Molize
Molize (ital. Molise) ili Moliš (slmol. Moliš/Moliš) je jedna od 20 pokrajina Italije. Nalazi se u njenom južnom delu zemlje. Glavni grad je Kampobaso, a drugi po veličini i značaju je grad Izernija.
| Molize Moliš Molise Mulise | |
|---|---|
 | |
 | |
| Država |  Italija |
| Admin. centar | Kampobaso |
| Službeni jezik | napolitanski jezik, moliškohrvatski govor |
| Predsednik | Donato Toma |
| Površina | 4.438 km2 |
| — broj st. | 320.838 |
| — gustina st. | 72,29 st./km2 |
| Zvanični veb-sajt | |
Pokrajina Molize je poznata kao jedna od najmanjih pokrajina u državi. Ona je na začelju i po mnogim drugim odlikama - po broju stanovnika, po gustini naseljenosti, po nivou razvijenosti.
Položaj
urediMolize je južna pokrajina Italije, smeštena na Apeninskom poluostrvu. Na severu se nalazi Jadransko more.
Sa ostalih strana nalaze se druge italijanske pokrajine:
Prirodne odlike
uredi
Površina pokrajine je 4.438 km² i po ovome je Molize jedna od manjih italijanskih pokrajina.
Reljef
urediCelokupna površ pokrajine Molizea je pokrenutog terena. Sasvim mala ravničarska područja pružaju se duž donjih delova rečnih dolina. Na istoku se nalazi kratak izlazak na jadransku obalu, slabo razuđenu i bez prirodnih luka. Obala je strma i brzo prelazi u bregovito i brdsko područje. Ono je ispresecano dubokim rečnim dolinama u vidu klisura. Brdsko područje postepeno ka središnjem delu Molizea prelazi u visoko planinsko područje Samnitskih Apenina. Najviši vrh pokrajine je Monti dela Meta, visok 2.241 m.
Klima
urediKlima u primorskom delu Molizea je sredozemna. Kako se zalazi u kopno i ide na više nadmorske visine ona postaje prelazna između sredozemne i kontinentalne. U višim krajevima klima je oštrija, planinska.
Vode
urediPokrajina Molize je u slivu Jadranskog mora, na koje izlazi kratkom obalom (38 km dužine). Većina reka je kratkog toka i sa dubokim dolinama u vidu klisura. One se spuštaju sa Apenina u Jadran. Iako nijedna reka nije značajna u državnim okvirima na nivou pokrajine poznate reke su Trinjo (pogranična ka Abrucu) i Biferno.
Upravna podela
urediMolize je podeljen u 2 okruga, odn. provincije sa istoimenim gradovima kao upravnim središtima:
Istorija
urediPodručje Molizea bilo je naseljeno još u vreme praistorije. Rimljani zaposedaju ovo područje početkom 3. veka p. n. e i pokoravaju mesno stanovništvo Samnite. Oni ovde osnivaju provinciju Samnitum (Samnitum). Tokom nekoliko vekova vladavine starog Rima stanovništvo je romanizovano.
Po propasti starog Rima ova oblast u ranom srednjem veku brzo menja gospodare. Prvo potpada pod Gote, potom pod Langobarde i na kraju Vojvodstvo Benevento. Međutim, mesni moćnici imali veliku samostalnost, pa se može podvući da je ovde postojalo nekoliko sasvim malih feudalnih država do 10. veka.
U 13. veku oblast konačno potpada pod vlast Napuljske kraljevine i sa manjim prekidima tako ostaje sve do sredine 19. veka. U 16. veku Molize postaje deo Apulije. 1860. godine došlo je do pripajanja ove oblasti novoosnovanoj Italiji. Odmah je osnovana pokrajina Abruci i Molize, koja se 1963. godine podelila na dve nove pokrajine: Abruco i Molize. Nova vladavina nije donela privredni procvat, oblast postaje izrazito iseljenička. I danas je oblast Molizea jedna od najnerazvijenijih i najzabitijih u celoj Italiji.
Stanovništvo
urediDanas Molize ima oko 320 hiljada stanovnika i po tome je ona jedna od najmanjih pokrajina Italije. Međutim, mnogo ozbiljniji je podatak da je pokrajina imala više stanovnika na prvom sveitalijanskom popisu iz daleke 1861. godine nego danas i da taj broj sa manjim prekidima stalno opada do danas.
Gustina naseljenosti je nešto oko 72 st./km², što je gotovo 3 puta manje od državnog proseka (200 st./km²). Celokupan prostor pokrajine je slabo naseljen.
U pokrajini dominira italijansko stanovništvo. Tu se nalaze se jezičke manjine, Moliški Sloveni i Moliški Albanci. Obe ove manjine se nalaze u Okrugu Kampobaso. Novodoseljenog stanovništva ima zanemarljivo malo, u skladu sa nerazvijenošću pokrajine.
Privreda
urediMolize i danas spada je u nerazvijeni deo Italije. Može se reći da je to i danas ruralna i mahom poljoprivredna oblast i malim manufakturama. Poljoprivreda je danas razvijenija, ali nema taj značaj kao pre. Manufakturna proizvodnja je i danas bliska zanatstvu. Jedina veća fabrika u pokrajini je pogon "Fijata“ u Termoliju.
