Zemlje krune Svetog Stefana

Zemlje krune Svetog Stefana (mađ. Szent István Koronájának Országai) je bio naziv za zemlje koje su se nalazile u istorijskoj vezi sa Kraljevinom Ugarskom. Naziv je korišćen kao oznaka za ugarski deo Austrougarske monarhije između 1867. i 1918. godine, a odnosio se na takozvanu užu Ugarsku, Hrvatsku i Slavoniju, grad Rijeku i Bosnu i Hercegovinu, koja je činila austrougarski kondominijum[1][2][3].

Zemlje krune Svetog Stefana
Szent István Koronájának Országai  (mađarski)
1867.—1918. (51 god.)
Zastava
Zastava
Grb Ugarske
Grb

Austrougarska 1910. godine — Zemlje krune Svetog Stefana su označene zelenom bojom na karti (16 i 17), BiH (18) je imala poseban položaj kondominijuma
Glavni gradBudimpešta
Regijasrednja Evropa, Balkan
Zemlja Austrougarska
Površina325.411 km2
Stanovništvo20.886.487 (1910)
Događaji
Statusbivša administrativna teritorija
Vladavina
 • Oblikmonarhija
Kralj 
• 
Franc Jozef
Istorijska eranovi vek, savremeno doba
• Uspostavljeno
1867.
• Ukinuto
1918. (51 god.)
Prethodnik
Sledbenik
Kraljevina Ugarska (Austrijsko carstvo)
Mađarska Narodna Republika
Grb zemalja krune Svetog Stefana: u sredini mađarski grb; okolo grbovi Hrvatske, Erdelja, Rijeke, Bosne i Hercegovine, Slavonije i Dalmacije.

Naziv

uredi

Ova zajednica je imala i svoj latinski zvaničan naziv: Ugarsko nadkraljevstvo (lat. Archiregnum Hungaricum). Centralni pojam u imenu je bila Kruna Svetog Stefana.

Istorijska upotreba

uredi

Naziv „Zemlje krune Svetog Stefana” se upotrebljavao u 18. i 19. veku i označavao je delove Habzburške monarhije a kasnije i Austrougarske koji su istorijski bili povezani sa Kraljevinom Ugarskom, za razliku od drugih habzburških zemalja koje su istorijski bele povezane sa Svetim rimskim carstvom.

Međutim, pre stvaranja dvojne Austrougarske monarhije 1867. godine, ovaj naziv je bio čisto nominalne prirode, s obzirom da su zemlje za koje je ovaj naziv upotrebljavan činile posebne habzburške pokrajine, administrativno odvojene od habzburške Ugarske.

Prilikom sklapanja Austro-ugarske nagodbe 1867. godine, ugarski sabor je uspeo da dobije upravu nad Erdeljom, ali su Dalmacija, Bosna i Hercegovina, Galicija i Lodomerija ostale pod austrijskom upravom. Ovu podelu nisu priznale Ugarska i Hrvatska[3].

Posle ulaska Erdelja u zajednicu sa Ugarskom (1848. i 1867. godine), naziv Zemlje krune Svetog Stefana je označavao Kraljevinu Ugarsku sa autonomnom Hrvatskom i Slavonijom.

Nakon završetka Prvog svetskog rata ova politička zajednica se raspala i naziv Zemlje krune Svetog Stefana je nestao iz upotrebe[4][5][6].

Spisak zemalja

uredi

Erdelj, koji je ranije činio posebnu administrativnu teritoriju, uključen je u užu Ugarsku 1867. godine, dok je Dalmacija, koja je istorijski takođe smatrana jednom od zemalja krune Svetog Stefana, bila pod upravom austrijskog dela Dvojne monarhije.

Vidi još

uredi

Reference

uredi
  1. ^ Chisholm, Hugh, ur. (1911). „Hungary”. Encyclopædia Britannica (na jeziku: engleski) (11 izd.). Cambridge University Press. 
  2. ^ Reinstatement to the Constitution the historical Union between the Kingdom of Hungary and the Kingdom of Croatia; Slavonia, and Dalmatia
  3. ^ a b   Aldásy, Antal (1913). „Hungary”. Ur.: Herbermann, Charles. Catholic Encyclopedia. New York: Robert Appleton Company. 
  4. ^ Budisavljević Srđan, Stvaranje Države SHS, (Creation of the state of SHS), Zagreb, 1958, pp. 132—133.
  5. ^ Dr. Aleksandar Horvat Povodom njegove pedesetgodišnjice rodjenja, Hrvatsko pravo, Zagreb, 17/1925, no. 5031
  6. ^ Hrvatska Država, newspaper Public proclamation of the Sabor 29 October 1918. Issued 29 October 1918. no. 299. p.1.

Literatura

uredi