Википедија

Milorad Ekmečić

Milorad Ekmečić (Prebilovci, 4. oktobar 1928 — Beograd, 29. avgust 2015) bio je srpski istoričar, akademik i član Senata Republike Srpske.

Milorad Ekmečić
Milorad Ekmečić
Lični podaci
Datum rođenja(1928-10-04)4. oktobar 1928.
Mesto rođenjaPrebilovci, Kraljevina SHS
Datum smrti29. avgust 2015.(2015-08-29) (86 god.)
Mesto smrtiBeograd, Srbija

Biografija uredi

Rođen je u Prebilovcima, opština Čapljina, 4. oktobra 1928. godine, od oca Ilije i majke Kristine. Osnovnu školu (četiri razreda) završio je u Čapljini, a gimnaziju u Mostaru 1947, uz oslobađanje od mature.

U toku Drugog svetskog rata, Ekmečić je izgubio 78 članova porodice u masakru u Prebilovcima. Otac Ilija, ujak i drugi članovi porodice su ubijeni od strane komšija, hrvatskih ustaša koji su izvršili genocid nad srpskim narodom u Nezavisnoj državi Hrvatskoj. Ubijeni u Prebilovcima su 2015. godine uneti u imenoslov Srpske pravoslavne crkve i kanonizovani kao Sveti mučenici prebilovački.[1][2]

Rat je proveo do 1943. godine u Čapljini, a nakon gubitka i majke — u Prebilovcima na slobodnoj teritoriji. Od oktobra 1944. do jula 1945. godine bio je u NOV. Upisao je opštu istoriju na Sveučilištu u Zagrebu, gde diplomira 1952. godine. Iste je godine izabran za asistenta na novootvorenom Filozofskom fakultetu u Sarajevu, ali je zbog bolesti na dužnost stupio nekoliko meseci kasnije. Proveo godinu dana na istraživačkom radu u arhivima u Zagrebu, Beogradu, Zadru, kao i nekoliko meseci u Beču.

Doktorsku disertaciju „Ustanak u Bosni 1875—1878.” odbranio je na Sveučilištu u Zagrebu 1958. godine i ona je do sada doživela tri izdanja i nepotpun prevod na nemački jezik (u izdanju Instituta za istoriju jugoistočne Evrope u Gracu).

Nakon specijalizacije u Prinstonu (SAD) od godinu dana, nastavio sa radom na Filozofskom fakultetu u Sarajevu sve do izbijanja građanskog rata 1992. godine.

U maju 1992. godine je bio uhapšen od strane muslimanskih „Zelenih beretki” zajedno sa porodicom, i nakon maltretiranja pušten u kućni pritvor (iz osnovne škole Vratnik). Uspeo je da tajno prebegne na teritoriju Republike Srpske, a kasnije da pređe u Srbiju. Nakon toga je od septembra 1992. do penzionisanja 1. oktobra 1994. bio redovni profesor Filozofskog fakulteta u Beogradu.

Za dopisnog člana Akademije nauka i umjetnosti BiH izabran 1973, a za redovnog 1981. godine. Postao je 16. novembra 1978. godine član Srpske akademije nauka i umetnosti van radnog sastava, u radni sastav preveden 1. jula 1992. godine. Bio je dopisni član i Crnogorske akademije nauka i umjetnosti od 1993, kao i član van radnog sastava Akademije nauka i umjetnosti Republike Srpske od 1996. godine. Milorad Ekmečić je bio član Senata Republike Srpske u drugom sazivu od 2009. godine.

Njegova sabrana dela u 15 tomova objavljena su 2022. godine.[3]

Nagrade uredi

Dana 1. novembra 2010. godine predsjednik Republike Srpske Rajko Kuzmanović ga je odlikovao Ordenom časti sa zlatnim zracima.[4] Dobitnik je Kočićeve nagrade 2004. godine, a decembra 2011. godine dobio je Orden Svetog Save.[5]

Po njemu je nazvano Udruženje istoričara Republike Srpske „Milorad Ekmečić”.

Bibliografija uredi

  • Istorijske i strateške osnove Republike Srpske, naučni skup: Republika Srpska — 15 godina opstanka i razvoja, Akademija nauka i umjetnosti Republike Srpske, Banjaluka (26. i 27. juni 2007)
  • Srbija između Srednje Evrope i Evrope. — Beograd : Politika : BMG, 1992. — 129 str. ; 21 cm — (Biblioteka Srpsko pitanje)
  • Ratni ciljevi Srbije : 1914-1918. — Beograd : Politika : BMG, 1992. — 229 str. ; 21 cm — (Biblioteka Srpsko pitanje)
  • Živa reč Milorada Ekmečića / Milorad Ekmečić ; (razgovore vodio) Miloš Jevtić. — Gornji Milanovac : Dečje novine, 1990. — 139 str. : ilustr. ; 20 cm. — (Odgovori / Miloš Jevtić ; 11) (Biblioteka Razgovori)
  • Ekmečić, Milorad (1989). Stvaranje Jugoslavije 1790-1918. 1. Beograd: Prosveta. 
  • Ekmečić, Milorad (1989). Stvaranje Jugoslavije 1790-1918. 2. Beograd: Prosveta. 
  • Ekmečić, Milorad (1981). „Srpski narod u Turskoj od sredine XIX veka do 1878”. Istorija srpskog naroda. 5 (1). Beograd: Srpska književna zadruga. str. 447—526. 
  • Ekmečić, Milorad (1983). „Društvo, privreda i socijalni nemiri u Bosni i Hercegovini”. Istorija srpskog naroda. 6 (1). Beograd: Srpska književna zadruga. str. 555—603. 
  • Ekmečić, Milorad (1983). „Nacionalni pokret u Bosni i Hercegovini”. Istorija srpskog naroda. 6 (1). Beograd: Srpska književna zadruga. str. 604—648. 
  • Ekmečić, Milorad (1973). Ratni ciljevi Srbije 1914. Beograd: Srpska književna zadruga. 
    • 2. izdanje: Ekmečić, Milorad (1990). Ratni ciljevi Srbije 1914. Beograd: Prosveta. 
    • 3. izdanje: Ekmečić, Milorad (2014). Ratni ciljevi Srbije 1914. Beograd-Gacko: Filip Višnjić, Prosvjeta. 
  • Istorija Jugoslavije sa Vladimirom Dedijerom, Ivanom Božićem i Simom Ćirkovićem, " Prosveta ", Beograd, 1972. (prevod: History of Yugoslavia, Njujork 1974;
  • Ustanak u Bosni: 1875-1878, Sarajevo 1960 (II izd. 1973, III. izmenjeno izd. — Beograd : Službeni list SRJ : Balkanološki institut SANU, 1996. — str. 428; 25 cm.);
  • Osnove građanske diktature u Evropi između dva rata, Sarajevo 1965;
  • Dugo kretanje od oranja do klanja, Beograd 2010;

Zbirke studija:

  • Ogledi iz istorije, " Službeni list ", Beograd, 1999. p. 498
  • Radovi iz istorije Bosne i Hercegovine XIX veka, BIGZ, Beograd, 1997. p. 483.

Izvori uredi

  1. ^ Judah, Tim (2000). The Serbs: History, Myth, and the Destruction of Yugoslavia. Yale University Press. str. 127. Pristupljeno 23. 12. 2013. 
  2. ^ „Milorad Ekmecic (at SASA)” (PDF). Arhivirano iz originala (PDF) 24. 12. 2013. g. Pristupljeno 20. 12. 2018. 
  3. ^ Matović, Dragana (2. 10. 2022). „BEZ EKMEČIĆA NE BI BILO NI ISTINE O NAŠEM NARODU: Promocija kapitalnog izdavačkog poduhvata, sabranih dela našeg akademika u Beogradu”. Večernje novosti. Pristupljeno 2. 10. 2022. 
  4. ^ „Kuzmanović odlikovao devet pojedinaca i dva kolektiva”. Rtrs.tv. Pristupljeno 29. 3. 2012. 
  5. ^ „Akademik Milorad Ekmečić i arhitekta Mirko Kovačević odlikovani ordenom Svetog Save (SPC, 29. decembar 2011)”. Spc.rs. Arhivirano iz originala 04. 01. 2012. g. Pristupljeno 29. 3. 2012. 

Spoljašnje veze uredi

Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Милорад_Екмечић&oldid=27703690”