Košarka na Letnjim olimpijskim igrama
Košarka na olimpijskim igrama se prvi put pojavila kao demonstracioni sport još na Igrama u Sent Luisu 1904. godine. Od 1936. godine nalazi se u redovnom programu Olimpijskih igara.
| Košarka na Olimpijskim igrama | |
|---|---|
| |
| Sport | Košarka |
| Osnovano | 1936. |
| Prvo održavanje | 1936. u muškoj, 1976. u ženskoj konkurenciji |
| Broj održavanja | 20 u muškoj i 12 u ženskoj konkurenciji |
| Broj reprezentacija | 12 |
| Upravno telo | FIBA |
| Prvi pobednik |  Sjedinjene Države (m); Sjedinjene Države (ž)
|
| Najviše pobeda | Sjedinjene Države 16  (m); Sjedinjene Države 9 (ž)
|
| Trenutni pobednici | Sjedinjene Države (m); Sjedinjene Države (ž)
|
Prvi put na Olimpijskim igrama košarka se pojavila 1904. godine u Sent Luisu kao probni sport. Tadašnje takmičenje održano je između timova koje su činili samo Amerikanci. Košarka se kao zvanični sport na Olimpijskim igrama pojavila 1936. godine u Berlinu. Utakmice su igrane napolju na teniskim terenima.
Na Olimpijskim igrama 1948. u Londonu prvi put se igralo u zatvorenom prostoru. Reprezentacija Sjedinjenih Američkih Država bila je dominantna u početku i osvojila je prvih sedam Olimpijskih igara ne izgubivši nijedan meč, sve do 1972. godine. Košarka se kao sport pojavila 20 puta na Olimpijskim igrama. Žene su se košarkaškom turniru na Olimpijskim igrama priključile 1976. godine na igrama u Montrealu.
Na Olimpijkom turniru 1992.godine u Barseloni prvi put je bilo dozvoljeno profesionalnim NBA igračima da nastupaju za reprezentaciju, pa je tako selekcija SAD-a sastavila najjači tim u istoriji košarke pod nazivom „Tim snova” (eng: Drim tim)[1].
Od kako je omogućeno NBA igračima da nastupaju na Olimpijskom košarkaškom turniru reprezentacija Sjedinjenih Američkih Država samo na igrama 2004.godine nije osvojila zlatnu medalju, dok je na Olimpijskim igrama u Tokiju 2020.godine doživela prvi poraz još od 2004. godine[2].
U obe konkurencije najtrofejnije su selekcije Sjedinjenih Država koje u ukupnom zbiru imaju čak 30 medalja: 25 zlatnih, 2 srebrne i 3 bronzane.
Sistem takmičenja na Olimpijskim igrama
urediNa Olimpijskim igrama u Tokiju 2020.[3] godine promenjen je sistem takmičenja. Dvanaest reprezentacija raspoređeno je u tri različite grupe. Iz svake od njih po dve najbolje plasirane odlaze u četvrtfinale, dok se njima priključuju i dve najbolje trećeplasirane. Takmičenje završavaju najlošija trećeplasirana i sve četvrtoplasirane selekcije iz svake grupe.
Da bi sprečili mogućnost kalkulacija iz FIBA-e su odlučili da se parovi četvrtfinala određuju žrebom, tako da nijedna reprezentacija ne zna sa kime se može susresti u nokaut fazi.
Zanimljivosti
uredi
Najviše poena na jednoj utakmici u istoriji košarkaškog turnira na Olimpijskim igrama postignuto je 2012. godine, kada su Sjedinjene Američke Države savladale Nigeriju rezultatom 156:73[4] i na tom susretu postignuto je ukupno 229 poena.
Pobeda sa najvećom razlikom ostvarena je 1948. godine, kada je Koreja savladala Irak sa tačno 100 poena razlike, rezultat je bio 120:20, dok je Kina takođe protiv Iraka ostvarila trijumf od 100 poena razlike, 125:25. Najmanje poena na jednoj utakmici viđeno je 1936. godine kada su SAD savladale Kanadu rezultatom 19:8. Najduži pobednički niz na Olimpijskim igrama imala je selekcija SAD koja je u periodu između 1936. i 1972. godine ostvarila 63 uzastopna trijumfa.
Najbolji strelac u istoriji košarkaškog turnira na Olimpijskim igrama je Brazilac Oskar Šmit, koji je upisao ukupno 1.093 poena, uz prosek od 28,8 poena po meču. Šmit takođe drži rekord po broju postignutih poena na jednoj utakmici, pošto je 1988. godine ubacio 55 poena protiv Španije.
Na ženskom turniru samo su dve reprezentacije osvajale zlatnu medalju, SAD i SSSR dok su u muškoj četiri različite selekcije osvajale zlatna odličja.
Dajana Torasi i Su Berd su jedine igračice koje su osvojile 5 zlatnih medalja[5], dok je u muškoj konkurenciji Karmelo Entoni jedini košarkaš sa tri osvojena zlatna odličja.
Muškarci
urediOsvajači medalja
uredi
Bilans medalja
urediStanje nakon Olimpijskih igara 2024.
| Država |
|
|
|
|
|---|---|---|---|---|
| Sjedinjene Države
|
17 | 1 | 2 | 20 |
 Rusija[a]
|
2 | 4 | 4 | 10 |
 Srbija[b]
|
1 | 5 | 2 | 8 |
 Argentina
|
1 | 0 | 1 | 2 |
 Francuska
|
0 | 4 | 0 | 4 |
 Španija
|
0 | 3 | 1 | 4 |
 Italija
|
0 | 2 | 0 | 2 |
 Kanada
|
0 | 1 | 0 | 1 |
 Hrvatska
|
0 | 1 | 0 | 1 |
 Brazil
|
0 | 0 | 3 | 3 |
 Litvanija
|
0 | 0 | 3 | 3 |
 Urugvaj
|
0 | 0 | 2 | 2 |
 Kuba
|
0 | 0 | 1 | 1 |
 Meksiko
|
0 | 0 | 1 | 1 |
 Australija
|
0 | 0 | 1 | 1 |
| Ukupno | 21 | 21 | 21 | 63 |
FIBA smatra Rusiju i Srbiju naslednicama uspeha, medalja i rezultata nekadašnjih selekcija Sovjetskog Saveza i SFRJ. SRJ i SCG[6] [7]. Zarad bolje preglednosti u nekim tabela FIBA i posebno MOK medalje razvrstava po zemljama koje su je osvajale, a ne po naslednicama.
Sastavi reprezentacija koji su osvajali medalje
urediŽene
urediOsvajačice medalja
uredi
Bilans medalja
urediStanje nakon Olimpijskih igara 2016.
| Država |
|
|
|
|
|---|---|---|---|---|
| Sjedinjene Države
|
9 | 1 | 1 | 11 |
| Rusija[v]
|
2 | 0 | 3 | 5 |
| Australija
|
0 | 3 | 2 | 5 |
| Srbija[g]
|
0 | 1 | 3 | 4 |
| Brazil
|
0 | 1 | 1 | 2 |
 Kina
|
0 | 1 | 1 | 2 |
 Bugarska
|
0 | 1 | 1 | 2 |
| Francuska
|
0 | 1 | 1 | 2 |
 Južna Koreja
|
0 | 1 | 0 | 1 |
| Španija
|
0 | 1 | 0 | 1 |
 Japan
|
0 | 1 | 0 | 1 |
| Ukupno | 12 | 12 | 12 | 36 |
FIBA smatra Rusiju i Srbiju naslednicama uspeha, medalja i rezultata nekadašnjih selekcija Sovjetskog Saveza i SFRJ. SRJ i SCG. Zarad bolje preglednosti u nekim tabela FIBA i posebno MOK medalje razvrstava po zemljama koje su je osvajale, a ne po naslednicama.
Vidi još
urediReference
uredi- ^ https://www.b92.net/o/sport/teme/kovacevic?nav_id=2189853. Nedostaje ili je prazan parametar
|title=(pomoć) - ^ https://www.b92.net/o/sport/tokyo2020/kosarka/vesti?nav_id=1896044. Nedostaje ili je prazan parametar
|title=(pomoć) - ^ „Novi format košarkaškog turnira na Olimpijskim igrama”. Sport Klub SR (na jeziku: srpski). Pristupljeno 2019-12-05.
- ^ Ball, Eric. „USA Breaks Olympic Basketball Scoring Record vs. Nigeria”. Bleacher Report (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2019-12-05.
- ^ https://www.b92.net/o/sport/rio2016/kosarka/vesti?yyyy=2016&mm=08&dd=21&nav_id=1167937. Nedostaje ili je prazan parametar
|title=(pomoć) - ^ https://meridianbetsport.me/uncategorized/spanija-se-ucvrstila-na-3-mjesto/. Nedostaje ili je prazan parametar
|title=(pomoć) - ^ https://www.fiba.basketball/eurobasket/2022/news/team-profile-serbia-land-of-mvps-in-search-of-the-land-of-gold. Nedostaje ili je prazan parametar
|title=(pomoć)
Spoljašnje veze
uredi
Greška kod citiranja: Postoje oznake <ref> za grupu s imenom „lower-alpha“, ali nema odgovarajuće oznake <references group="lower-alpha"/>