Lukićevo

Lukićevo
Lukićevo;
	Pravoslavna crkva
Administrativni podaci
Država	Srbija
Autonomna pokrajina	Vojvodina
Upravni okrug	Srednjobanatski
Grad	Zrenjanin
Stanovništvo
— 2011.	1.804
— gustina	88/km2
Geografske karakteristike
Koordinate	45° 20′ 11″ S; 20° 29′ 34″ I / 45.336388° S; 20.492777° I
Vremenska zona	UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST)
Aps. visina	70 m
Površina	20,4 km2
	Lukićevo Lukićevo na karti Srbije
Ostali podaci
Poštanski broj	23261
Pozivni broj	023
Registarska oznaka	ZR

Lukićevo (nem. Sigmundfeld)^[1] naselje je grada Zrenjanina u Srednjobanatskom okrugu. Prema popisu iz 2022. bilo je 1409 stanovnika.

Geografske odlike uredi

Lukićevo se prostire između Begeja, Tamiša i kanala Dunav—Tisa—Dunav, na 45° i 16' severne geografske širine i 18° i 17' istočne geografske dužine, na nadmorskoj visini od 82 m do 84 m, što je jedno od najviših nadmorskih visina u Banatu. Severozapadno od Lukićeva je Zrenjanin, udaljen nepunih desetak kilometara. Atar se prostire na Banatskoj lesnoj terasi koja se širi celim Banatom. U prošlosti je ovo područje bivalo duže pod vodom tako da se i danas može naći bogatstvo fluvijalnih i barskih primesa. Išak, u ataru Lukićeva nema močvarnog zemljišta i ovo područje je uglavnom pošteđeno od obilnijih poplava i padavina i podzemnih voda. Zemljište je lesno, a njegov je gornji sloj humiziran i predstavlja plodan černozem.

Istorija uredi

Prvi pomen prvobitnog sela kao dela nekog vlastelinstva, na mestu današnjeg Lukićeva potiče iz 1410. godine. U Pećkom katastigu se među imenima srpskih naselja u Banatu spominje naselje „Martinci“ kod Bečkereka. Pošto su prilozi za obnovu Pećke patrijaršije prikupljani prvi put 1660. godine, zabeleženo je u katastigu da su kaluđeri odseli u varoši Bečkerek, a da su priložnici došli iz mesta po imenu Martinci. Drugi put, 1666. godine su kaluđeri ponovo odseli u varoši Bečkerek, a priložnici su dolazili iz mesta po imenu Martinci i manastira Drenovac.^[2] Kako u okolini nema mesta koje ima slično ime, a kako deo seoskog atara još od davnina nosi ime Martinica, to ukazuje da su Srbi na prostorima današnjeg Lukićeva živeli od srednjeg veka.

U okolini Martinice bio pravoslavni manastir Drenovac (Bečkerek) (na rečici Petri, gde je sada sveta Vodica). Manastir Drenovac su 1666. godine posetili kaluđeri manastira Pećke patrijaršije. Zatekli su tu igumana i tri monaha, koji su bili priložnici. Iguman Makarije je pisao sebi proskomodiju, jeromonah Jeftimije isto, monah Danil isto a monah Arsenije je pisao za sebe (platio za) 80 liturgija.^[3]

Potes pored sela zvani Despotovac, sugeriše na to da je ovaj deo Banata bio u 15. veku posed srpskih despota. Nije poznato kakvo je to naselje bilo i koliko je imalo stanovnika, ali uzimajući u obzir da su u to vreme u Banatu postojale mnogobrojne srpske naseobine sa pretežno nomadskim karakteristikama, moguće je da je, zbog toga što ovo područje nije bilo pod močvarom, zelenilo pašnjaka privlačilo srpske nomade, koji su se ovde zadržali. U vreme formiranja banatske Vojne granice, spominje se Martinica 1770. godine kao komorsko naselja sa srpskim stanovništvom, na carskom drumu Bečkerek - Tomaševac - Alibunar.

Kako je posle 63. godine vojne upravu o okviru Tamiškog banata u Banat 1778. uvedena civilna uprava, došlo je do bitnih promena u životu stanovništva na ovom području. Austrija nije dozvoljavala mađarskim plemićima da zaposednu imanja za koja su smatrali da imaju pravo nasleđa, pa je postojeću imovinu, imanja i zemlju počela prodavati putem licitacija zainteresovanim kupcima. Osiromašeli mađarski plemići nisu mogli da se ravnopravno nose na licitacijama za bogatašima pristiglim sa raznih strana sveta. Na prodaji su se našla čitava naselja sa stanovništvom koje je živelo u njima. Glavni kupci na ovim licitacijama su bili srpski, jermenski i cincarski trgovci. Velika licitacija u Banatu je sprovedena avgusta 1781. godine u Temišvaru. Na toj licitaciji, trgovac stokom, Lazar Lukač, poreklom Jermen, je kupio posed Ečka, koji se nalazio u velikobečkerečkom okrugu u Torontalskoj županiji. Posed je obuhvatao oko 30.000 joha (17.265 ha) zemlje i plaćeno je za njega 217.000 florina. Posed je obuhvatao opštine Ečke, Klek, Jankov Most, kao i delove imanja po imenu Martinica i Despotovac. Martinica je 1782. godine imala samo 457 stanovnika. Kupovinom poseda Lukač je kupio i stanovnike koji su živeli u naseljima na imanju, pa tako i do tada slobodne stanovnike Martinice. Kupovinom imanja je kupio i titulu plemića pa je od tada njegovom imenu dodavano „de Etska“. Po njegovom dolasku u Ečku i uvođenju „desetka“ i kuluka na njegovom imanju, mnogi Srbi, žitelji Ečke i Martinice su napustili selo, a najviše ih je otišlo u Čentu. Odlaskom Srba iz Martinice naselje je opustelo. Posle smrti Lazara Lukača, posed je nasledio najstariji sin Johan, koji doveo Nemce. Johan Lazar je 1809. godine poginuo u dvoboju, a pošto nije imao porodicu, nasledio ga je brat Augustin. Tako, 1809. pod Augustinom Lazarom, na posedu Ečka, u pustim Martincima, nastala nova zakupna opština, kojoj je Augustin dao ime Sigmundfeld (Sigmundovo polje), po svom sinu.

Pridošli nemački kolonisti su se bavili poljoprivredom. Po ugarskom zvaničnom popisu iz 1857. godine u Žigmondfalvi je bilo 1050 stanovnika, od kojih 1041 Švaba katolik i samo 9 Jevreja (Čivuta).^[4] Po srpskom izvoru iz 1905. godine u Žigmondfalvi, mestu u Velikobečkereškom srezu živi samo pet pravoslavnih Srba.^[5]

Početkom Prvog svetskog rata, oni su se masovno odazvali pozivu u borbu protiv sila Antante. Srpska vojska je ušla u selo 17. novembra 1918. godine. Završetkom Prvog svetskog rata i raspadom austrougarskog carstva ovaj deo Banata je ušao u sastav nove države, — Kraljevini Srba, Hrvata i Slovenaca. Promene koje su usledile u školstvu, policiji, sudstvu i bankarskom sistemu su imale ogromne posledice za stanovnike svih naselja sa nemačkim življem. Selo je dobilo naziv Martinica, a javne funkcije u mestu su zauzeli Srbi. Pored toga stanovnici Martinice bivaju pogođeni Zakonom o agrarnoj reformi, pa se ceo period od 1921. do 1941. godine može obeležiti kao period borbe za zemlju. Kako je vreme odmicalo, većina Nemaca iz sela je prihvatalo sudsku odluku i odustajalo od svoje namere da povrati zemlju izgubljenu agrarnom reformom i počeli su da kupuju zemlju u botoškom i orlovatskom ataru. Mlin u Martincima, vlasništvo Jozefa Kelera, uništen je eksplozijom 14. oktobra 1940. kada su pokušali da ga pokrenu flašom sa komprimiranim kiseonikom — poginula su dva lica i razbijena stakla na okolnim kućama^[6].

Nemačke trupe u Drugom svetskom ratu su ušle u selo 11. aprila 1941, a selo su oslobodili Crvena armija i jugoslovenski partizani 1. oktobra 1944. Posle rata u selo je doseljavano stanovništvo iz Bosne koji su kao učesnici rata, ili kao žrtve ratnih razaranja rešili da napuste zavičaj i krenu u Vojvodinu. Selo od 1947. nosi naziv Lukićevo po narodnom heroju Veljku Lukiću Kurjaku (1917—1944).

Privreda uredi

Najznačajnija privredna delatnost u Lukićevu je poljoprivreda. U selu postoji sva potrebna infrastruktura, vodovod, nova električna mreža, putevi, gasna mreža, dom kulture, sportski tereni.

Demografija uredi

U naselju Lukićevo živi 1684 punoletna stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 40,6 godina (39,3 kod muškaraca i 41,9 kod žena). U naselju ima 718 domaćinstava, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 2,89.

Ovo naselje je velikim delom naseljeno Srbima (prema popisu iz 2002. godine).

Grafik promene broja stanovnika tokom 20. veka

Demografija^[7]
Godina	Stanovnika
1948.	1.608
1953.	1.557
1961.	1.930
1971.	2.091
1981.	2.186
1991.	2.196	2.124
2002.	2.077	2.164

Etnički sastav prema popisu iz 2002.‍^[8]

Srbi	1.941	93,45%
Jugosloveni	23	1,10%
Romi	20	0,96%
Mađari	9	0,43%
Crnogorci	6	0,28%
Hrvati	6	0,28%
Slovaci	5	0,24%
Rumuni	3	0,14%
Makedonci	3	0,14%
Rusi	1	0,04%
Muslimani	1	0,04%
Bošnjaci	1	0,04%
nepoznato	22	1,05%

Stanovništvo prema polu i starosti^[9]


	m	ž
?	3	7
80+	9	14
75—79	24	32
70—74	54	74
65—69	57	79
60—64	57	73
55—59	46	55
50—54	96	84
45—49	100	83
40—44	71	73
35—39	69	75
30—34	55	67
25—29	61	61
20—24	77	73
15—19	75	58
10—14	61	60
5—9	60	44
0—4	43	47
Prosek :	39,3	41,9

Domaćinstva

**Broj domaćinstava prema popisima iz perioda 1948—2002.**
Godina popisa	1948.	1953.	1961.	1971.	1981.	1991.	2002.
Broj domaćinstava	307	348	497	602	686	702	718

**Broj domaćinstava po broju članova prema popisu iz 2002.**
Broj članova	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10 i više	Prosek
Broj domaćinstava	130	211	123	165	52	27	8	0	2	0	2,89

Stanovništvo staro 15 i više godina po bračnom stanju i polu

Pol	Ukupno	Neoženjen/Neudata	Oženjen/Udata	Udovac/Udovica	Razveden/Razvedena	Nepoznato
Muški	854	242	542	43	25	2
Ženski	908	162	547	156	41	2
UKUPNO	1.762	404	1.089	199	66	4

Stanovništvo po delatnostima koje obavlja

Pol	Ukupno	Poljoprivreda, lov i šumarstvo	Ribarstvo	Vađenje rude i kamena	Prerađivačka industrija
Muški	417	95	0	1	110
Ženski	310	63	0	1	84
UKUPNO	727	158	0	2	194
Pol	Proizvodnja i snabdevanje	Građevinarstvo	Trgovina	Hoteli i restorani	Saobraćaj, skladištenje i veze
Muški	3	49	19	7	63
Ženski	2	7	33	9	14
UKUPNO	5	56	52	16	77
Pol	Finansijsko posredovanje	Nekretnine	Državna uprava i odbrana	Obrazovanje	Zdravstveni i socijalni rad
Muški	2	4	26	8	5
Ženski	5	2	13	16	41
UKUPNO	7	6	39	24	46
Pol	Ostale uslužne aktivnosti	Privatna domaćinstva	Eksteritorijalne organizacije i tela	Nepoznato
Muški	1	0	0	24
Ženski	4	0	0	16
UKUPNO	5	0	0	40

Galerija uredi

Pravoslavna crkva u Lukićevu
Spomenik u Lukićevu na kom se nekada nalazila katolička crkva

Reference uredi

^ Serbia and Montenegro / Vojvodina / Zrenjanin / Sigmundfeld, Pristupljeno 11. 4. 2013.
^ Milan Bošković: "Obećana zemlja" (hronika Lukićeva), Zrenjanin 2002.
^ Dušan Popović: "Banat i stanovništvo Banata u 17. veku", Sremski Karlovci 1931.
^ "Srpski letopis", Novi Sad 1865. godine
^ Mata Kosovac: "Srpska pravoslavna mitropolija Karlovačka po podacima iz 1905. godine", Karlovci 1910. godine
^ "Politika", 15. oktobar 1940, str. 9 Arhivirano na sajtu Wayback Machine (12. avgust 2021), digitalna.nb.rs (pristup. 10.4.2016)
^ „Knjiga 9”. Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima (PDF). webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. maj 2004. ISBN 86-84433-14-9.
^ „Knjiga 1”. Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-00-9.
^ „Knjiga 2”. Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-01-7.

Spoljašnje veze uredi

[1] Serbia and Montenegro / Vojvodina / Zrenjanin / Sigmundfeld, Pristupljeno 11. 4. 2013.

[2] Milan Bošković: "Obećana zemlja" (hronika Lukićeva), Zrenjanin 2002.

[3] Dušan Popović: "Banat i stanovništvo Banata u 17. veku", Sremski Karlovci 1931.

[4] "Srpski letopis", Novi Sad 1865. godine

[5] Mata Kosovac: "Srpska pravoslavna mitropolija Karlovačka po podacima iz 1905. godine", Karlovci 1910. godine

[6] "Politika", 15. oktobar 1940, str. 9 Arhivirano na sajtu Wayback Machine (12. avgust 2021), digitalna.nb.rs (pristup. 10.4.2016)

[7] „Knjiga 9”. Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima (PDF). webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. maj 2004. ISBN 86-84433-14-9.

[8] „Knjiga 1”. Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-00-9.

[9] „Knjiga 2”. Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-01-7.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]