Mlava

Mlava
Mlava
Opšte informacije
Dužina	158 km
Basen	2.810 km2
Pr. protok	34 m3⁄s
Sliv	Crnomorski
Plovnost	poslednja 3km
Vodotok
Ušće	Dunav
Geografske karakteristike
Država/e	Srbija
Naselja	Požarevac, Kostolac
Pritoke	Vitovnica, Krupaja
Reka na Vikimedijinoj ostavi

Mlava je reka u Srbiji. Dugačka je 158 km i desna je pritoka Dunava. Plovna je poslednja 3 km.

Nastanak

Žagubičko vrelo

Mlava nastaje kao Tisnica u Kučajskim planinama u istočnoj Srbiji, pod vrhom Veliki Krš. Reka teče na sever i protiče pored istočnih padina planine Beljanica, kroz skoro nenaseljeno područje. Nakon što stigne do Homolja, u Tisnicu se na visini od 320 m uliva jako Žagubičko vrelo i od te tačke reka je nadalje poznata kao Mlava. Mereći od Žagubičkog vrela, reka je dugačka 94 km.

Etimologija

Ime reke Mlave potiče iz praslovenskog jezika, od riječi mlava, što znači nemir, buka vika.

Ugroženost reke Mlave

Danas ovoj reci preti nestanak usred gradnje malih hidroelektrana. Pored postojeće hidrocentrale koja je u junu 2020. izazvala velike poplave, planirana je izgradnja još šest novih. Mala hidroelektrana u Krepoljinu radi bez studije o bezbednosti i uticaja na životnu sredinu, čime su pored opstanka reke ugroženi životi meštana i celokupnog živog sveta. Ipak,zbog širenja ekološke svesti u Srbiji sve više aktivista staje u odbranu Mlave. Meštani Žagubice, Petrovca na Mlavi, Malog Crnića, Požarevca i drugih mesta se organizuju kako bi telima odbranili ovu reku.

Gornji tok

Mlava na početku teče ka severoistoku, ali se brzo okreće ka severu. Protiče pored Žagubice, centra regije, i sela Izvarica (gde sa desne strane prima Jošaničku reku), Ribare, Sige i Ladne Vode.

U ovom delu, Mlava je probila dugu Gornjačko-ribarsku klisuru, koja potiče od Ribara, zatim se širi u Krepoljinsko proširenje (gde se nalazi selo Krepoljin) i opet se sužava. Izbivši na kraju klisure kod sela Ždrelo blizu manastira Gornjak, Mlava napušta Homoljski region.

Srednji tok

U ovom delu dolina Mlave se širi kako reka protiče pored sela Šetonje, gde sa leve strane prima pritoke Meto i Šetonjsku reku, Malo Laole (sa desne strane Bistrička reka), Veliko Laole i stiže do gradića Petrovac na Mlavi, centra regije Mlava. Reka nastavlja na sever, prolazi pored sela Kamenovo, Trnovče i Rašanac i ulazi u ravničarski region Stig.

Donji tok

Ušće Tople Mlave

U donjem toku Mlava postaje plovna reka pri ušću i deli se u mnogo paralelnih tokova i izaziva česte poplave, pa iako se mnogo naselja nalazi blizu reke, nijedno nije na njenoj obali. Sela koja se nalaze blizu Mlave su: Veliko Selo, Toponica, Kalište, Malo Crniće, Veliko Crniće, Salakovac, Trnjane, Nabrđe, Bubušinac i Bradarac. U ovom delu se u Mlavu ulivaju njene dve najveće pritoke Čokordin sa leve strane i Vitovnica sa desne. Mlava protiče nekoliko kilometara od Požarevca.

Poslednja dva naselja na toku Mlave su selo Drmno i gradić Kostolac. U oba mesta se nalaze rudnici uglja i nalaze se u centru Kostolačkog basena. Mlava ne utiče u glavno korito Dunava, već u njegov južni rukavac Dunavac na visini od 65 m, koji okružuje močvarna ada Ostrvo, najveće ostrvo u Srbiji. U kišovitim godinama Mlava se probije kroz sredinu ostrva i podeli ga na dva dela. Neki geografi nazivaju ovaj sistem Mogila, dok se Dunavac smatra finalnim delom toka Mlave, sve dok se on ne vrati nazad u Dunav, istočno od turističkog odmarališta Ram.

Mapa basena

Karakteristike

Sliv Mlave zauzima površinu od 2.810 km² i pripada slivu Crnog mora. Prosečan protok u godini na ušću Mlave je 34 m³/s.

Istorija

Za Mlavu se vezuju različiti istorijski događaji i mitovi. Smatra se da je bila najdraža reka cara Lazara koji ju je posetio pre Kosovskog boja.

Literatura

Mala enciklopedija Prosveta (3 izd.). Beograd: Prosveta. 1985. ISBN 978-86-07-00001-2. Nedostaje ili je prazan parametar |title= (pomoć)
Marković, Jovan Đ. (1990). Enciklopedijski geografski leksikon Jugoslavije. Sarajevo: Svjetlost. ISBN 978-86-01-02651-3.

Spoljašnje veze

Magazin za nacionalnu geografiju, kulturu i tradiciju - Srbija plus
Svetozar Nikolić STAROSLOVENSKI JEZIK II primeri sa rečnikom-Kragujevac, LIRA, 2005.
Vrelo Mlave na sajtu turizamusrbiji.rs