Ženski hrišćanski pokret u Kraljevu
Ženski hrišćanski pokret u Kraljevu bio je religiozno-humanitarno društvo osnovano 1934. godine. Ovo je bio kraljevački Ženskog hrišćanskog pokreta, osnovanog 1920. godine u Beogradu. Delovao je u periodu pre Drugog svetskog rata, a njegove najznačajnije tekovine su bile otvaranje Hranilišta i obdaništa za sirotu decu i Doma za iznemogle starce i starice.
Istorijat uredi
Kraljevački pododbor Ženskog hrišćanskog pokreta osnovan je 15. marta 1934. godine, na zalaganje Kraljevčanki Mare Radičević, Zage Jović i Zore B. Milenković. Sam Ženski hrišćanski pokret osnovan je početkom 1920. godine u Beogradu. Ovo je bila religiozno-humanitarna organizacija, koja je želela da obnovi posrnuli moral, suzbije poroke i promoviše način života u skladu sa hrišćanskim učenjem. Osnivanju kraljevačkog pododbora Pokreta prisustvovala je i izaslanica Centralnog odbora Ljubica Aranđelović, a prisutni su bili i kraljevački sveštenici Savatije Božić i Hranislav Kožetinac. Na osnivačoj sednici je odlučeno da će Pokret raditi u saglasju sa kraljevačkim sveštenstvom na širenju vere i morala i čuvanju pravoslavlja od inoveraca. Kraljevo je na ovaj način postalo tek osmi grad u zemlji u kom je postojao pododbor Ženskog hrišćanskog pokreta.[1][2]
Ženski hrišćanski pokret je postao vrlo popularan među Kraljevčankama, pa je svega dva meseca nakon osnivanja imao 140 članica. Taj broj je 1939. porastao na 180. Članice su bile svih starosnih doba i socijalnih slojeva. Kraljevački pododbor pokreta je 1935. godine pristupio Jugoslovenskom Ženskom Savezu. Zahvaljujući članicama, ali i donacijama Kraljevčana i drugih humanih ljudi iz čitave zemlje, kao i pomoći opštinske uprave, Hrama Silaska Svetog Duha i Duhovnog suda Eparhije žičke, kraljevački pododbor je ubrzo razvio živu akciju pomaganja najsiromašnijih sugrađana, a pre svega dece iz siromašnih porodica. Žički vladika Nikolaj je 1936. godine bio upisan za počasnog člana Pokreta.[3]
Pokret je vodio brigu o siročićima, a siromašnim učenicima je obezbeđivao hranu i odeću. Godine 1939. u okviru akcije Zimske pomoći, prikupljena je velika količina nove i polovne odeće koja je dodeljena siromašnima. Pokret je bio zaslužan za otvaranje dve značajne humanitarne institucije u Kraljevu: Hranilište i obdanište za sirotu decu (ili kako su ga Kraljevčani nazivali Dečje hranilište) i Dom za iznemogle starce i starice. U obe institucije su njihovim korisnicima deljeni svakodnevni obroci. Dečje hranilište je bilo otvoreno 9. oktobra 1937. godine uz pomoć sveštenstva i opštinskih vlasti, a njegov pokrovitelj je bio vladika Nikolaj. Crkvena opština je za Dečje hranilište ustupila jedan objekat u crkvenoj porti, a opština je plaćala ogrev, osvetljenje i lekarske usluge. Opština je takođe mesečno donirala po 1000 dinara za hranilište.[4][5]
Dečje hranilište je 1938. godine preseljeno u novoizgrađenu zgradu u blizini crkve. Tokom 1939. godine u njemu je bilo pripremljeno preko 27.000 obroka, a tu se svakodnevno hranilo oko 70 dece. Iste godine kada je Dečje hranilište dobilo novu zgradu, podignut je i Dom za iznemogle starce i starice, zahvaljujući anonimnoj donaciji jednog Beograđanina. Na koliko pozitivan prijem su nailazile aktivnosti Ženskog hrišćanskog pokreta u Kraljevu, ali i van njega, svedoči i to što je putujuće pozorište Dušana Životića (jedno od najpoznatijih putujućih pozorišta u to vreme) sav novac prikupljen tokom predstave Preko mrtvih Dušana Nikolajevića doniralo Pokretu. Radnici kraljevačke Fabrike aviona su prikupili 2200 dinara u iste svrhe.[6]
U cilju učvršćivanja pravoslavnih moralnih vrednosti Pokret je organizovao brojne aktivnosti, uključujući i filozofsko-religiozna predavanja i ekskurzije tokom kojih su obilaženi srpski manastiri. Naročito je značajna bila manifestacija Nedelja pravoslavlja, tokom koje je Pokret organizovao brojne kulturne programe. Članice ovog pokreta su učestvovale i u drugim manifestacijama koje su organizovane u Kraljevu. Tako su one 1935. učestvovale u Tečauj za odbranu od napada iz vazduha. Bile su aktivne prilikom dočeka svih važnih crkvenih ličnosti koje su dolazile u Kraljevo, učestvovale su u prenosu moštiju nekadašnjeg episkopa žičkog Save Dečanca, a pomagale su i borbu protiv tuberkuloze i obučavale su se zajedno sa članicama Ženskog društva za pružanje pomoći ranjenima u slučaju rata. Ženski hrišćanski pokret je slao i svoje priloge za izgradnju Hrama Svetog Save u Beogradu, kao i manastirima Blagoveštenju i Vavedenju u Ovčarsko-kablarskoj klisuri, Visokim Dečanima, Pećkoj patrijaršiji. Pomagale su postradale od poplave u Beloj Palanci i siromašne ruske emigrante koji su se doselili u Kraljevo. Ženski hrišćanski pokret nije obnovio svoj rad nakon Drugog svetskog rata.[7]
Vidi još uredi
Reference uredi
- ^ Virijević, Vladan (2006). Kraljevo, grad u Srbiji 1918-1941. Kraljevo: Narodni muzej Kraljevo; Istorijski arhiv Kraljevo. str. 263—264. ISBN 86-85179-09-2.
- ^ „Ženski hrišćanski pokret u Kraljevu”. Pravda. 21. 3. 1934. Pristupljeno 17. 12. 2023.
- ^ Virijević, Vladan (2006). Kraljevo, grad u Srbiji 1918-1941. Kraljevo: Narodni muzej Kraljevo; Istorijski arhiv Kraljevo. str. 264—265. ISBN 86-85179-09-2.
- ^ Virijević, Vladan (2006). Kraljevo, grad u Srbiji 1918-1941. Kraljevo: Narodni muzej Kraljevo; Istorijski arhiv Kraljevo. str. 265. ISBN 86-85179-09-2.
- ^ „U Kraljevu je otvoreno dečije obdanište”. Politika. 11. 10. 1937. Pristupljeno 17. 12. 2023.
- ^ Virijević, Vladan (2006). Kraljevo, grad u Srbiji 1918-1941. Kraljevo: Narodni muzej Kraljevo; Istorijski arhiv Kraljevo. str. 266. ISBN 86-85179-09-2.
- ^ Virijević, Vladan (2006). Kraljevo, grad u Srbiji 1918-1941. Kraljevo: Narodni muzej Kraljevo; Istorijski arhiv Kraljevo. str. 267—268. ISBN 86-85179-09-2.
