Karelo-Finska Sovjetska Socijalistička Republika
Karelo-Finska Sovjetska Socijalistička Republika (fin. Karjalais-suomalainen sosialistinen neuvostotasavalta, rus. Карело-Финская Советская Социалистическая Республика je bila kratkotrajna republika unutar Sovjetskog Saveza. Postojala je od 1940. do 1956. godine, kada je degradirana na status autonomne republike unutar Ruske SFSR.
| Karelo-Finska Sovjetska Socijalistička Republika | |
|---|---|
Himna: Himna Karelo-Finske SSR | |
 | |
| Glavni grad | Petrozavodsk |
| Službeni jezik | finski i ruski |
| Vladavina | |
| Istorija | |
| Stvaranje i ukidanje | |
| — Osnivanje | 31. marta 1940. |
| — U sastavu Sovjetskog Saveza od | 31. marta 1940. |
| — Ukinuta | 26. jula 1956. |
| Geografija | |
| Površina | |
| — ukupno | 172.400 km2 (Sedma u SSSR) |
| — voda (%) | 25 |
| Stanovništvo | |
| — 1959. | 651.300 (Šesnaesta u SSSR) |
| — gustina | 3,78 st./km2 |
| Ekonomija | |
| Valuta | Sovjetska rublja |
| Ostale informacije | |
| Vremenska zona | UTC +3 |
Istorija uredi
Karelo-Finska SSR osnovana je 31. marta 1940. godine, spajanjem teritorije Karelijske Autonomne Sovjetske Socijalističke Republike i Finske Demokratske Republike, odnosno teritorije koju je osvojio Sovjetski Savez u Zimskom ratu protiv Finske. Finska populacija sa osvojene teritorije, njih 422.000, evakuisana je u Finsku, a ispražnjena naselja naselili su stanovnici iz ostlaih delova Sovjetskog Saveza.
Ovaj potez sovjetskih vlasti dotada nije bio praktikovan. Formirana je konstitutivna republika čiji narod nije tvorio većinu u republici, niti je pre toga na toj teritoriji postojala nezavisna nacija. Neki istoričari dali su obrazloženje da je to bio čisto politički potez, kojim bi Sovjeti preko legitimiteta Karelijske SSR jednog dana inkorporirali jedan deo ili čak celu Finsku u Sovjetski Savez.[1][2]
Za vreme Drugog svetskog rata i uz pomoć nemačkog saveznika, Finska je 1941. godine anektirala teritoriju koju je izgubila 1940. i uz to okupirala delove Karelije koji su pre 1940. bili u sastavu Sovjetskog Saveza, uključujući i glavni grad Petrozavodsk. Crvena armija je do 1944. godine oslobodila anektirane teritorije[3], što je Finska priznala na Mirovnoj konferenciji u Parizu, 1946. godine. Karelijski Finci su tako još jednom evakuisani natrag u Finsku.
Septembra 1944. godine, Karelijska prevlaka je izuzeta iz jugozapadnog dela Karelo-Finske SSR i priključena Lenjigradskoj oblasti u sastavu Ruske SFSR.
Najznačajniji političar Karelo-Finske SSR bio je poznati finski komunista Oto Kusinen, koji je bio predsednik republike skoro celo razdoblje njenog postojanja.
Republika je, 16. jula 1956. godine, degradirana u autonomnu republiku i priključena Ruskoj SFSR. Ova odluka je donesena najverovatnije zbog posleratnog poboljšanja sovjetsko-finskih odnosa.[1] Osim toga, Sovjetski Savez je Finskoj vratio luku Porkala, 1956, i nadzor nad kanalom Sajma, 1963. godine.
Ukidanje Karelo-Finske SSR 1956. godine, bio je jedini slučaj u istoriji Sovjetskog Saveza da je jedna konstitutivna republika inkorporirana u drugu.
Funkcioneri Karelo-Finske SSR uredi
Predsednici uredi
- Predsednik Prezidijuma vrhovnog sovjeta
- Mark Gorbačov (31. mart 1940. – 11. jul 1940)
- Oto Kusinen (11. jul 1940. – 16. jul 1956)
Premijeri uredi
- Predsednik Veća narodnih komesara
- I. P. Babkin, v.d. (31. mart 1940. – 1940)
- Pavel Prokonen (1940. – februar 1947)
- Voldemar Virolainen (februar 1947. – 24. februar 1950)
- Pavel Prokonen (1950. – 16. jul 1956)[4]
Vidi još uredi
Reference uredi
- ^ a b Helin 2004, str. 871
- ^ Taagepera, Rein (1999). The Finno-Ugric Republics and the Russian State. by C. Hurst & Co. Publishers. str. 109. ISBN 978-1-85065-293-9.
- ^ Karelia definition of Karelia in the Free Online Encyclopedia, Pristupljeno 8. 4. 2013.
- ^ Russian S.F.S.R. Autonomous Republics, Pristupljeno 8. 4. 2013.
Literatura uredi
- Khrushchev, Nikita Sergeevich; Khrushchev, Sergeĭ (2004). Memoirs of Nikita Khrushchev: Commissar, 1918-1945. Penn State Press. str. 871. ISBN 978-0-271-02332-8.
- Helin, Ronald Arthur (1961). Economic: Geographic Reorientation in Western Finnish Karelia : a Result of the Finno - Soviet Boundary Demarcations of 1940 and 1944. National Academies. NAP:11368.
- Taagepera, Rein (1999). The Finno-Ugric Republics and the Russian State. by C. Hurst & Co. Publishers. str. 109. ISBN 978-1-85065-293-9.