Manastir Blagoveštenje
Manastir Blagoveštenje je nekadašnji srednjovekovni manastir, čije se ruševine nalaze uz desnu obalu reke Mlave u zoni ulaza u Gornjačku klisuru, iz pravca Petrovca na Mlavi. Ostaci manastira predstavljaju deo jedinstvene celine, koja je obuhvatala šire područje srednjovekovnog grada Ždrela.[1][2]
| Manastir Blagoveštenje | |
|---|---|
 Ruševine manastirske crkve ispred isposnice | |
| Opšte informacije | |
| Mesto | Ždrelo |
| Opština | Petrovac na Mlavi |
| Država |  Srbija |
| Vrsta spomenika | ruševine manastira |
| Vreme nastanka | kraj 14. veka |
| Tip kulturnog dobra | Spomenik kulture od velikog značaja |
| Nadležna ustanova za zaštitu | Regionalni zavod za zaštitu spomenika kulture Smederevo |
Manastirski kompleks
uredi
Manastirski kompleks sa pratećim objektima izgrađena je na stenovitoj kosini koja se kaskadno spušta do puta, okružena sa tri strane liticama. U istorijskim izvorima se pominje prvi put 1428. godine kada bežeći pred ugarskom vojskom iz manastira Dajše kod Kaone u Blagoveštenje dolazi monah poznat pod imenom Inok iz Dalše.[3]. U Blagoveštenju je prepisao Jevanđelje i pisao letopis. Poslednji put se pominje u 17. veku, 1628. godine. Čitav kompleks je arheološki istražen 1981. i 1984. godine, a uporedo su obavljeni i konzervatorsko-restautorski radovi na čitavom kompleksu.
Manastirska crkva
urediCrkva ima osnovu u obliku tipičnog moravskog trikohonsa sa pripratom na zapadu, pa je datovana u kraj 14. veka. Ukupna dužina iznosi 12,5m, a širina 6m (8,5m sa konhama). Građena je od pritesanog kamena, a debljina zidova je 90cm. U središtu oltarske apside pronađena je dvodelna kamena časna trpeza. Južna polovina je, prema padini, većim delom zbog odronjavanja uništena. Prostor u manastiru je dosta skučen zbog prirode terena. Izdeljen je potpornim zidovima u više nivoa na kojima je otkriveno nekoliko pomoćnih manastirskih objekata (trpezarija, pekara, peć za keramiku).
U prostranoj zazidanoj pećini istočno od crkve nalazi se isposnica u tri nivoa.
Galerija
uredi
Literatura
uredi- Radovanović, Dejan M. [ttps://www.scribd.com/document/445247011/Dejan-M-Radovanovic-Arheoloska-Nalazista-Sa-Sakralnim-Sadrzajem-Na-Podrucju-Podunavskog-i-Branicevskog-Okruga Arheoloska Nalazista Sa Sakralnim Sadrzajem Na Podrucju Podunavskog I Branicevskog okruga]. str. 245-246. Pristupljeno 27. 1. 2022.
Izvori
uredi- ^ „Manastir Blagoveštenje”. Zavičajni muzej Homolja. Pristupljeno 26. 1. 2022.
- ^ „OSTACI MANASTIRA MITROPOLIJA I BLAGOVEŠTENjE”. Regionalni zavod za zaštitu spomenika kulture Smederevo. Pristupljeno 26. 1. 2022.
- ^ M. Spremić, nav. delo, 99-101
Spoljašnje veze
uredi
- „Manastir Blagoveštenje — Spomenici kulture u Srbiji”. SANU.
(iz knjige Pejić, Svetlana; Milić, Mileta, ur. (1998). „Gornjačka klisura, Mitropolija, Blagoveštenje i pećinska isposnica”. Spomeničko nasleđe Srbije: nepokretna kulturna dobra od izuzetnog i od velikog značaja (na jeziku: srpski). Beograd: Republički zavod za zaštitu spomenika kulture. str. 459. ISBN 8680879126.
