Belica (Jagodina)

Belica
Belica;
Administrativni podaci
Država	Srbija
Upravni okrug	Pomoravski
Grad	Jagodina
Stanovništvo
— 2011.	342
Geografske karakteristike
Koordinate	43° 56′ 24″ S; 21° 07′ 20″ I / 43.94° S; 21.122166° I
Vremenska zona	UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST)
Aps. visina	195 m
	Belica Belica na karti Srbije
Ostali podaci
Pozivni broj	035
Registarska oznaka	JA

Belica je naseljeno mesto grada Jagodine u Pomoravskom okrugu. Prema popisu iz 2011. bilo je 342 stanovnika.

Ovde se nalaze Zapis Racića hrast (Belica), Zapis Žoletova lipa (Belica), Zapis kruška u porti (Belica) i Zapis Životina lipa (Belica).

Geografski položaj uredi

Nalazi se na 15 km od Jagodine na starom putu za Kragujevac preko Dragocveta i Sabante. Reka Belica nastaje spajanjem Bešnjaje i Voljavice koje izviru u brdima Crnog Vrha. Protiče kroz Belicu pa jedna od legendi kaže da je selo dobilo ime po reci. Korito reke u delu koji protiče kroz Belicu popločano je kamenom „belutkom“ preko koga teče biserno čista voda pa to može biti objašnjenje porekla imena reke i sela.

Reka Belica je sada u svom gornjem toku još uvek puna života. Ima potočne mrene, klena i krkuša kao i rakova.

Okolna manja sela su Vrba, Slatina, Mišević, Donji Mišević, Lozovik i Staro selo.

Arheologija uredi

U blizini sela nalaze se ostaci srednjovekovnog grada koji se u narodu zovu „Jerinin grad“ ili samo „grad“ a pored njega i temelji neke crkve. Veruje se da ovaj grad datira iz najranijeg perioda dolaska Slovena na Balkan i njihove hristijanizacije.

Toponimi u okolini su „Crkvina“, „Logor“ i „Jevrejsko groblje“. Seljani su ranije pri obradi zemlje pronalazili razne vredne predmete. Sada je ta zemlja zapuštena, a sâm „grad“ ostavljen raznim „istraživačima“ koji se bave pljačkom starina.

U dolini reke Belice 2012. godine pronađeni su ostaci neolitskog naselja starog skoro 8000 godina, kao i figura Venere,^[1] Nemački stručnjaci sa Univerziteta u Tibingenu i Geološkog instituta u Hajdelbergu su potvrdili da se radi o najstarijem svetilištu u Evropi.^[2]^[3]

Istorija uredi

Do Drugog srpskog ustanka Belica se nalazila u sastavu Osmanskog carstva. Nakon Drugog srpskog ustanka Belica ulazi u sastav Kneževine Srbije i administrativno je pripadala Jagodinskoj nahiji i Levačkoj knežini^[4] sve do 1834. godine kada je Srbija podeljena na serdarstva.

Josif Pančić uredi

Dolazak Josifa Pančića u Srbiju vezan je za selo Belicu.

Četrdesetih godina 19. veka, Avram Petronijević, tadašnji ministar inostranih dela Srbije, u selu Belici je osnovao fabriku za proizvodnju stakla. Bila je to prva staklara na Balkanu ako ne i prvo industrijsko postrojenje. U Srbiji naravno nije bilo majstora koji znaju ovaj zanat te je on doveo majstore staklare iz Češke. Došli su sa svojim porodicama i naselili se oko fabrike. Na mestu gde je bila staklara sada je njiva ali zemlja svetluca od ostataka stakla a u starim domaćinstvima je moguće naći očuvane predmete proizvedene u toj staklari. Ima ih i u Zavičajnom muzeju u Jagodini.

Neko vreme po dolasku Čeha počeli su da obolevaju od neke bolesti pa i da im deca umiru. Uplašen da ga ne napuste majstori, Avram Petronijević je pisao Vuku Karadžiću u Beč i molio ga da mu nađe nekog lekara koji bi došao u Belicu kako bi lečio njegove radnike.

Vuk je poznavao Josipa Pančića koji je u to vreme završio medicinu. Pristao je da dođe u Srbiju jer je bio bez posla. Zgrada u centru Belice koju meštani zovu „Stara škola“ i u kojoj je bila njegova ordinacija kad je stigao u Srbiju postoji i danas.

Demografija uredi

Danas selo ima stotinak uglavnom staračkih domaćinstava koja žive od zemljoradnje.

U naselju Belica živi 339 punoletnih stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 50,2 godina (47,1 kod muškaraca i 53,5 kod žena). U naselju ima 131 domaćinstvo, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 3,00.

Ovo naselje je velikim delom naseljeno Srbima (prema popisu iz 2002. godine), a u poslednja tri popisa, primećen je pad u broju stanovnika.

Grafik promene broja stanovnika tokom 20. veka

Demografija^[5]
Godina	Stanovnika
1948.	767
1953.	796
1961.	769
1971.	662
1981.	591
1991.	453	445
2002.	393	399

Etnički sastav prema popisu iz 2002.‍^[6]

Srbi	388	98,72%
Romi	2	0,50%
Hrvati	1	0,25%
nepoznato	2	0,50%

Godina popisa	1818.	1819.	1820.	1821.	1822.	1823.	1824/25.	1825.	1826.	1827.	1828.	1829.
Belica u popisima Jagodinske nahije — od 1818. do 1829.^[4]
Kuće	23	25	25	26	26	26	25	26	27	26	28	29
Poreske glave*	-	30	33	32	32	31	33	33	32	30	31	32
Aračke glave**	59	66	66	68	69	70	72	73	81	80	76	78
Poreske glave = Oženjeni muškarci \| * Aračke glave = Muškarci od 7 do 70 godina

Stanovništvo prema polu i starosti^[7]


	m	ž
?	1	3
80+	7	8
75—79	14	29
70—74	25	23
65—69	19	24
60—64	10	10
55—59	5	12
50—54	16	9
45—49	19	10
40—44	12	11
35—39	11	12
30—34	8	3
25—29	10	11
20—24	9	5
15—19	10	4
10—14	3	6
5—9	9	9
0—4	12	4
Prosek :	47,1	53,5

Domaćinstva

**Broj domaćinstava prema popisima iz perioda 1948—2002.**
Godina popisa	1948.	1953.	1961.	1971.	1981.	1991.	2002.
Broj domaćinstava	136	147	174	172	161	143	131

**Broj domaćinstava po broju članova prema popisu iz 2002.**
Broj članova	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10 i više	Prosek
Broj domaćinstava	26	40	24	15	11	8	4	3	0	0	3,00

Stanovništvo staro 15 i više godina po bračnom stanju i polu

Pol	Ukupno	Neoženjen/Neudata	Oženjen/Udata	Udovac/Udovica	Razveden/Razvedena	Nepoznato
Muški	176	42	111	13	6	4
Ženski	174	15	111	47	0	1
UKUPNO	350	57	222	60	6	5

Stanovništvo po delatnostima koje obavlja

Pol	Ukupno	Poljoprivreda, lov i šumarstvo	Ribarstvo	Vađenje rude i kamena	Prerađivačka industrija
Muški	83	47	0	0	14
Ženski	54	38	0	0	1
UKUPNO	137	85	0	0	15
Pol	Proizvodnja i snabdevanje	Građevinarstvo	Trgovina	Hoteli i restorani	Saobraćaj, skladištenje i veze
Muški	2	4	4	1	8
Ženski	0	0	4	0	2
UKUPNO	2	4	8	1	10
Pol	Finansijsko posredovanje	Nekretnine	Državna uprava i odbrana	Obrazovanje	Zdravstveni i socijalni rad
Muški	1	1	1	0	0
Ženski	0	1	0	5	1
UKUPNO	1	2	1	5	1
Pol	Ostale uslužne aktivnosti	Privatna domaćinstva	Eksteritorijalne organizacije i tela	Nepoznato
Muški	0	0	0	0
Ženski	2	0	0	0
UKUPNO	2	0	0	0

Reference uredi

^ Pronađena Jagodinska Venera („Alo“, 6. novembar 2012)^{[mrtva veza]}
^ Jagodina: Figure stare 8000 godina („Večernje novosti“, 25. februar 2013)
^ Na figurinama iz Belice pronađen kod iz kamenog doba (B92, 10. mart 2019)
^ ^a ^b Popović, Ljubodrag. Zoran Marković, ur. Jagodinska nahija, knjiga prva 1815 —1823 (PDF). Jagodina: Istorijski arhiv Jagodina. ISBN 86-902609-5-1. Pristupljeno 12. 7. 2012.
^ „Knjiga 9”. Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima (PDF). webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. maj 2004. ISBN 86-84433-14-9.
^ „Knjiga 1”. Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-00-9.
^ „Knjiga 2”. Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-01-7.

Spoljašnje veze uredi

[1] Pronađena Jagodinska Venera („Alo“, 6. novembar 2012)^{[mrtva veza]}

[2] Jagodina: Figure stare 8000 godina („Večernje novosti“, 25. februar 2013)

[3] Na figurinama iz Belice pronađen kod iz kamenog doba (B92, 10. mart 2019)

[Јагодинска_нахија_I-4] Popović, Ljubodrag. Zoran Marković, ur. Jagodinska nahija, knjiga prva 1815 —1823 (PDF). Jagodina: Istorijski arhiv Jagodina. ISBN 86-902609-5-1. Pristupljeno 12. 7. 2012.

[5] „Knjiga 9”. Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima (PDF). webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. maj 2004. ISBN 86-84433-14-9.

[6] „Knjiga 1”. Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-00-9.

[7] „Knjiga 2”. Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-01-7.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]