Drugi kosovski korpus JVuO

Drugi kosovski korpus
Drugi kosovski korpus
	Pukovska zastava Jugoslovenske vojske
Postojanje	proleće 1943 - jun 1945.
Zemlja	Kraljevina Albanija; Vojna uprava u Srbiji
Formacija	Mitrovačka brigada; Kolašinska brigada; Prva drenička brigada; Dukađinska brigada; Pećka brigada; Druga drenička brigada
Jačina	1.700 pripadnika (1.000 pod oružjem)
Deo	Jugoslovenska vojska u otadžbini
Angažovanje	* Masakr Nemaca na Rogozni 1944.
Komandanti
Komandant	kapetan Živojin Marković
Značajni; komandanti	major Dragoljub Radojević (zamenik komandanta)

Drugi kosovski korpus (Gorski štab 193) je bio korpus Jugoslovenske vojske u Otadžbini, čija je zona odgovornosti obuhvatala srezove mitrovački, pećki, ibarski, drenički i vučitrnski. Osnovan je na proleće 1943. godine i njegov komandant je bio kapetan Živojin Žika Marković, a brojao je šest brigada sa ukupno 1.700 pripadnika, od čega 1.000 stalno pod oružjem.

Istorijat uredi

Formiranje ravnogorske organizacije na Kosovu i Metohiji je počelo u julu 1941. godine, kada je u Gračanicu došao izaslanik pukovnika Mihailovića, kapetan Vojislav Lukačević i održao sastanak sa istaknutim kosovskometohijskim Srbima, na kojem je za vojnog organizatora pokreta izabran kapetan Živojin Žika Marković.^[1]

Drugi kosovski korpus je zvanično osnovan na proleće 1943. godine i za svoju zonu odgovornosti je dobio srezove mitrovački, pećki, ibarski, drenički i vučitrnski. Za komandanta je postavljen kapetan Žika Marković, a za zamenika komandanta rezervni major Dragoljub Radojević, solunski ratnik, nosilac Karađorđeve zvezde sa mačevima i Ordena Jugoslovenske krune. Pri štabu korpusa u kopaoničkom selu Koporiće, nalazila se i britanska vojna misija, koju je predvodio kapetan Džordž Mur.^[2] Korpus je povremeno izdavao list Srpsko Kosovo.

Kapetan Marković (u sredini u narodnom odelu) sa britanskim oficirom (desno od njega) i pripadnicima Drugog kosovskog korpusa

U jednom trenutku, Drugi kosovski korpus je bio najbrojniji korpus Jugoslovenske vojske u Otadžbini na teritoriji okupirane Srbije, brojeći oko 1700 pripadnika, odnosno 1000 pod oružjem.^[3] Imao je i svoju zastavu koja je bila srpska narodna trobojka sa ćiriličkim natpisom Osvetnici Kosova.

Početkom 1944. godine, korpus je uputio delegaciju u Vrhovnu komandu i zatražio da ljudi sa ovih prostora budu uključeni u Centralni nacionalni komitet. Velika smotra Drugog ravnogorskog korpusa i zakletva novih mobilisanih regruta, održana je na Kopaoniku na Đurđevdan 6. maja 1944. godine.

U junu iste godine, pripadnici Drugog kosovskog korpusa su spasili jednog oborenog američkog vazduhoplovnog poručnika, koji je odmah prebačen kod kapetana Markovića u štab, gde su vodili duge razgovore o vojno-političkoj situaciji.^[2] Istog meseca je Drugi kosovski korpus uključen u Južnomoravsku grupu korpusa pod komandom kapetana Borivoja Bore Manića i korpus je prebačen u Toplicu. Tamo je vodio borbe protiv 21. srpske divizije NOVJ.

Nešto kasnije, došlo je i do prvih sukoba sa partizanima. Kapetan Marković je sprečio streljanja 7 zarobljenih partizana od strane komandanta Javorskog korpusa Radomira Cvetića.^[2] Kasnije je bio prinuđen da prihvati borbu protiv partizana usled njihovog silovitog prodora. Nakon dolaska Crvene armije, kapetan Marković je poslao pismo jednom njenom komandantu i tražio da se zaustave napade partizana na njegove snage, a pismo je završio rečima: "Živela naša braća i saveznici Rusi!"^[4] Posle Niške operacije, bugarske snage su napadale Drugi kosovski korpus.

Na jesen 1944. godine, Drugi kosovski korpus je organizovao zasedu za nemačku kolonu koja se povlačila iz Grčke, u dužini od jednog kilometra postavljena na planini Rogozni, koja je bila deo najkraćeg puta od Kosovske Mitrovice do Novog Pazara. Nemačka komanda je verovala da im oni štiti prolaz na ovom sektoru.^[5] Kada je pristigla nemačka kolona sa između 60 i 70 konjskih konja na kojima je bilo od 10 do 12 vojnika, otvorili su vatru u kojoj je poginuo značajan broj nemačkih vojnika. U trenutku napada, u koloni se nalazilo i oko 30 zarobljenih savezničkih vojnika (11 Amerikanaca, 3 Engleza, 2 Rusa, nekoliko Grka i Bugara), koji su po početku pucnjave legli na zemlju. Procenjuje se da je u napadima na nemačke snage u ovom periodu, ubijeno oko 800 nemačkih oficira i vojnika.

Kada je 24. juna 1945. godine na Mlečnjaku na planini Rogozni, na spavanju ubijen komandant korpusa kapetan Marković od strane izvesne učiteljice Virijević iz Sočanice, korpus je i faktički prestao da postoji. Još neko vreme su po šumama delovanje lokalizovane grupe bivših pripadnika korpusa, ali bez većeg značaja.

Sastav korpusa uredi

Komanda uredi

Komandant: kapetan Živojin Žika Marković;
Zamenik komandanta: rezerni major Dragoljub Radojević;
Ađutant komandanta korpusa: potporučnik Vasa Zakić iz Prištine;
Načelnik štaba: rezervni poručnik Đorđe Jelušić;
Savetnik komandanta korpusa: pukovnik Vasa Popović;
Obaveštajni oficir: Luka Radonjić
Šifrant: Duško Golubović;
Oficir operativac: žandarmerijski poručnik Jovan Blagojević
Šef britanske vojne misije: kapetan Džordž Mur;
Pisar u štabu korpusa: Živko Ivanović;
Intendant korpusa: poručnik Ljubomir Đekić;
Nabavljač korpusa: Miloje Mika Vasić;
Pomoćnik intendanta: Ratko Vulović;
Sanitetski organ korpusa: sanitetski narednik Milivoje Mitrović;
Propagando odeljenje: prof. Nedeljko Virijević, učitelj Dragi Murganić, učitelj Bogdan Radević, student Dušan Perić;
Versko odeljenje: sveštenici Radule Božović i Milan Popović;
Sudsko odeljenje: Aleksandar Lekić;
Komandir Štabne čete: poručnik Stojane Bojković;
Komandant Jurišne čete: potporučnik Mihajlo Zakić
Komandant Mitraljeske čete: Svetomir Ivanović;
Komandant Protivkolske baterije: rezervni artiljerijski podnarednim Vida Topolić;
Komandant Poljske bolnice: narednik Milivoje Mitrović;
Komandant radio-stanice: Dušan Golubović.

Brigade uredi

Mitrovačka brigada
- komandant: poručnik Milorad Popović;
Kosovskokolašinska brigada
- komandant: kapetan Buda Dobrić;
Dukađinska brigada
- komandant: potporučnik Raja Vučić;
Ibarska brigada
- načelnik štaba; Apostol Bojović;
Pećka brigada
Prva drenička brigada
Druga drenička brigada

Vidi još uredi

Reference uredi

^ Aćin-Kosta, Miloš (1989). Branioci Kosova. Vašington. str. 247.
^ ^a ^b ^v Aleksić, Jovan (2016). „Osnivanje, organizaciona struktura i elementarne karakteristike Jugoslovenske vojske u Otadžbini na prostoru Kosova i Metohije”. Kosovo i Metohija u Drugom svetskom ratu – sedam decenija kasnije. Filozofski fakultet Univerziteta u Prištini sa privremenim sedištem u Kosovskoj Mitrovici: 155—179.
^ Bošković (1968). Narodnooslobodilačke borba u Ibarskom bazenu. Priština: Zajednica naučnih ustanova Kosova i Metohije. str. 241.
^ Nikolić, Kosta (1999). Istorija Ravnogorskog pokreta. 2. Beograd: Srpska reč. str. 293.
^ Izveštaj Komande grupe armija „E“ Komandantu Jugoistoka od 11. 11. 1944., Vojnoistorijski institut, NAV--T-311, r. 184

[1] Aćin-Kosta, Miloš (1989). Branioci Kosova. Vašington. str. 247.

[:0-2] v Aleksić, Jovan (2016). „Osnivanje, organizaciona struktura i elementarne karakteristike Jugoslovenske vojske u Otadžbini na prostoru Kosova i Metohije”. Kosovo i Metohija u Drugom svetskom ratu – sedam decenija kasnije. Filozofski fakultet Univerziteta u Prištini sa privremenim sedištem u Kosovskoj Mitrovici: 155—179.

[3] Bošković (1968). Narodnooslobodilačke borba u Ibarskom bazenu. Priština: Zajednica naučnih ustanova Kosova i Metohije. str. 241.

[4] Nikolić, Kosta (1999). Istorija Ravnogorskog pokreta. 2. Beograd: Srpska reč. str. 293.

[5] Izveštaj Komande grupe armija „E“ Komandantu Jugoistoka od 11. 11. 1944., Vojnoistorijski institut, NAV--T-311, r. 184

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]