Vlajkovac

Vlajkovac
Vlajkovac;
	Pravoslavna crkva u selu
Administrativni podaci
Država	Srbija
Autonomna pokrajina	Vojvodina
Upravni okrug	Južnobanatski
Grad	Vršac
Stanovništvo
— 2011.	1.148
— gustina	23/km2
Geografske karakteristike
Koordinate	45° 04′ 18″ S; 21° 12′ 00″ I / 45.071546° S; 21.200066° I
Vremenska zona	UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST)
Aps. visina	80 m
Površina	49,1 km2
	Vlajkovac Vlajkovac na karti Srbije
Ostali podaci
Poštanski broj	26332
Pozivni broj	013
Registarska oznaka	VŠ

Vlajkovac (rum. Vlaicovăț, mađ. Temesvajkóc) je naselje u gradu Vršac, u Južnobanatskom okrugu, u Srbiji. Prema popisu iz 2011. bilo je 1148 stanovnika. Ovde se nalaze Dvorac u Vlajkovcu i slatinsko stanište Vlajkovac.

Istorija uredi

Vlajkovac se prvi put pominje 1597. godine kao posed sibinjskog kneza, sa stanovnicima srpske narodnosti.

U 16. veku naziv sela je Vlajkovac (Vlajkoc), Vlajkovac – 1716. godine, Temesvajkócz – 1911. Vlajkovac – 1922. godine.

Godine 1716. Vlajkovac je dodeljen Vršačkom dištriktu (Srez). Godine 1717. bilo je 22. kuće. Za vreme episkopa Maksima Nestorivića (1728—1738) podignuta je crkva brvnara. Pridolaskom sibinjskih Rumuna (1738) naselje je povećano. Tako dok je 1749. godine bilo 40 kuća, 1752. godine bilo je već 87 kuća. Austrijski carski revizor Erler je 1774. godine konstatovao da mesto pripada Vršačkom okrugu i distriktu. Stanovništvo je bilo izmešano, srpsko i vlaško.^[1] Godine 1779. Vlajkovac je pripojen Tamiškom komitatu.

Na putu za Pančevo, car Josif II zadržao se u Vlajkovcu 13. i 14. aprila 1773. godine.

Prvi put počinju da se vode crkvene knjige 1790. godine. Podignuta je Rumunska crkva 1809. godine. Godine 1829. ustupi carska komora Vlajkovac, promenom dobara, grofovskoj porodici Betlen. 1832. imao je Vlajkovac 1252 pravoslavna, 2 katolika i 4 jevreja. U ataru, poznatom kao plodna ravnica, bilo je 85 podaničkih sesija. Brojni i bogati pašnjaci i livade omogućili su i znatno unapredili stočarstvo. Tada je vlastelin bio grof Emerih Betlen.

Vlajkovac je imao 1848. godine 1390 stanovnika, od kojih je bilo pravoslavnih 1375, katolika 6, i jevreja 9. 8. jula 1848. godine Mađari su zapalili selo, koje je sa crkvom izgorelo.

Vlajkovac je imao 1854 godine 1183 stanovnika. Površina katastarske opštine bila je 7365 lanaca, uključujući tu i bivši alodijalni posed od 2483 lanaca. Vlastelin je bio grof Jovan Betlen.

U Vlajkovcu je 1859. godine podigao svoj kastel Georg Močonji. Isto to je učinio i Ferdinand Hajnrih na svome imanju »Ikatelek«.

Godine 1872. odelili su se Srbi od Rumuna, kojima je ostala crkva. Srbi iz mesta su činili početkom 20. veka parohijsku filijalu u sastavu parohije Uljma.^[2]

Godine 1876. selo je proglašeno velikom opštinom. U toj godini snažna oluja je srušila krov rumunske crkve i iščupala više stabala iz zemlje.

Dana 8. decembra 1894. otvorena je železnička stanica na putu Vršac-Kovin koja je predata u saobraćaju. Brojno kretanje stanovništva u poslednjim decenijama bilo je u porastu: 1869. godine bilo je 1484 stanovnika; 1880 – 1354; 1890 – 1532; 1900 – 1590; 1910 – 1650 stanovnika. Po popisu 1921. godine u Vlajkovcu je bilo 1459 stanovnika, od kojih je bilo: Srba - 261, Čeha - 34, Rumuna - 918, Nemaca - 22, Mađara - 224 stanovnika.

Doselilo se 1920. godine u Vlajkovac 120 porodica iz Like i Bosne i Hercegovine, ali se od tog broja, krajem 1927. godine 60 porodica preselilo u Potporanj i Seleuš.^[3]

Ovde se nalazi manastir Vlajkovac.

Demografija uredi

U naselju Vlajkovac živi 929 punoletnih stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 40,5 godina (39,7 kod muškaraca i 41,2 kod žena). U naselju ima 345 domaćinstava, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 3,41.

Stanovništvo u ovom naselju veoma je nehomogeno, a u poslednja tri popisa, primećen je pad u broju stanovnika.

Grafik promene broja stanovnika tokom 20. veka

Demografija^[4]
Godina	Stanovnika
1948.	1.656
1953.	1.830
1961.	1.855
1971.	1.530
1981.	1.356
1991.	1.328	1.191
2002.	1.178	1.321

Etnički sastav prema popisu iz 2002.‍^[5]

Srbi	656	55,68%
Rumuni	288	24,44%
Mađari	182	15,44%
Jugosloveni	16	1,35%
Crnogorci	5	0,42%
Bugari	3	0,25%
Makedonci	2	0,16%
Slovaci	1	0,08%
Nemci	1	0,08%
Muslimani	1	0,08%
nepoznato	2	0,16%

Stanovništvo prema polu i starosti^[6]


	m	ž
?	2	7
80+	10	14
75—79	22	27
70—74	29	41
65—69	33	47
60—64	34	36
55—59	20	30
50—54	47	34
45—49	45	43
40—44	46	48
35—39	30	41
30—34	40	25
25—29	35	43
20—24	32	31
15—19	42	40
10—14	39	38
5—9	31	38
0—4	28	30
Prosek :	39,7	41,2

Domaćinstva

**Broj domaćinstava prema popisima iz perioda 1948—2002.**
Godina popisa	1948.	1953.	1961.	1971.	1981.	1991.	2002.
Broj domaćinstava	409	435	464	373	366	377	345

**Broj domaćinstava po broju članova prema popisu iz 2002.**
Broj članova	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10 i više	Prosek
Broj domaćinstava	51	81	58	62	47	30	8	4	2	2	3,41

Stanovništvo staro 15 i više godina po bračnom stanju i polu

Pol	Ukupno	Neoženjen/Neudata	Oženjen/Udata	Udovac/Udovica	Razveden/Razvedena	Nepoznato
Muški	467	123	293	30	15	6
Ženski	507	87	299	107	13	1
UKUPNO	974	210	592	137	28	7

Stanovništvo po delatnostima koje obavlja

Pol	Ukupno	Poljoprivreda, lov i šumarstvo	Ribarstvo	Vađenje rude i kamena	Prerađivačka industrija
Muški	248	119	0	1	54
Ženski	126	55	0	0	35
UKUPNO	374	174	0	1	89
Pol	Proizvodnja i snabdevanje	Građevinarstvo	Trgovina	Hoteli i restorani	Saobraćaj, skladištenje i veze
Muški	0	11	12	3	22
Ženski	0	0	13	2	2
UKUPNO	0	11	25	5	24
Pol	Finansijsko posredovanje	Nekretnine	Državna uprava i odbrana	Obrazovanje	Zdravstveni i socijalni rad
Muški	1	2	9	3	2
Ženski	0	0	1	2	12
UKUPNO	1	2	10	5	14
Pol	Ostale uslužne aktivnosti	Privatna domaćinstva	Eksteritorijalne organizacije i tela	Nepoznato
Muški	6	0	0	3
Ženski	0	0	0	4
UKUPNO	6	0	0	7

Reference uredi

^ J.J. Erler: "Banat", Pančevo 2003.
^ "Srpski sveštenički kalendar", beograd 1908.
^ Milekerovi letopisi južno Banatskih opština. ISBN 978-86-85075-04-9.
^ „Knjiga 9”. Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima (PDF). webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. maj 2004. ISBN 86-84433-14-9.
^ „Knjiga 1”. Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-00-9.
^ „Knjiga 2”. Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-01-7.

Literatura uredi

Mileker, Feliks; Pantić, Kosta; Belča, Dušan (2005). Letopisi opština u južnom Banatu. ISBN 978-86-85075-04-9.
Izvor Monografija Podunavske oblasti 1812-1927 sastavio Dr, Vladimir Margan biv. Predsednik Oblasnog odbora Komesar Oblasne Samouprave, objavjeno 1927„Napredak Pančevo,,
Teritorija Podunavske Oblasti napisao Dr. Vladimir Margan Predsednik Obl. Odbora Smederevu 1928.*

Istorijiski preglad Podunavske Oblasti Banatski deo napisao: Feliks Mileker bibliotekar i kustos gradske biblioteke i muzeja u Vršcu (1928)
Letopisa Period 1812 – 2009. M. Marina:(Beč 2009) Sastavio od Pisanih tragova, Letopisa, po predanju o selu Vlajkovcu nastanak sela ko su bili Doseljenici čime se bavili meštani.

Spoljašnje veze uredi

[1] J.J. Erler: "Banat", Pančevo 2003.

[2] "Srpski sveštenički kalendar", beograd 1908.

[3] Milekerovi letopisi južno Banatskih opština. ISBN 978-86-85075-04-9.

[4] „Knjiga 9”. Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima (PDF). webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. maj 2004. ISBN 86-84433-14-9.

[5] „Knjiga 1”. Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-00-9.

[6] „Knjiga 2”. Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-01-7.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]