. 2019. 

Spoljašnje veze uredi

Spoljašnje veze uredi

Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Аутономна_покрајина_Богенвил&oldid=26816017”