Mora Vagei
Mora Vagei je arheološki lokalitet utvrđenja, koje se nalazi se na oko 2,5km istočno od sela Mihajlovca, na putu prema Negotinu, na levoj obali Kameničkog potoka, kod njegovog ušća u Dunav.[1]
| Mesto |  Srbija |
|---|---|
| Regija | Borski okrug |
| Oblast | Mihajlovac, opština Negotin |
| Istorija | |
| Osnovan | 1. ili 3. vek |
Lokalitet je prvi put bio zabeležen od strane F. Kanica. Prva sistematska istraživanja su preduzeta 1981. godine, kada je tom prilikom otkriveno utvrđenje sa više građevinskih faza. Na utvrđenju postoji kontinuitet života od neolita preko bronzanog doba, pa sve do kraja 6. veka. prvi put je sagrađeno u 1. veku, a krajem 3. i u toku 4. veka izgrađeno je drugo utvrđenje, rušeno u dva maha i obnavljano u 6. veku.
Najbolje je istraženo kasnoantičko utvrđenje, koje je kvadratnog oblika, dimenzija 18,50 x 18,50m, sa kulom u sredini. Bedemi su građeni od pritesanog kamena, sa libažnim slojevima od opeka. Ulaz u utvrđenje se nalazilo na sredini zapadnog bedema, širine 1,80m. Kapija je u dva navrata prepravljana. Prvi put kada je na desnoj strani ulaz bio sužen dodavanjem dovratnika od opeka, a drugi put kada je definitivno zazidan. U sredini utvrđenja uzdizala se kula, dimentija 6 x 6m. Temeljni deo kule sastoji se od rečnih oblutaka zalivenih malterom. Na dno kule, na nivou drvenih oblica, bio je bunar. Prostor između severnog, istočnog i južnog bedema, sve do stubaca kule na zapadnoj strani, obuhvatale su podrumske prostorije. Prilaz podrumskim prostorijama bio je moguć postojanjem stepenica. Kasnoantičko utvrđenje ima dva rova, širine 3,30m. Prvi na 15m od bedema, drugi udaljen od prvog 7,36m.
Kasnoantičko utvrđenje na lokalitetu Mora Vagei pripada tipu burgusa. Na njemu su izdvojene dve građevinske faze:
- Prva faza pripada vremenu izgradnje kasnoantičkog utvrđenja, krajem 3. i početkom 4. veka.
- Druga faza se vezuje za obnovu utvrđenja – 5. i 6. vek
Po projektu Muzeja Krajine od 2019. godine, sredstvima Ministarstva kulture i informisanja Republike Srbije, koje je obezbedio Zavod za zaštitu spomenika kulture Niš, obavljaju se konzervatorsko-restauratorske radove na arheološkom lokalitetu, koji su uspešno završeni 2020. godine.[2][3]
Izvori uredi
- ^ „OČUVANjE KULTURNE BAŠTINE JEDAN OD PRIORITETA: Počeli restauratorski radovi na arheološkom nalazištu Mora Vagei”. Novosti. Pristupljeno 7. 1. 2022.
- ^ „Uspešno završeni planirani radovi na arheološkim lokalitetima Glamija i Mora Vagei”. Danas. Pristupljeno 7. 1. 2022.
- ^ „Mora Vagei 2020.”. Muzej Krajine. Pristupljeno 7. 1. 2022.
Literatura uredi
- A. Cermanović – Kuzmanović, Antičko utvrđenje Mora Vagei kod Mihajlovca, Đerdapske sveske III, Beograd 1986., str. 456.
