Brskovo (trg i rudnik)
Brskovo (lat. Brescoa) je bilo privredno središte u srednjovjekovnoj Srbiji, koje se, prema vrijednosti proizvodnje i ostvarenih prihoda, moglo porediti sa gradovima u Primorju. Pominje se u poveljama, od 1254. godine. Rudarsko-trgovačko naselje, trg, za vrijeme svog najvećeg procvata je preraslo u manji grad, oko 1280. godine. Početkom XIV vijeka, značaj Brskova počinje da opada, da bi od 1350. godine potpuno opao. Osmanlije zauzimaju trg 1399. godine, a Dubrovčani ga u jednom tekstu iz 1433. godine ubrajaju u napuštena mjesta. Danas je Brskovo naselje u opštini Mojkovac. O Brskovu je pisao i Ivan Jastrebov.[1].
Određena autonomija Sasa uredi
Radeći na obnovi Kraljevine, poslije pustošenja Mongola (1241—1242) kralj Stefan Uroš Prvi Nemanjić (1243—1276) dozvoljava (prije 1254. godine) da se na području Brskova nasele njemački rudari, Sasi. Oni osnivaju trg Brskovo i nastanjuju se u njemu. Otvorili su rudnike i počeli eksploataciju rude srebra. Osnovali su i opštinu, a od kralja im je dopušteno da imaju svog kneza, sveštenike i crkvu (pod nadbiskupijom u Baru). Međusobne sporove, Sasi su rješavali pred svojim sudijama, dok je sporove sa mjesnim stanovništvom, Kotoranima i Dubrovčanima, rješavao mješoviti sud (podjednak broj predstavnika obje strane). To sve ukazuje na značaj koji su Sasi imali u privredi srednjovjekovne Srbije.
Primorski trgovci uredi
Slično Sasima i primorski trgovci su uživali određene povlastice. Počeli su se naseljavati u brskovskom trgu, odmah po započetoj proizvodnji srebra. U srednjovjekovnoj Srbiji, kovano srebro je bilo najvažniji izvozni artikl, meren u litrima. Trgovci su u ovom mjestu obrazovali kolonije, od kojih je naročito značajna dubrovačka; kupovali su srebro i prodavali robu za poznate brskovske dinare (groševe); svojom primorskom robom, kao i onom uvezenom, vršili su snadbijevanje stanovništva.
Dubrovački konzul i dominikanci uredi
Dubrovački trgovci su u brskovu imali stalnog konzula, koji im je pomagao u trgovačkim poslovima. Pod upravom dominikanaca iz Dubrovnika, imali su i Bogorodičnu crkvu.
Carina uredi
U Brskovu je bila uspostavljena i carina, koja je srpskom kralju takođe donosila veliki prihod.
Brskovski rudnici uredi
Brskovski rudnici su obuhvatali čitav kompleks manjih lokaliteta između pritoka rijeke Tare, Rudnice i Bjelojevića rijeke. Ostavili su dosta tragova u toponomastici.
Tvrđava i kovnica novca uredi
U Brskovu je radila kovnica novca, prije 1277. godine. Kovao se srebrni „brskovski dinar“ (lat. Grossi de Brescova) preko venecijanskih trgovaca cijenjen u Italiji. Kao i srebro, prodavano na litre, dinar je predstavljao veliki izvor prihoda za srpskog vladara. Brskovska tvrđava (zvana i Gradina) smještena je 6 km istočno od današnjeg Mojkovca, na dominantnom mjestu, iz kojeg je kontrolisana bliža i dalja okolina. U srednjem vijeku je služila za zaštitu kompleksa rudnika Brskovo. U njoj se nalazila i kovnica srebrnog novca (dinara) kao i skladište srebra.
Vidi još uredi
Reference uredi
- ^ Jastrebov, Ivan (2018). Stara Srbija i Albanija, pp. 52., 53. Beograd: Službeni glasnik.
Literatura uredi
- Blagojević, Miloš (2010). „Istorijska geografija u delima Ljubomira Kovačevića: Brskovo i Oblast Brankovića”. Glas SANU. 414 (15): 29—41.
- Mišić, Siniša, ur. (2010). Leksikon gradova i trgova srednjovekovnih srpskih zemalja: Prema pisanim izvorima. Beograd: Zavod za udžbenike.
- Sindik, Dušan (2008). „O prvom pomenu Brskova” (PDF). Istorijski časopis. 56: 305—309.
- Srđan Katić, Tatjana Katić: Nekoliko dokumenata o rudniku Brskovo u 16. veku, Mešovita građa (Miscellanea) 35 (2014) 19-31.
