Marino Tartalja
Marino Tartalja (Zagreb, 3. avgust 1894 — Zagreb, 21. april 1984) bio je hrvatski slikar i likovni pedagog, dugogodišnji profesor na Akademiji likovnih umjetnosti u Zagrebu.
| Marino Tartalja | |
|---|---|
 | |
| Lični podaci | |
| Puno ime | Marino Tartalja (Marino Tartaglia) |
| Datum rođenja | 3. avgust 1894. |
| Mesto rođenja | Zagreb, |
| Datum smrti | 21. april 1984. (89 god.) |
| Mesto smrti | Zagreb, |
| Umetnički rad | |
| Polje | slikarstvo |
| Pravac | postimpresionizam, ekspresionizam |
Biografija uredi
Tartalja je rođen u Zagrebu i potiče iz drevne splitske aristokratske porodice Tartalja (na hrvatskom: Tartaglia), koja je nastala u XII veku (1150).[1] Osnovnu školu i gimnaziju završio je u Splitu. Nakon toga, školovao se u Zagrebu na Graditeljskoj stručnoj školi (1908—1912), a među njegovim učiteljima bili su poznati slikari Oton Iveković, Ivan Tišov, Robert Frangeš Mihanović i Bela Čikoš Sesija. U ta turbulentna politička vremena pred Prvi svetski rat, bojeći se političkog progona, otišao je u Italiju, u Firencu, potom u Rim, gde se 1913. godine upisao na Instituto Superiori di Belle Arti. Zatim se javio kao dobrovoljac u Srpsku vojsku na Solunski front, ali se nakon nekog vremena vratio u Rim gde je radio kao asistent Ivana Meštrovića. Posle toga je ponovo otišao za Firencu, gde se družio i izlagao s futuristima Karlom Karom, Đorđom de Kirikom i drugima.
Po završetku Velikoga rata kratko se zadržao u Splitu (1918—1921), a potom je putovao Evropom na relaciji Beč, Beograd, Pariz. U Beču se oženio 1922. godine Oliverom Verom (rođenom Stanković) (1899-1973), Beograđankom, unukom Krste M. Tomanovića, [2], gvožđarskog veletrgovca i vlasnikom najskupljeg prodatog placa u novijoj istoriji Beograda (na mestu nekadašnje Kafane "Albanije" a današnje istoimene Palate).[3] U periodu od 1923. do 1931. godine Tartalja se trajnije nastanio sa suprugom i sinom prof. Olivijerom Tartaljom (1923-2003) u Beogradu, i to na Obilićevom vencu br. 28 (sada br. 22) kod porodice Simić sa kojom je bio u bliskom srodstvu preko supruge Olivere-Vere (majka Persida V. Stanković, bila je rođena sestra Drage, supruge Vasilija Simića). U Beogradu se 1933. godine rodila i Marinova ćerka Vladimira Tartalja-Kelemen, istoričar.
Na poziv Vladimira Becića, Tartalja je 1931. godine otišao u Zagreb i postao profesor pripravnik na Akademiji likovnih umjetnosti, a ubrzo i docent (1940). Vanredni profesor postao je 1944, a redovni profesor 1947. godine. Obrazovao je brojne generacije hrvatskih i srpskih slikara. Od 1948. bio je član Jugoslavenske akademije znanosti i umjetnosti.
Tartalja je tokom svoje šezdesetogodišne umetničke karijere imao 30 samostalnih i oko 270 kolektivnih izložbi u Jugoslaviji i inostranstvu. Izlagao je i na Venecijanskom bijenalu 1940. s tadašnjim izabranim jugoslovenskim umetnicima; slikarem Milivojem Uzelecem, i vajarem Franom Kršinićem.[4]
U svojim ranim delima Tartalja je slikao pod snažnim uticajem postsezanističkog slikarstva, što je uostalom i bila moda tog vremena, a pred kraj je došao gotovo do potpune apstrakcije - do same ivice figurativnog slikarstva. U postimpresionističkom duhu naslikao je delo Marjan kroz masline (1920), a u istom duhu su nastale i slike iz bečkog perioda, brojne mrtve prirode, Češljanje (1924), a takve su i one iz života u Parizu; Mali lukobran (1927), Pejzaž (1928).
Tartalja je posebno impresivno slikao samog sebe, autoportreti su postali njegov zaštitni znak, od onog ekspresionističkog iz 1917. godine, do onih iz gotovo apstraktnih iz 1960ih.
Njegov rođeni brat bio je književnik Gvido Tartalja.
Nagrade uredi
- Životna nagrada Vladimir Nazor (1964)[5]
Poslednje izložbe uredi
- 1975/76. Retrospektivna izložba u Umjetničkom paviljonu u Zagrebu.
- 2003. Galerija Klovićevi dvori, Zagreb
Literatura uredi
- Bek, Božo i Bašićević, Mića ”Marino Tartaglia” (katalog izložbe), Galerija suvremene umjetnosti Zagreb, 1967.
- Gamulin, Grgo "Marino Tartaglia", monografija, Zagreb, Naprijed, 1955.
- Gamulin, Grgo "Hrvatsko slikarstvo XX. stoljeća, Zagreb, 1988.
- Gvozdenović, Nedeljko (predgovor: Aleksa Čelebonović), ”Marino Tartalja”, (katalog sa samostalne izložbe), Galerija Srpske akademije nauka i umetnosti, Beograd, 1972.
- Zidić, Igor: ”Marino Tartalja (1894 - 1984)”, Moderna galerija. 2009. ISBN 978-953-55948-3-3.
- Maroević, Tonko ”Monografija”, Galerija Klovićevi dvori, Zagreb. 2003.
- Peruničić, dr Branko "Uprava Varoši Beograda 1820-1912”, Muzej Grada Beograda, 1970, pp. 442 i 488/40.
- Tartaglia, Siniša "Obitelj Tartaglia i Split, neraskidive veze : 1150-2010", Književni krug, Split, 2011.
- Čorak, Željka i Maroević, Tonko ”Marino Tartaglia” (katalog izložbe), Umjetnički paviljon, Zagreb, 1975.
- "Politika", 28. novembar 1936, pp. 9 Arhivirano na sajtu Wayback Machine (17. jul 2020), "Najskuplji plac u Beogradu", članak o prodaji zemljišta na kome su se nalazile, do njihovog rušenja, kafane "Albanija" i "Mala Kasina".
Reference uredi
- ^ Tartaglia, Siniša "Obitelj Tartaglia i Split, neraskidive veze : 1150-2010", Književni krug, Split, 2011
- ^ Peruničić, dr Branko "Uprava Varoši Beograda 1820-1912”, Muzej Grada Beograda, 1970, pp. 442 i 488/40.
- ^ "Politika", 28. novembar 1936, pp. 9 Arhivirano na sajtu Wayback Machine (17. jul 2020), "Najskuplji plac u Beogradu", članak o prodaji zemljišta na kome su se nalazile, do njihovog rušenja, kafane "Albanija" i "Mala Kasina".
- ^ Culturenet Croatia: Croatian Artists at Venice Biennales[mrtva veza]
- ^ Nagrada Vladimir Nazor 1959—2005.[mrtva veza]
