Википедија

Milutin Borisavljević

Milutin Borisavljević (25. jun 1889, Kragujevac — 3. jul 1970, Pariz, Francuska) bio je ugledni srpski arhitekta i estetičar, koji je studirao je na Sorboni, gde je i doktorirao.

Milutin Borisavljević
Lični podaci
Datum rođenja(1889-06-25)25. jun 1889.
Mesto rođenjaKragujevac, Kraljevina Srbija
Datum smrti3. jul 1970.(1970-07-03) (81 god.)
Mesto smrtiPariz, Francuska

Biografija uredi

Navodi se kao ugledni arhitekta i jedan od najistaknutijih kritičara međuratne arhitekture.[1]

Danas se Borisavljević smatra rodonačelnikom Društva arhitekata Beograda.[2] Od 2007. godine kružna ulica (upravna na Prelivačku ulicu) u Borči nosi ime Milutina Borisavljevića[3]

Arhitektonska dela uredi

Izvesni nepouzdani izvori tvrde da je najznačajnije Borisavljevićevo delo zgrada Beogradske berze iz 1934. godine, u koju se 1951. uselio Etnografski muzej, što je, međutim, netačno — ovu zgradu projektovao je beogradski arhitekta Aleksandar Đorđević uz saradnju arhitekte Grigorija Samojlova (koji je izradio perspektivni prikaz u projektu Berze).

 
Ograda oko Studentskog parka arhitekte Milutina Borisavljevića
 
Beogradska Berza (sada Etnografski muzej), 1934, projekat arhitekte Aleksandra Đorđevića

Stambeni objekti uredi

Nakon Prvog svetskog rata usledila je intenzivna gradnja na području Beograda. To se odrazilo i na gradnju Kopitareve gradine. Ovo područje naseljavaju pripadnici srednje klase, a kao autori projekata njihovih kuća pojavljuju se u to vreme poznate beogradske arhitekte poput Milutina Borisavljevića, Branislava Kojića i Bogdana Nestorovića.[4]

Jedan od Borisavljevićevih najznačajnijih radova je kuća Flašar u ulici Kornelija Stankovića 16[5] Kao objekat rezidencijalnog tipa (vila) odlikuju ga precizna izrada detalja spoljašnjosti, lakoća perceptivnosti i harmoničan odnos jasno proporcionalnih delova i celine[6]

 
Vila „Rajna” porodica Stevović-Simić iz Beograda, Velingrad, Bugarska

Posebno je interesantna njegova aktivnost u poznatoj termalnoj banji Velingradu u Rodopima (Bugarska), gde je 1928. g. za račun beogradskog industrijalca, Stojadina Stevovića (1888—1945)[7], projektovao Vilu „Rajna” za potrebe porodica Stevović i Simić. Vila je izgrađena iste godine u duhu tada preovlađujućeg francuskog klasicizma, ali sa diskretnim dekorativnim elementima u stilu Art Dekoa. Danas je Vila „Rajna”, u skladu sa propisima Republike Bugarske, zaštićena kao spomenik kulture od regionalnog značaja.

U Nišu je 1930. godine projektovao zgradu trgovca Andonovića na broju 41, koja se smatra najvrednijom arhitektonskom građevinom između dva svetska rata. Rađena je u duhu francuskog klasicizma. U pitanju je dvospratna kuća sa jednim većim i šest manjih balkona. Čitav objekat je prekriven dubokim reljefom u veštačkom kamenu, a posebno se izdvajaju pilastri i kapiteli, kao i figura nagog Merkura u centralnom delu zgrade koji u rukama drži simbole bogatstva što je u skladu sa statusom tadašnjeg bogatog trgovca, vlasnika zgrade.[8]

I pored intenzivne međuratne arhitektonske prakse i izvesnog nastojanja da se prilagodi, Borisavljević se teško uklopio u posleratni graditeljski milje. Tokom ovog perioda (po sopstvenom priznanju) projektovao je veliku zgradu preko puta sporednog ulaza u Beli dvor. Ubrzo, odbačen od sredine, seli se u Pariz gde umire 1970.

Javni objekti uredi

Borisavljević je pored mnoštva privatnih, mahom stambenih objekata i pokojeg javnog, projektovao i ogradu oko Studentskog parka na istoimenom trgu u Beogradu, koja je podignuta 1929. godine. Urađena je u obliku ćiriličnog slova „P” sa dve kapije od kovanog gvožđa, a orijentisanih ka samom trgu.[9] Pominje se i kao jedan od kritičara i zagovornika urbanističko-arhitektonskog uobličavanja Trga republike, Terazija i tzv. „Terazijske terase”, protiv čije izgradnje je napisao niz članaka u dnevnoj štampi, ali poput njegovih brojnih kolega, nije postigao neki veći uspeh[10]

Projektovao je dve manje kapelice u dnu Francuskog vojnog groblja u Beogradu 1930. godine (ogradu i uređenje groblja projektovao je naknadno arh. Rajko Tatić), koje je potpuno obnovljeno 2004. godine.[11]

Estetika i teorija arhitekture uredi

  • Borisavljević, Dr Milutin: „Arhitektonski problemi iz monumentalne, nadgrobne, crkvene, javne, privatne i industrijske arhitekture”, izd. Geca Kon, Beograd, 1931, str. 71, ilustracija br. 69.
  • Borisavljević, Dr Milutin: „Ce que l'architecture peut exprimer”, in „La construction moderne”, no.30,XXXIXème année, 1924, str.27-29.
  • Borisavljević, Dr Milutin: Neimar, časopis za arhitekte, preduzimače i kućevlasnike, Beograd, 1930, str. 1-12.

Reference uredi

  1. ^ nis.org.yu/news/doc/zbornik Arhivirano na sajtu Wayback Machine (11. jun 2007), Pristupljeno 13. april 2013.
  2. ^ Društvo arhitekata Beograda DAB Arhivirano na sajtu Wayback Machine (16. april 2008), Pristupljeno 13. april 2013.
  3. ^ Grad Beograd: „Promene naziva ulica 2007.”, Pristupljeno 13. april 2013.
  4. ^ Kulturni centar Beograda Arhivirano na sajtu Wayback Machine (29. jul 2008), Pristupljeno 13. april 2013.
  5. ^ buildmagazin.com, Pristupljeno 13. april 2013.
  6. ^ Glas javnosti: „Novi status za bisere arhitekture”[mrtva veza], Pristupljeno 13. april 2013.
  7. ^ Borisavljević, Dr Milutin „Arhitektonski problemi iz monumentalne, nadgrobne, crkvene, javne, privatne i industrijske arhitekture”, izd. Geca Kon, Beograd, 1931, str. 71, ilustracija br. 69.
  8. ^ Vodič kroz Niš Arhivirano na sajtu Wayback Machine (10. novembar 2004), Pristupljeno 13. april 2013.
  9. ^ bgimpressum:"Akademski park" Arhivirano na sajtu Wayback Machine (28. decembar 2007), Pristupljeno 13. april 2013.
  10. ^ Izvod iz časopisa „Arhitektura” broj 76 Arhivirano na sajtu Wayback Machine (22. januar 2005), Pristupljeno 13. april 2013.
  11. ^ Danas: „Trajno francusko-srpsko prijateljstvo” Arhivirano na sajtu Wayback Machine (16. april 2008), Pristupljeno 13. april 2013.

Literatura uredi

  • Lj. Ćorović, Vodič kroz Beograd. Beograd, Kreativni centar, 2002, str. 99;
  • Lj. Miletić Abramović, „Milutin Borisavljević”, GGB XXXIII, Beograd, 1986, str. 63-87;
  • I. Kovačić, „Prilog poznavanju arhitektonskog opusa M. Borisavljevića — porodična kuća i vila”, Nasleđe IV, Beograd, 2002, str. 89-109.
  • Borisavljević, Dr Milutin „Arhitektonski problemi iz monumentalne, nadgrobne, crkvene, javne, privatne i industrijske arhitekture”, izd. Geca Kon, Beograd, 1931, str. 71, ilustracija br. 69.
  • Borisavljević, Dr Milutin „Ce que l'architecture peut exprimer”, in „La construction moderne”, no.30,XXXIXème année, 1924, str.27-29.
  • Borisavljević, Dr Milutin „Neimar”, časopis za arhitekte, preduzimače i kućevlasnike, Beograd, 1930, str. 1-12.

Spoljašnje veze uredi

Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Милутин_Борисављевић&oldid=25615648”