Mađarska grkokatolička crkva
Mađarska grkokatolička crkva (mađ. Magyar görögkatolikus egyház) ili Mađarska istočnokatolička crkva je jedna od istočnih katoličkih crkava koje slede grčko-vizantijski liturgijski obred. U punom je jedinstvu sa Rimokatoličkom crkvom. Prema podacima iz 2015. godine, Mađarska grkokatolička crkva broji 261.100 vernika, 187 župa i 255 sveštenika.[1]
Istorija
urediDanašnja Mađarska grkokatolička crkva je nastala reorganizacijom starijih grkokatoličkih ustanova u nekadašnjoj Kraljevini Ugarskoj. Pošto je u raznim oblastima Ugarske živeo veliki broj pravoslavnih Rumuna, Rusina i Srba, katolički misionari su tokom 16. i 17. veka razvili rad na njihovom unijaćenju, čime su učinjeni prvi koraci ka stvaranju grkokatoličkih zajednica u tim oblastima. Nakon Užgorodske unije (1646), na mesto dotadašnje Mukačevske pravoslavne eparhije stvorena je Mukačevska grkokatolička biskupija, čija se nadležnost prostirala i nad delovima današnje Mađarske.[2] Krajem 17. i početkom 18. veka, u Ugarskoj je intenziviran proces unijaćenja sa ciljem da se što veći broj pravoslavnih Srba, Rumuna i Rusina prevede u grkokatolicizam, što je u pojedinim sredinama i uspelo.[3]
Tokom 18. i 19. veka, deo pounijaćenih Rumuna, Rusina i Srba je potpao pod uticaj mađarizacije,[4] što je dovelo stvaranja mađarske grkokatoličke zajednice, koja je počela da napušta tradicionalnu upotrebu crkvenoslovenskog jezika u liturgiji, težeći da ga zameni mađarskim jezikpm. Stoga je 1873. godine za mađarske (pomađarene) grkokatolike u okviru Mukačevske grkokatoličke biskupije stvoren poseban egzarhat, sa sedištem u Hajdudorogu. Zbog sve većeg broja mađarskih grkokatolika papa Pije X je 8. juna 1912. godine ustanovio samostalnu mađarsku grkokatoličku biskupiju u Hajdudorogu sa 162 župe. Potom je 4. juna 1924. godine osnovan i Apostolski egzarhat u Miškolcu na severoistoku države, gde je liturgija prvobitno obavljana na crkvenoslovenskom jeziku, koji je potom zamenjen mađarskim. Krajem 20. i početkom 21. veka, došlo je ubrzanog razvoja grkokatoličkih ustanova u mađarskoj, tako da je 20. marta 2015. godine Papa Franja je uzdigao Mađarsku grkokatoličku crkvu u rang metropolitske crkve.
Struktura
urediCrkva je uređena kao jedinstvena crkvena pokrajina, koja se sastoji od nadbiskupije i dve sufraganske biskupije:
- Mađarski grkokatolička nadbiskupija Hajdudorog
- Mađarska grkokatolička biskupija Miškolc
- Mađarska grkokatolička biskupija Njiređhaza
Njeni biskupi su članovi biskupske konferencije Mađarske.
Vidi još
urediReference
uredi- ^ The Eastern Catholic Churches Arhivirano na sajtu Wayback Machine (7. jun 2017), Pristupljeno 16. januara 2016. godine
- ^ Mađarski dio nekadašnje Slavonske eparhije, Pristupljeno 16. januara 2016. godine
- ^ Gavrilović 1995, str. 7-44.
- ^ Gavrilović 1976, str. 89-104.
Literatura
uredi- Véghseő, Tamás (2015). „Reflections on the Background to the Union of Uzhhorod / Ungvár (1646)” (PDF). Eastern Theological Journal. 1 (1): 147—181.
- Gavrilović, Slavko (1976). „Srbi u Ugarskoj i pitanje mađarizacije u prvoj polovini XIX veka”. Istorijski časopis. 23: 89—104.
- Gavrilović, Slavko (1995). „O unijaćenju i pokatoličavanju Srba u Hrvatskoj, Slavoniji i Ugarskoj (XIII-XIX vek)”. Zbornik o Srbima u Hrvatskoj. 3: 7—44.
