Veneto
Veneto (ital. Veneto) je jedna od 20 regija Italije.[1] Nalazi se u sjeveroistočnom dijelu zemlje. Glavni grad je Venecija, a poznati gradovi su i Verona, Padova i Vičenca.
| Veneto Veneto Vèneto Venit | |
|---|---|
 | |
 | |
| Država |  Italija |
| Admin. centar | Venecija |
| Službeni jezik | venecijanski, furlanski |
| Predsednik | Luka Zaja |
| Površina | 18.391,22 km2 |
| — broj st. | 4.865.380 |
| — gustina st. | 264,55 st./km2 |
| Zvanični veb-sajt | |
Veneto spada u najveće i najrazvijenije italijanske pokrajine. Takođe, Veneto sa svetski značajnom Venecijom je jedna od turistički najposećenijih oblasti sveta sa preko 60 miliona turista godišnje.
Položaj uredi
Veneto je severoistočna pokrajina Italije sa kratkom državnom granicom ka Austriji na severu. Na istoku pokrajina Veneto izlazi na Jadransko more. Sa ostalih strana nalaze se druge italijanske pokrajine:
- severoistok - Furlanija-Julijska krajina
- jug - Emilija-Romanja
- zapad - Lombardija
- severozapad - Trentino-Južni Tirol
Prirodne odlike uredi
Površina pokrajine je 18.391 km² i po ovome je Veneto jedna od najprostranijih italijanskih pokrajina.
Reljef uredi
U okviru Veneta razlikuje se nekoliko prirodnih celina u pravcu jug - sever. Južni deo je ravničarsko područje uz severnu obalu Jadranskog mora i reku Po. To je istočni deo Padske nizije. Ovaj deo zauzima oko 2/3 površine pokrajine i tu se gaje žita i povrće. Celina Dolomita rednja celina je sastavljena od brda i nižih planina Venecijalnih Predalpa sa vinogradima i voćnjacima. Severni deo je izrazito planinski u okviru sistema Alpa sa nekoliko naseljenijih dolina. To je stočarsko područje, jedino su u dolinama su razvijene ostale vrste poljoprivrede.
Klima uredi
Klima u pokrajini Veneto je izmenjeno sredozemna klima sa značajnih uticajem sa kontinentalnog Severa. Stoga su zime oštrije, a leta blaža nego u drugim delovima Italije. Ovaj sudar klima očitava se i u veoma jakim vetrovima. U višim krajevima klima je više kontinentalna, a na planinama vlada planinska klima.
Vode uredi
Istočna granica pokrajine je severna obala Jadranskog mora, koja je ovde dosta močvarna i teško pristupačna (Venecijanska laguna). Najveća reka u pokrajini je Po, koja je istovremeno i južna granica pokrajine. Na krajnjem jugoistoku nalazi se prostrana delta Poa. Ostale glavne reke su meridijanskog pravca i teku sa Alpa ka Jadranskom moru. Najvažnije su Adiđe, Brenta, Pjava, Taljamento. Reke imaju značajan pad i nove velike naplavine u donji deo svog sliva. U Venetu se nalazi i niz jezera, mahom malih. Jedino veće je jezero Garda, čija istočna obala pripada Venetu.
Upravna podela uredi
Veneto je podeljen u 7 okruga, odn. provincija sa istoimenim gradovima kao upravnim središtima:
Istorija uredi
- Za stariju istoriju pogledati: Mletačka republika
Italijansko razdoblje uredi
Godine 1866. došlo je do pripajanja Venecije i oblasti središnje Mletačke republike novoosnovanoj Italiji. Odmah je osnovana pokrajina Veneto. Međutim, nova vladavina nije oživela privredu. Čak su činjeni i negativni potezi poput doseljavanja stanovništva iz drugih krajeva i sprečavanja korišćenja Venecijanskog narečja. Zbog toga je prva polovina 20. veka bila razdoblje masovnog iseljavanja u inostranstvo. Dodatno opterećenje bila du dva svetska rata, koja su ostavila traga i kasnijih decenija.
Ovakvo stanje trajalo je do 70ih godina prošlog veka, kada je država dala veću slobodu pokrajinama u određivanju unutrašnje politike. Vlasti Veneta su ovo veoma dobro iskoristile, uzdigle mesnu privredu i pretvorile Veneto od iseljeničkog u doseljeničko područje Italije. Danas je Veneto jedna od najrazvijenijih pokrajina u državi.
Stanovništvo uredi
Danas Veneto ima preko 5 miliona stanovnika i jedna je od najmnogoljudnijih pokrajina Italije. Do pre par decenija taj broj čak bio u padu ili stagnirao, ali je sa naglim razvojem pokrajine poslednjih decenija skočio sa oko 20%.
Gustina naseljenosti je oko 270 st./km², što je više od državnog proseka (200 st./km²). Ravničarski deo pokrajine je znatno gušće naseljen nego severno, alpsko područje. Posebno je gusto naseljena „ekonomska kičma“ pokrajine, linija Verona - Vićenca - Padova - Venecija.
Etnička slika pokrajine ima niz posebnosti. Tako u pokrajini dominira italijansko stanovništvo, ali sa venecijanskim narečjem, znatno drugačijim od standardnog italijanskog jezika. Po nekima je to i potpuno zaseban jezik. Uticaj naglog razvoja pokrajine ogleda se i u velikom udelu stanovništva sa privremenim boravkom (8,3%).
Galerija slika uredi
Reference uredi
Spoljašnje veze uredi
- Zvanični veb-sajt
- Mapa Veneta
- Fotografije Arhivirano na sajtu Wayback Machine (20. januar 2021) : fotografije od Venecije Arhivirano na sajtu Wayback Machine (20. januar 2021)
- Univerzitet u Padovi
- Univerzitet u Veroni
- Univerzitet u Roviđu
- Univerzitet „Ka'Foskari“ u Veneciji
- Univerzitet „IUAV“ u Veneciji
- Padovanski aerodrom
- Aerodrom u Veroni
- Aerodrom u Veneciji
- Aerodrom u Vićenci
- Aerodrom u Trevizu
- Vinski podrumi u Venetu