Episkop dalmatinski Stefan

Stefan Knežević
Stefan Knežević
	Episkop Stefan Knežević
Lični podaci
Datum rođenja	15. jun 1806.
Mesto rođenja	Oćestovo, Austrijsko carstvo
Datum smrti	28. januar 1890. (83 god.)
Mesto smrti	Zadar, Austrougarska

Stefan Knežević (Oćestovo, 15. jun 1806 — Zadar, 28. januar 1890) bio je srpski pravoslavni episkop dalmatinski od 1853. do 1890. i narodni dobrotvor.

Biografija uredi

Rođen je 15. juna 1806. u Oćestovu, opštine Kninske^[1] U šestoj godini života je došao u manastir Sv. Arhanđela - Krku kod svog strica Vikentija Kneževića, nastojatelja manastira. Osnovnu školu je završio u Šibeniku, a gimnaziju i bogosloviju u Sremskim Karlovcima. Bogoslovske studije je završio na Bogoslovskom fakultetu u Černovicama. Po završetku studija u Beču, Stefan se vraća u manastir Krku. Zamonašio se i rukopoložio u čin đakona 21. maja 1833, a u čin prezvitera novembra 1835. Arhimandrit manastira Krke je postao na Bogojavljenje 1844. Za episkopa dalmatinskog je imenovan 16. marta 1853, a hirotonisao ga je u Karlovcima 17. maja 1853. patrijarh Josifa Rajačića.

Osnovao je 1853. godine konzistoriju i izvršio novu podelu eparhije na okružne protoprezviterate. Njegovim zauzimanjem je u Dalmaciji podignuto četrnaest novih hramova, među kojima i hram na Dalmatinskom Kosovu, koji je mnogo doprineo širenju kulta kneza Lazara u Dalmaciji. Ovaj hram je osveštan na Vidovdan 1889. godine u sklopu obeležavanja 500 godina od Bitke na Kosovu. Obnavljao je manastire, crkve i parohijske domove. Posebnu pažnju je posvijetio školovanju siromašne srpske omladine podižući škole i osnivajući u tom cilju razne fondove, među kojima Fond za udovice i svešteničku siročad. Podigao je nivo bogoslovije u Zadru, u koju su primani kandidati sa završenom gimnazijom. Jedan od najznačajnijih poduhvata Vladičinih bilo je osnivanjem svoje zadužbine za vaspitanje srpske dalmatinske omladine i njihovo obrazovanje na visokim školama u Beču i Gracu.

Episkop Stefan Knežević

Stefan Knežević, episkop dalmatinski i istrijski

Tokom 1870. godine iz sastava Dalmatinske eparhije izdvojena je Boka kotorska u samostalnu eparhiju, a 1873. su obe eparhije izdvojene iz Karlovačke mitropolije i, zajedno sa Bukovinskom eparhijom, ušle su u sastav veštački stvorene Bukovinsko-dalmatinske mitropolije sa sedištem u Beču.

Postao je počasni doktor Bogoslovskog fakulteta u Černovicama, kao i episkopi Nikodim Milaš i Gerasim Petranović. Plemstvo i grb dobio je Beču, 5. jula. 1867. godine.

Umro je 28. januara 1890. u Zadru, a sahranjen u kapeli svetog Save u manastiru Krki. Testamentom je čitavo svoje imanje ostavio za dobrotvorne svrhe srpskom narodu.

Iz testamenta vladike Stefana uredi

„Otišao sam (u manastir) nejak, u šestoj godini rođenja, od moje rodne kuće i roditelja iz sela Oćestova, i o trošku i nastojanjem mnogozaslužno i nezaboravljenog moga strica Vikentija Kneževića školovan, i na dobri put i narodnu srbsku svest napućen, dakle, niti sam o trošku siromašnih roditelja uzdignut, niti šta od očinstva stvarno primio ni uživao, šta više uzdigao sam, školovao i uhljebio o mom trošku pet sinovaca bez i najmanje pomoći njihovih roditelja, odnosno moje braće; to služeći mojoj crkvi i narodu srbskom malo sam mogao zaštediti, na koju moj rod, tj. moja braća i sinovci po krvi, nikakva prava nemaju, jer je moj rod narod srpski pravoslavno istočni u Dalmaciji mom otečestvu za koji sam živio, za koga ću i s onu stranu groba živjeti i u srcu i pameti u grob nositi, zato i raspolažem mojim malim imetkom, ako što i zaostane iza moga života na korist moga naroda srbsko - dalmatinskog...“

Galerija uredi

Osvećenje spomen-biste episkopu Stefanu u rodnom Oćestovu, jula 1994. godine

Reference uredi

^ "Zastava", Novi Sad 6. februar 1890.

Literatura uredi

Vuković, Sava (1996). Srpski jerarsi od devetog do dvadesetog veka. Beograd: Evro.

Spoljašnje veze uredi

Jerotej (Mutibarić)	episkop dalmatinski 1853 — 1890.	Nikodim (Milaš)

[1] "Zastava", Novi Sad 6. februar 1890.

[1]