Исток и Запад (novine)
Istok i Zapad je bio najuticajniji politički časopis na njemačkom jeziku za razvoj, afirmaciju i popularizaciju slovenske političke misli, u novonastalom Austrijskom carstvu kroz prizmu istorije, i nauke. Novine je pokrenuo, jedan od najboljih političkih pisaca [1]doktor filozofije, slovenske filologije, advokat i publicista Aleksandar Sandić [2], 1861. godine u Beču.
 Istok i Zapad izdanje od 1861 | |
| Tip | Dvonedeljne novine |
|---|---|
| Vlasnik | Aleksandar Sandić |
| Izdavač | Aleksandar Sandić |
| Redakcija | Slavisti |
| Glavni urednik | Aleksandar Sandić |
| Osnivanje | 1861 |
| Jezik | Njemački |
| Ukidanje | 1865 |
| Sedište | Grčki kvart (Beč) , Hotel , Zlatni anđeo , Beč , Austrijsko carstvo |
| Veb-sajt | [3] |
Istok i Zapad uredi
Kao političko filozofski, termin, kada se pojavio 15. januara 1861, naziv „Istok i Zapad“ je privukao pažnju Bečke javnosti istorijskim dešavanjima naseljenoj stanovništvom različitog porijekla i konfesija, podređenix njemačkoj vladajućoj klasi u Beču. Za razliku od njemačkog kulturno fiksnog naziva „Orijent“, u multinacionalnom Beču časopis je imao jasniju poruku međuetničkog dizajniranja u daljem tumačenju „Istoka “ i „Zapada “.
Izdavački rad uredi
Izdavačka kuća Aleksandra Sandića, podržana od kneza Mihaila Obrenovića, knjaza Nikole I Petrovića[3], uz savjete Vuka Karadžića, Jovana Boškovića i svesrdnu finansijsku pomoć i saradnju Mihaila Rajevskog, okuplja: „vojsku„ od najboljih političkix pisaca, i počinje sa izdavanjem lista „Istok i Zapad“.
Afera istrage lista uredi
Na treću godišnjicu izlaženja lista 1. januara 1863god. „Istok i Zapad “ je publikovao uvodni članak pod naslovom „ Sloveni Austrije“. Od strane cenzora članak je kvalifikovan kao „zločin narušavanja javnog reda i mira“, izdanje zaplijenjeno, a carsko državno tužilaštvo započelo je istragu o radu Aleksandra Sandića. Sandić se za pomoć povodom istrage o njegovom radu u Austrijskom carstvu obratio kao svjedocima svom bivšem profesoru Francu Miklošiču i prijatelju Feliksu Kanicu, čije radove i publikacije na srpskohrvatskom jeziku uz sugestiju Franca Miklošiča, je redigovao profesor Sandić. Istraga je utvrdila „neutemeljene kuloarske glasine„i zatvorena je u martu 1863. godine. clovenski „odbrambeni igrač„ kako su čitaoci lista nazivali„Istok i Zapad “ je nastavio sa izlaženjem, uprkos konkurenciji na veliku radost čitalaca kako izvještava Abel Lukšić novinar, urednik i izdavač Slovenskog lista“.
Gašenje lista uredi
Pokretanjem lista „Srpski dnevnik“ 1860. godine, Aleksandar Sandić se istovremeno prihvatio da bude redovan dopisnik iz Beča . U to vrijeme pojavljuje se određen broj publicista koji su se zalagali da se u javnom mnjenju potpomogne struja koja energičnije brani njemačke aspiracije u clovenskim zemaljama, sa posebnim akcentom na Rusku imperiju i Balkan, što je bilo u suprotnosti sa uređivačkom politikom „Istoka i Zapada“. Aleksandar Sandić gasi list i zatvara novinsko izdavačku djelatnost u Beču.u decembru 1865. godine.
Istorija svijeta uredi
S pravom se može reći da u Beču nije bilo segmenta kulturnog djelovanja bez Grčkog kvarta (Beč, i “Slovenskix beseda“ kod Zlatnog anđela (nem. Hotel “zum goldenen Engel“) gdje se nalazila redakcija filozofa A. Sandića. Po savjetu Platona Atanackovića, i Vuk Stefanović Karadžić po preporuci Dr. Franca Miklošiča, uz svesrdnu saradnju Dr. Mihaila Rajevskog, u Beču i Peterburgu Aleksandar Sandić, naredne četiri godine piše prvi udžbenik istorije na srpskom jeziku .[4]
Savremeno doba uredi
List i „Istok i Zapad“ ostao je u arhivama kulturnog nasleđa Evrope, kao osnova za izučavanje, nepoznanica istorijskih dešavanja u clovenskim zemljama, posebno Istočne Evrope i Balkana, kao referentni sistem vrijednosti, mladih naučnika koji su dali ton cijelom vremenu u kome su živjeli i stvarali.[5].
Reference uredi
- ^ : Serapeum. Zeitschrift für Bibliothekwissenschaft ... (1865), Seite 30, Verlag T.O. Weigel, Leipzig 1865 (Digitalisat)
- ^ „Časnici Srpske čitaonice u Novom Sadu[[Kategorija:Botovski naslovi]]”. Arhivirano iz originala 28. 10. 2014. g. Pristupljeno 28. 10. 2014. Sukob URL—vikiveza (pomoć)
- ^ [1], Susret Aleksandra Sandića i Nikole Petrovića, posle smrti kneza Mihaila na Vidovdan 1896
- ^ Svetozar Boškov Univerzitet u Novom Sadu Filozofski fakultet Odsek za istoriju
- ^ [2] Arhivirano na sajtu Wayback Machine (28. oktobar 2014) "Istok i Zapad" - Etnografski pogled na Evropu]
Spoljašnje veze uredi
- Blätter, Volume 1
- {http://www.worldcat.org/search?q=au%3ASandic%CC%81%2C+Aleksandar&fq=&dblist=638&start=21&qt=next_page}}, Aleksandar Sandić
- (Digitalisat), Istok i Zapad, stranica 102 (jezik: nemački)
- [4], Aleksandar Sandić
- [5][mrtva veza], Korespondencija barona Metela Ožegovića, o pretpleti na "Istok i Zapad" stranica 238, (jezik: hrvatski)