Želehov
Želehov (polj. Żelechów, IPA: ʐɛ'lɛxuf) grad je u istočnoj Poljskoj, u Mazovskom vojvodstvu. Pripada povjatu garvolinjskom (powiat garwoliński) i sedište je opštine Želehov. Od 1975. do 1998. godine grad je administrativno pripadao Sjedleckom vojvodstvu (województwo siedleckie). Po podacima iz 2005. godine u Želehovu je živelo 4.029 stanovnika. Ovaj grad je udaljen 52 km od Sjedlica, 85 km od Varšave i 85 km od Lublina. Grad je lokalni centar obrazovanja u kome se nalazi par srednjih škola. Takođe je i lokalni ekonomski centar u kome stanovnici okolnih naselja nalaze posao i centar za trgovinu.
| Želehov polj. Żelechów | |
|---|---|
 Parohijska crkva u gradu | |
 Grb
| |
| Administrativni podaci | |
| Država |  Poljska |
| Vojvodstvo |  Vojvodstvo mazovsko |
| Stanovništvo | |
| Stanovništvo | |
| — 2012. | 4.152 |
| — gustina | 342,29 st./km2 |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 51° 48′ S; 21° 54′ I / 51.8° S; 21.9° I |
| Vremenska zona | UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST) |
| Aps. visina | 170 m |
| Površina | 12,13 km2 |
  Želehov Želehov na karti Poljske | |
| Ostali podaci | |
| Gradonačelnik | Miroslava Miškurka |
| Poštanski broj | 08-430 |
| Pozivni broj | 25 |
| Registarska oznaka | WG |
Istorija Želehova traje preko 700 godina. Od 1447. godine Želehov ima status grada, a od tada u gradu postoji vašar svakog utorka. Do Drugog svetskog rata Želehov je bio grad koji su uglavnom naseljavali Jevreji.
Geografija uredi
Položaj uredi
Administrativno Želehov pripada Mazovskom vojvodstvu. Od 1975. do 1998. godine grad je administrativno pripadao Sjedleckom vojvodstvu, dok se do 1939. godine nalazio u vojvodstvu Lublin. U crkvenoj administraciji Želehov pripada Sjedleckoj dijacezi. Nalazi se na Želehovskoj visiji, koja je deo Južnopodlaske nizije (Nizina Południowopodlaska). Želehov je naselje koje se nalazi na tromeđi istorijsko-geografskih celina: Mazovše (Mazowsze), Lubelščizna (Lubelszczyzna)i Podlasje (Podlasie).
Želehov se nalazi na valovitom terenu koji je nastao radom lednika. Ovaj teren je prekriven uglavnop poljima i ređe šumama. Naselje se nalazi u blizini izvora reke Vilga (Wilga). Grad se nalazi na nadmorskoj visini od 160 m (u blizini rečice koja kroz njega protiče) do preko 195 m.
Struktura površine uredi
Površina grada je 1.214 ha (12,14 km²). Administrativne granice prelaze deo koji je gusto naseljen tako da većinu gradske površine predstvlja poljoprivredno zemljište (945 ha, 77,8%), 43 ha (3,6%) su šume, a 226 ha (18,6%) izgrađeni i neiskorišćeni tereni.
Delovi grada uredi
Zvanično grad nije podeljen, međutim na mapama se mogu pronaći sledeći delovi grada:
- Ostrov (Ostrów) - naselje kod puta za Garvolin (Garwolin).
- Klamka (Klamka) - zaselak na putu za Lukov (Łuków).
- Letnjisko (Letnisko ) ili Varda (Warda) - zaselak na putu za Riki (Ryki) u blizini želahovske šume.
- Istočna Ksjenžizna (Księżyzna Wschodnia) - deo grada između puteva za Lukov i Zakžovek (Zakrzówek ).
- Južna Ksjenžizna (Księżyzna Południowa)- deo grada oko ulica Rejmonta (Reymonta) i Hlopickjego (Chłopickiego).
- PGR - naselje koje se sastoji iz bivše Državne poljoprivredne zadruge (Państwowe Gospodarstwo Rolne).
Demografija uredi
| 1995. | 2000. | 2005. | 2012. |
|---|---|---|---|
| 3.759 | 4.015 | 4.029 | 4.152 |
Želehov je grad koji se nalazi na 65. mestu u Mazovskom vojvodstvu po broju stanovnika (od ukupno 85 gradova). On je najmanji grad u garvolinjskom povjatu.
- Detaljni podaci iz 2005. godine
| Opis | Ukupno | Žene | Muškarci | |||
|---|---|---|---|---|---|---|
| jedinica | ljudi | % | ljudi | % | ljudi | % |
| stanovništvo | 4 029 | 100 | 2 064 | 51,1 | 1 965 | 48,9 |
| gustina naseljenosti (stanovnika/km²) |
331 | 169,6 | 161,4 | |||
| Obrazovanje podaci iz spisa "Narodowy Spis Powszechny 2002 | ||||||
| neobrazovano | osnovni | stručno | sredenje | večernje škole |
više | |
|---|---|---|---|---|---|---|
| stanovnika | 146 | 1 143 | 796 | 810 | 152 | 271 |
| procenat stanovnika | 3,6 | 28,1 | 18,9 | 19,9 | 3,7 | 6,7 |
| žena | 89 | 600 | 312 | 436 | 107 | 178 |
| muškaraca | 57 | 543 | 484 | 374 | 45 | 93 |
Godine 2005. 25,2% stanovništva je bilo mlado, 62,6% u srednjem dobu i 12,1% staro. Tada je rođeno 45 ljudi, a umrlo je 49. Sem Poljaka koji čine apsolutnu većinu u Želehovu žive i Romi.
- Promena broja stanovnika po Glavnom statističkom zavodu (Główny Urząd Statystyczny)
|
|
Zaštita prirode uredi
U blizini brane nalazi se biološki prečišćivač otpadnih voda koji može očistiti 200 m³/dnevno (dovoljno za 16.300 ljudi). Godine 2005. prečišćivač je radio samo za 3.280 stanovnika. Ovo se dešava jer kanalizacija još uvek nije došla do svih domaćinstava. U Želehovu se takođe nalazi omanji prečišćivač industrijskih voda. Od 142,5*106m³ otpadnih voda koje su došle do prečišćivača 92*106m³ je očišćeno, a 50,5*106m³ je ispušteno u vodotokove. Sav komunalni otpad, ukupne mase 640 tona (od čega skoro 450 tona potiče iz domaćinstava), se skladišti na deponiji koja se nalazi odmah do granica grada.
Privreda uredi
Želehov je uslužni centar poljoprivrednog regiona. U samom gradu nalazi se preko 300 individualnih poljoprivrednih gazdinstava. Većina od 357 (2005) registrovanih firmi su male uslužne, trgovačke ili firme koje deluju u sektoru građevine. Postoje 22 firme koje pripadaju javnom sektoru.
Industrija uredi
Jedno od najvažnijih industrijskih preduzeća je Varinjski Želehov (Waryński Żelechów). Takođe je značajna firma Lemet (Lemet). Postoje i preduzeća Pjehur (Piechur) i Koger (Koger) koja proizvode obuću. Sem toga ugradu se nalaze prehrambena i tekstilna industrija.
Trgovina uredi
U Želehovu postoji dosta prodavnica.
Utorcima, u jutarnjim časovima i Želehovu traje buvljak koji ima petstogodišnju tradiciju. Prihodi od trgovine 2005. godine su iznosili oko 72.200 zlota.
Religija uredi
Većina stanovnika grada su rimokatolici. U gradu se nalazi parohijsko groblje.
Spoljašnje veze uredi
- Zvanični veb-sajt
- Bilten Javne Informacije Želehova (Biuletyn Informacji Publicznej Żelechowa). (jezik: poljski)
- Sportski klub Semp Želehov (Sęp Żelechów) (jezik: poljski)
- Forum stanovnika grada Želehova (jezik: poljski)
