Muzika u Kini 20. i 21. veka
Muzika u Kini je tokom 20. i 21. veka pretrpela velike promene. Početkom 20. veka, usled Novog kulturnog pokreta, probudilo se veliko interesovanje za evropsku i američku muziku. Veliki broj kineskih muzičara otišlo je da se školuje u Ameriku. Njihovim povratkom u Kinu, u tradicionalnu muziku implementirani su elementi preuzeti iz američke muzike, što se održalo i dan danas. Izraz „sinifikacija“ (hanhua) prvi put je upotrebljen u Sinologiji da opiše proces „postajanja Han Kineza". Većinu stanovništva Kine činio je narod Hana, ali je vremenom rastao broj drugih narodnosti i doseljenika. Samim tim, izraz sinifikacija označava proces asimilacije tuđih običaja i kultura u okvire hanskih društvenih obrazaca, što je bio slučaj i sa muzikom. Bilo šta što je strano, egzotično ili nepoznato, Hanci su uklapali u svoje standarde. Tek krajem 19. veka shvatili su da je jedini način da prevaziđu opasnosti kojima ih izlaže sve ono što je drugačije, jeste da se oni sami promene i prilagode. To, naravno, nije podrazumevalo napuštanje nacionalnog identiteta ili kulture, već pravljenje nečeg novog tako da odgovara kineskom narodu i njihovom ukusu. Muzika u 21. veku postaje mešavina svih žanrova iz različitih delova sveta, te postaje bolje prihvaćena i van Kine.
.jpg)
Muzika u periodu Republike Kine (1912–1949) uredi
Veliki broj muzičara se 1910-ih i 1920-ih u Kinu vraća iz Amerike i Evrope, gde su izučavali koncept klasične muzike koji potiče upravo iz zapadne Evrope, a zatim počinju da komponuju dela koristeći se njihovim notnim sistemom. Formirani su simfonijski orkestri koji su nastupali u koncertnim halama pred širokim auditorijumom, kao i na radiju. Po prvi put se koriste instrumenti kao što su ksilofon i saksofon, što pokazuje koliki je bio uticaj džeza u kompozicijama koje su stvarali pod žanrom tradicionalne kineske muzike. Godine 1934. u Kinu se, iz Amerike, vraća Huang Dže (Huang Zhe), koji je diplomirao na Univerzitetu Jejl sa masterom iz oblasti muzike. On je bio prvi priznati muzičar i učenjak. Prva muzička škola u Kini oformljena je 1927. godine pod nazivom Šangajska specijalna škola muzike. Najpoznatiji izvođači i kompozitori ovog perioda su: Lu Venčeng (Lu Wencheng), Li Đinhuei (Li Jinhui), Džou Sjuen (Zhou Xuan), Ćuej Hečou (Qui Hechou), Đin Cidžung (Jin Cizhong), He Daša (He Dasha).
Komunistička partija koristila je muziku kao jednu vrstu medijuma da bi širila svoje političke ideje i ta vrsta uticaja na muzičku scenu održala se i dan danas. Tako su stvorene revolucionarne pesme koje su podsticale u narodu želju za promenama.[1] Mnoge tradicionalne pesme su adaptirane tako da podrže komunističke principe. Primer ovakvih pesama je narodna pesma „Istok je crven” (Dongfang Hong)[2] koja potiče iz severnog dela Šaansi provincije, a koja je bila de fakto himna za vreme Kulturne revolucije, kao i trenutna himna Narodne Republike Kine „Marš dobrovoljaca” (Yiyongjun Jinxingqu)[3] koja je napisana u toku Drugog kinesko-japanskog rata (1937—1945).
- „Istok je crven”
| Uprošćeno kinesko pismo | Tradicionalno kinesko pismo | Pinjin | Prevod na srpski jezik |
|---|---|---|---|
|
东方红，太阳升， |
東方紅，太陽升。 |
Dōngfāng hóng, tàiyáng shēng, |
Istok je crven, sunce izlazi. |
Muzika u periodu Narodne Republike Kine (1949—1990) uredi
U ovom periodu stvaraju se novi žanrovi. Šidajću (Shi daiqu), jedan od najpoznatijih žanrova koji potiče iz Šangaja, kombinacija je kineske narodne muzike i evropskog džeza. Sedam velikih pevačkih zvezda su takođe bili najpopularniji pevači sredinom 20. veka. Svemu ovome došao je kraj dolaskom Komunističke partije na vlast koja je ovu, popularnu muziku, proglasila neprimerenom.[4] Kada se Kuomintang prebacio na Tajvan i kada je Narodna Republika Kina osnovana (1949. godine), revolucionarne pesme, koje su promovisane od strane države, bile su jedini prihvatiljivi žanr. Deng Sjaoping (Deng Xiaoping) je svojom reformom vratio pop muziku u Kinu. Kineska muzika je bila kombinacija popa i klasične muzike dok je tradicionalna muzika i dalje imala veliki značaj. Posle protesta na Trgu nebeskog mira, nastaje novi pravac u kineskoj muzici, kao znak pobune protiv kineske vlade. Ta pobunjenička muzika kasnije prerasta u kinesku rok muziku i postaje izrazito popularna 1990-ih. Međutim, mediji nisu poklonili dovoljno pažnje ovom pravcu i iz tog razloga nije postao mejnstrim.
Muzika od kraja XX veka do danas uredi
U 21. veku, muzika se može podeliti na 2 tipa: opšta muzika ili tung su (tong su), koja je zvanično promovisana i kontrolisana od strane države a čiji su izvođači obično solo umetnici; i popularna muzika tj. ljusing jinjue (liuxing yinyue) koja je nipodaštavana od strane države i uglavnom su izvođači muzičke grupe. U opštu muziku spadaju pop muzika, rep i hip hop, a u popularnu rok i metal, kao i pank-rok. Kako se Kina otvarala ka Americi, tako se i muzika menjala, odnosno prilagođava se njihovim standardima i najzastupljeniji žanrovi postaju upravo oni koje stranci najbolje prihvataju.
Pop muzika uredi
Koren kineske pop muzike proističe iz žanra Šidaiću. Od kraja 20. veka, kineska pop muzika doživljava veliki porast popularnosti. Popularna muzika kao medijum, snimana i prenošena elektronskim putem, imala je gotovo jednak uticaj u Aziji, kao što je imala u ostalim društvima gde je postojala tehnologija za to[5]. Najčešća podela pop muzike u Kini zasniva se na dijalektu kojim su pesme izvođene. Tako postoje kanto-pop (kantonski) i mando-pop (mandarinski) pesme, ali se muzika takođe deli i na onu koja ima političke poruke ili subkontekst i na onu koja ih naizgled nema. Međutim, ova podela nije tako jednostavna zato što i one pesme, koje navodno nemaju skrivene poruke, mogu da utiču na promenu ideala slušalaca i samim tim promene stavove o nekim stvarima. Kineska pop muzika postaje popularna, kako u Koreji, tako i u Japanu i povećava se broj kineskih izvođača koji odlaze u te zemlje da započnu svoje karijere. Jedan od njih je kineski pevač Han Geng (Han Geng), koji je svoju karijeru započeo u korejskoj grupi Super Džunior. Ova grupa je, usled svoje velike popularnosti u Kini, kasnije napravila pod-grupu Super Džunior M, koja je izvodila pesme na kineskom i koja i dan danas spada među jedne od najpopularnijih i najuticajnijih grupa kineskog popa. Han Geng je, napustivši grupu, započeo svoju solo karijeru u Kini, gde je trenutno jedan od najpoznatijih izvođača koji je svojom slavom zaslužio mesto među predstavnicima Kine na Olimijskim igrama 2008. godine u Pekingu. Super Džunior nije jedina korejska grupa koja je proširila svoj uticaj u Kini tako što je pevala na kineskom. Trenutno, među najpopularnije grupe spada i grupa Ekso, tačnije Ekso M, kineska verzija ove korejske grupe. Ovu grupu je kompanija S. M. Entertejment (S.M. Entertainment) osnovala 2011. godine.[6] Pesma „ Mama[7]" doživela je veliki uspeh i van granica Azije, mada je korejska verzija proširenija. Iako u popu preovlađuju grupe, postoje i izuzetno poznati solo izvođači među kojima su i Vang Fej (Wang Fei) i Vang Lihom (Wang Lihom), oboje i sa muzičkim i sa dramskim karijerama. Vang Fej je postala poznata pevajući balade na kantonskom, iako joj je maternji bio mandarinski, dok je Vang Lihomov jedinstven muzički stil, u kome je ubacivao elemente iz Pekinške opere u hip hop i pop muziku, potpuno očarao publiku. Takođe, veliku popularnost imaju i pevači poput Tereze Teng (Tereѕa Teng), Anite Muei (Anita Mui), kao i Lesli Čeng (Leslie Cheung). 2000. godine je osnovan prvi onlajn muzički portal kineske pop muzike pod nazivom EolAsia.com. Godine 2010, na muzičkoj dodeli nagrada u Kini, sastavljen je spisak top-30 najpoznatijih kineskih pop pevača od 1980. godine. među kojima su i neki gore pomenuti.[8]
Top-30
| Ime | Pol | Godina rođenja | Mesto rođenja |
|---|---|---|---|
| Lju Đačang (Liu Jia-chang) | muško | 1941 | Hejlungđang |
| Li Guji (Li Guyi) | žensko | 1944 | Junan |
| Džordž Lam (George Lam) | muško | 1947 | Hongkong |
| Sem Huei (Sam Hui) | muško | 1948 | Hongkong |
| Pola Cui (Paula Tsui) | žensko | 1949 | Hubej |
| Roman Tam (Roman Tam) | muško | 1950 | Guangdung |
| Alan Tam (Alan Tam) | muško | 1950 | Hongkong |
| Stiven Lju (Steven Liu) | muško | 1952 | Tajvan |
| Džuli Su (Julie Su) | žensko | 1952 | Tajvan |
| Tereza Teng (Tereza Teng) | žensko | 1953 | Tajvan |
| Fung Fej Fej (Fong Fei Fei) | žensko | 1953 | Tajvan |
| Dženi Ceng (Jenny Tseng) | žensko | 1953 | Makao |
| Lo Taju (Lo Ta-yu) | žensko | 1954 | Tajvan |
| Fej Jučing (Fei Yu-ching) | muško | 1955 | Tajvan |
| Lesli Čeng (Leslie Cheung) | muško | 1956 | Hongkong |
| Deni Čen (Danny Chan) | muško | 1958 | Hongkong |
| Č'ji Ju (Chyi Yu) | žensko | 1957 | Tajvan |
| Cai Čin (Tsai Chin) | žensko | 1957 | Tajvan |
| Č'ji Čin (Chyi Chin) | muško | 1960 | Tajvan |
| Anita Muei (Anita Mui) | žensko | 1963 | Hongkong |
| Džonatan Li - muzički producent (Jonathan Lee) | muško | 1958 | Tajvan |
| Džeki Čeng (Jacky Cheung) | muško | 1961 | Hongkong |
| Cui Đen (Cui Jian) | muško | 1961 | Peking |
| Lju Huan (Liu Huan) | muško | 1963 | Tjencin |
| duo Tat Ming (Tat Ming Pair) | muško | Hongkong | |
| Bijond bend (Beyond) | muško | Hongkong | |
| Sendi Lam (Sandy Lam) | žensko | 1966 | Hongkong |
| Vang Fej (Wang Fei) | žensko | 1969 | Peking |
| Ison Čan (Eason Chan) | muško | 1974 | Hongkong |
| Džej Čou (Jay Chou) | muško | 1979 | Tajvan |
Rep i hip-hop muzika uredi
Rep muzika na mandarinskom je postepeno povećavala svoju popularnost u Kontinentalnoj Kini, naročito u Šangaju i Pekingu gde je pop kultura bila raznovrsna i moderna. Kao i u popu, najzastupljeniji dijalekti su mandarinski i kantonski, mada mandarinski igra veću ulogu time što privlači i tajvansku publiku.
Rok i metal muzika uredi
Naširoko poznat otac kineskog roka je Cui Đen(Cui Jian), koji je kasnih 1980-ih izveo prvu kinesku rok pesmu „Nema ničeg u mom imenu“ (Yi wu suo you). To je ujedno bio i prvi put da je korišćena električna gitara u Kini. Njegovi, kritički nastrojeni tekstovi, izazvali su neprijatnosti sa vladom, pa je mnogo njegovih koncerata bilo zabranjeno ili otkazano. Nakon protesta na Trgu nebeskog mira 1989. godine, Cui Đen je nastupao sa crvenim povezom oko glave kao znak protesta protiv vlade. Rok bendovi kao što su Hej Bao(Hei Bao) i Tang dinasti(Tang dinasty) su takođe započeli svoje karijere kasnih 1980-ih i početkom 1990-ih. Hej Bao je bio klasičan rok bend, dok je Tang dinasti bio prvi hevi metal bend u Kini koji je kombinovao tradicionalnu Kinesku operu sa tvrdim metal zvukom. Prvi treš metal bend, Čao Cai (Chao Zai), oformljen je oko 1995. godine. Mnogi, kasnije stvoreni bendovi, bili su pod uticajem američke muzike i bendova kao što su Limp Bizkit, Korn, Linkin park i mnogih drugih[9]. Blek metal je novi žanr koji biva sve zapaženiji u Aziji, posebno u Kontinentalnoj Kini.
Iako ilegalno skidanje muzike sa interneta postoji u Kini, znatno je manje nego u ostalim zemljama.
-
Xip-hop bend Da Maut (Da Mouth) na konferenciji za štampu -
Mando-pop pevač Vanes Vu (Vanness Wu) na dodeli nagrada -
Ši (S.H.E) ženska pop grupa na svojoj turneji -
Folk pevačica Sa Dingding(Sa Dingding) na jednom od svojih nastupa -
Mlada pevačica Kimberli Čen (Kimberley Chen)
Vidi još uredi
Reference uredi
- ^ Lee, G 1995, 'The 'East is red' goes pop: commodicifation, hybridity and nationalisam in Chinese popular song its televisual performance' Popular music, vol. 14, no. 1. str. 95-110
- ^ 视频: 东方红歌曲
- ^ 视频: 中华人民共和国国歌 - 义勇军进行曲
- ^ Simon & Ellingham, Mark with McConnachie, James and Duane, Orla (Ed.) 2000, 'The East Is Red... And White' World Music, vol.2, Latin & North America, Caribbean, India, Asia and Pacific. str. 34–43
- ^ Hamm, C 1991; 'Music and Radio in the People's Republic of China' Asian Music, vol. 22, no. 2, Views of Music in China Today. str. 1-42
- ^ Exo - XOXO (Kiss&Hug) 2013, Piaopiaoxiong，Beijing
- ^ EXO-M_MAMA_Music Video (Chinese ver.)
- ^ 'Chinese Music Awards'2010, viwed in 7 November 2013,
- ^ Sisario B, 2007, For All the Rock in China, The New York Times, viewed 13 Novembre 2013
Literatura uredi
- Lee, G 1995, 'The 'East is red' goes pop: commodicifation, hybridity and nationalisam in Chinese popular song its televisual performance' Popular music, vol. 14, no. 1. стр. 95-110.
- Randel, M (ed.) 1986, The Harvard Dictionary of Music, Presidents and Fellows of Harvard College, Cambridge, Massachusetts
- Hamm, C 1991; 'Music and Radio in the People's Republic of China' Asian Music, vol. 22, no. 2, Views of Music in China Today. стр. 1-42.
- Yeh, Y 2002, 'Historiography and Sinification: Music in Chinese Cinema of the 1930s', no. 3
- Simon and Ellingham, Mark with McConnachie, James and Duane, Orla (Ed.) 2000, 'The East Is Red... And White' World Music, vol.2, Latin & North America, Caribbean, India, Asia and Pacific. стр. 34–43
- Ho, W 2003, 'Westernization and social transformations in Chinese music education', History of Education, vol. 32, no. 3. стр. 289–301
- Exo - XOXO (Kiss&Hug) 2013, Piaopiaoxiong，Beijing
- Brace, T 1991, 'Popular Music in Contemporary Beijing: Modernism and Cultural Identity', Asian Music, vol. 22, no. 2. str. 43-66
- 'An introduction to Chinese pop music'2012, viewed on 6 November 2013 ([1])
- 'Chinese Music Awards'2010, viwed in 7 November 2013 ([2])