Miljevina
Miljevina je naseljeno mjesto u opštini Foča, Republika Srpska, BiH. To je rudarsko naselje na rijeci Bistrici. Prema popisu stanovništva iz 2013. godine, u naselju je živjelo 983 stanovnika.
Miljevina | |
|---|---|
 | |
| Administrativni podaci | |
| Država | Bosna i Hercegovina |
| Entitet | Republika Srpska |
| Opština | Foča |
| Stanovništvo | |
| — 2013. |  983 |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 43° 30′ 43″ S; 18° 38′ 35″ I / 43.51193° S; 18.64315° I |
| Vremenska zona | UTC+1 (CET), ljeti UTC+2 (CEST) |
| Aps. visina | 632 m |
  Miljevina Miljevina na karti Bosne i Hercegovine | |
| Ostali podaci | |
| Poštanski broj | 73313 |
| Pozivni broj | 058 |
Geografija uredi
Ovaj odeljak bi trebalo proširiti. Možete pomoći dodavanjem sadržaja. |
Postanak, naziv uredi
Miljevina - označava beli meki kamen.
Begovi Čengići u Ratajima uredi
Stari Husein-beg Čengić se nazivao "Miljevina", i imao je u 19. veku u delu naselja Rataji, svoju begovsku visoku "kulu". To je iako "naša" ipak "čisto turska" spahijska porodica, koja potiče iz Male Azije, i nalazila se prvobitno u Pontu u Armeniji (Jermeniji) i okolnim zemljama. Ta porodica se sa posedima polako pomerala ka zapadu, dok se nije pridružila prvim osmanlijskim osvajačima. Azijski Čengići su bili pre pet vekova orijentalni plemići i vazali Ak-Kojunlu (Karamanovića) dinastije.[1] Iz citiranog fermana iz 1498. godine videlo se da je njihov predak Isfendijar beg, tada najveći "faktor" u Turskom carstvu, kojeg sultan naziva "melik" tj. knez.
Po Čengićkoj porodičnoj tradiciji, neki njihov predak Kara-Osman je došao iz Male Azije u Hercegovinu, gde se naselio u "plemenitom" Zagorju, na Borijama. On je bio iz stare postojbine grada Čangri, koji se nalazi severno od Angore (Ankare). Po tom gradu nazivali su se Čangrići, pa kasnije uobličilo "po srpski" kao - Čengići. Za pomenutom Kara-Osmana se tvrdilo da je bio sultanov sestrić, a na groblju u Borijama nalazilo se turbe (grobnica) u kojoj je počivala jedna sultanija. Smatralo se u porodici Čengić, da je to mogla biti Kara-Osmanova majka. Nije se moglo razlučiti i ko je Kara-Osman beg. Jer se u istorijskim spisima pominje neki Kara-Osman beg, koji je 1553—1555. godine bio bosanski namesnik. Muslimanski hroničar Salih efendija Muvekit tog Osman bega, ubraja u "domaće sinove" i po jednom spisku bosanskih namesnika on je po značajnijoj tituli "han", a ne beg.
Po drugom navodu, Čengići su stara porodica za koju se zna u poslednjih 500 godina, i zaista je poreklom iz Male Azije, i to iz okoline Bagdada. Kod nas su se "proslavili junačko-krvničkim delom", zbog čega su ih domaće i strane pesme opevale. Početkom 20. veka Čengići su opstali i "pokorni " su bosanskoj zemaljskoj vladi. Omer-beg Čengić je bio državni činovnik.
Po istoj porodičnoj tradiciji Kara-Osman je iza sebe ostavio tri sina. Jedan je ostao u Borijama, drugi se "zakućio" u Ustikolini, a treći sin naselio u miljevinskim Ratajima. Od ta tri brata potiču više grana potonjih Čengića: Čengići Ratajci, Trešnje, Hotovci, Mrežice, i Presjeničani - to su potmci od sina iz Rataja, u Miljevini. Druga grana je od Ustikoline, a jedna grana koja se u 19. veku naročito istakla bili su Čengići "s polja Gatačkog". Od tih Čengića, je najpoznatiji Smail-aga Čengić opevan u knjizi od strane hrvatskog bana Ivana Mažuranića. Sto godina nakon Kara-Osman bega, visok položaj je zadobio Ali-paša Čengić. On je kao sandžak beg Hergovine 1643. godine sa Hercegovcima opsedao grad Zadar u Dalmaciji. Posle Ali-paše, javlja se Ismail-paša Čengić koji je 1663. godine bio namesnik u Bosni.
U tursko-ruskom ratu učestvovali su trojica Čengića. Pominju u bitki pod Ozijom (Odžakov): Bećir-paša, Ahmet-paša i Kara-Osman beg. Bećir-paša je tu i poginuo. Po priči upravo su braća Čengići te paše, Bećir i Ahmet podigli u Ratajima kulu od devet spratova (katova), koja je ostala u ruševinama u naše vreme.[2]
Istorija uredi
u Fočanskom protoprezviratu krajem 1904. godine je parohija Miljevina. U Miljevini parohiji je 37 mesta okolnih, ima jedna crkva, sa 261 domom u kojima živi 2.383 pravoslavnih duša. Tu živi 402 bračna para; rodilo se 1904. godine 120 dece, venčalo 27 bračnih parova, a umrlo 53 osobe. Nema nikakvih podataka o školi, učiteljima i školskoj deci.[3] Pravoslavna crkva u Miljevini posvećena je Sv. proroku Iliji. Oko nje je pravoslavno groblje. U Miljevini je umro novembra 1916. godine stari paroh pop Lazar Kočović, star 80 leta. Firma "DD Varda" bavila se eksploatacijom šume na Zelengori, i do njenih pogona išla je uskotračna pruga (1929), i tu su radili Miljevci.
Krajem 1931. godine doneta je odluka da se gradi prva škola u Miljevini. Gradnja je završena 1932. godine, i prva školska godina je bila 1932/1933. Od nastanka njeno ime je bilo OŠ "Herceg Šćepan", a prvi učitelj je došao iz Crne Gore, Jovan Vlahović. Mladi učitelj je bio vrlo vredan i sposoban, pa je pored školski obaveza razvio društveni život u mestu. Vodio je večernje tečajeve za opismenjavanje starijih, organizovao je kulturne grupe među mladima, koje su izvodile pozorišne predstave ili se bavile pisanjem. Mladi diletanti su izvodili pozorišni komad "Jazavac pred sudom", sa puno uspeha. Osnovan je tridesetih godina 20. veka u Miljevini Podmladak Crvenog krsta, Streljačka družina, Društvo trezvenjaka, Sokolsko društvo.[4]
Osnovano je Sokolsko društvo u Miljevini tokom leta 1933. godine. Prvi javni sokolski čas održalo na Sv. Iliju, 2. avgusta te godine. Učestvovali su pored domaćinh i gosti iz Foče. Starešina miljevinskog društva bio je Vukan Stanković a načelnik učitelj Jovan Vlahović. Čas je održan na sokolskom igrališnom stadionu u Ratajima, koje je podignuto "na istorijskom mestu, gde su bila carska dobra nekada". Dana 10. decembra te godine održalo je prvu sokolsku akademiju sa zabavom. Između ostalog izveden je pozorišni komad "Slatka sirotinja".[5] Sledeće 1934. godine Miljevci su proslavili državni i sokolski praznik Dan ujedinjenja, 1. decembar. U okviru programa najupečatljiviji deo bio je, izvođenje guslarske pesme "Pogibija kralja Aleksandra". Jovan Vlahović je učitelj u Miljevini 1933—1938. godine. On je jedan od osnivača Sokolskog društva u Miljevini 1933. godine. Bio je premešten 1935. godine u Ograždevac, ali su ga posle dugog i upornog protesta Miljevaca, vlasti vratile u Miljevinu.
Rudnik mrkog uglja radio je tokom 20. veka u Miljevini. Do njega je vodila željeznička pruga iz Broda kod Foče. Ustanak u Miljevini je dignut 11. novembra 1941. godine. Za vreme Drugog svetskog rata kroz naselje su prolazile mnoge vojske, ali nije bilo većih vojnih okršaja.
Stanovništvo uredi
| Demografija[6] | ||
|---|---|---|
| Godina | Stanovnika | |
| 1961. | 1.631 | |
| 1971. | 1.707 | |
| 1981. | 1.555 | |
| 1991. | 1.763 | |
| 2013. | 983 | |
Vidi još uredi
Reference uredi
- ^ "Nada", Sarajevo 1897. godine
- ^ "Bosanska vila", Sarajevo, ?
- ^ "Istočnik", Sarajevo 1905. godine
- ^ Veljko Stanković: "Teški dani", Beograd 1969. godine
- ^ "Sokolski glasnik", Ljubljana 1933. godine
- ^ Savezni zavod za statistiku i evidenciju FNRJ i SFRJ: Popis stanovništva 1948, 1953, 1961, 1971, 1981. i 1991. godine.
