Narodna biblioteka Doboj

Narodna biblioteka „Doboj” otvorena je 9. maja 1946. godine povodom Dana pobjede, a odluku o osnivanju donio je Narodni odbor opštine. Za početak rada prikupljeno je 1200 knjiga i 1650 dinara. Biblioteka se u početku zvala Gradska biblioteka Doboj. U stvaranju početnog fonda knjiga učestvovala je Narodna biblioteka Bosne i Hercegovine u Sarajevu, koja je uputila u Doboj tri paketa sa ukupno 200 knjiga iz raznih oblasti. Biblioteka je izvjesno vrijeme bila smještena u zgradi iznad današnje Zelene pijace.

Narodna Biblioteka Doboj

Narodna Biblioteka Doboj
Osnivanje	1946.
Lokacija	Doboj Grad Doboj Republika Srpska
Koordinate	44.7838171° S; 17.8503776° I / 44.7838171; 17.8503776
Vrsta	Matična biblioteka
Direktor	Slavica Gostimirović
Adresa	Vidovdanska br. 1

U novijem periodu knjige su obrađivane u elektronskom katalogu BISIS (Distribuirani bibliotečki informacioni sistem), gdje je unijet kompletan fond. Od 2015. godine biblioteka koristi sistem COBISS za obradu knjižnog fonda.

Istorijat

1946.

Rad se u početku odvijao na amaterskoj osnovi. Knjige je izdavala Munevera Bešlagić i još neki omladinci. Radno vrijsme je bilo neograničeno. Narodni odbor opštine je povremeno nagrađivao rad u Biblioteci, a kontrolu djelatnosti vršila je nadležna služba za pitanja kulture i prosvjete Oblasnog narodnog odbora. Njima je dostavljan izvještaj iz Biblioteke sedmično, mjesečno i na kraju godine. Prve godine knjige je koristilo 300-400 čitalaca. Knjižni fond se povećavao prilozima graćana i dotacijama Narodnog odbora opštine. Oblasni narodni odbor i Narodna biblioteka Bosne i Hercegovine redovno su Biblioteci u Doboju dostavljali po primjerak novih knjiga (obavezni primjerak). Sredstva za rad Biblioteke povećavala su se iz godine u godinu, a s tim i broj knjiga i čitalaca. Sve je, ipak, brže rješavano osim prostora za smještaj Biblioteke, zbog čega se često selila iz jedne u drugu privatnu kuću. Do stabilnijeg rješenja dolazi se tek početkom sedamdesetih godina, ali ne i konačnog.

1947.

Doboj je još uvijek u siromaštvu, sa posljedicama rata, bez gotovo ijednog valjanog objekta za šire društvene namjene. Stoga nije mnogo iznenadila prilično neugodna odluka - prije svega za odbornike Narodnog odbora opštine koji su je donijeli - da se obustavi rad Biblioteke. Knjige, ipak, nisu dospjele na ulicu već u privatnu kuću Katarine Antonijević, u blizini stare željezničke stanice (Trg ženjezničara). O knjigama se brinuo opštinski sindikat, a našla se i grupa omladinaca i stavila se u ulogu bibliotekara koji su u tim uslovima izdavali knjige čitaocima. Bibliotska je tada imala 1800 knjiga (najviše ruske književnosti - Gogolj, Šolohov, Tolstoj, a od domaćih Ćopić, Kulenović, Andrić, Nazor i drugi sa djelima uglavnom iz NOB-a). Čitaoci su većinom bili politički aktivisti i omladina.

1948.

Problem se ukazao problem za Biblioteku, jer je trebalo osloboditi i taj privremeni prostor u kući Antonij­vića. Smještaj, iako privremen, ubrzo je pronađen - u kući optičara Filipa Suhog, neposredno uz staru Gradinu, u prizemlju. Biblioteka je bila otvorena tri puta sedmično. Gradski narodni odbor dodijelio je Biblioteci dotaciju od 150.000 dinara, namijenjenu za režijske troškove i nabavku knjiga. Bilo ih je oko 2000, a do kraja godine izdato je na čitanje 900. Biblioteku je tada vodila Desa Rap, prvi profesionalni knjižničar u ovoj ustanovi.

1949—1953.

U ovom periodu Gradska biblioteka u Doboju počela je užurbanije da razvija svoju aktivnost i da hvata sve značajnije mjesto među kulturnim i prosvjetnim ustanovama u gradu. Tome je, nema sumnje, doprinijelo povećanje broja osnovnih i srednjih škola, pa se tako povećao i broj čitalaca, odnosno potreba za knjigom, posebno za školskom lektirom. Povećavao se i broj čitalaca iz redova službenika i domaćica što je nametnulo i potrebu postepenog povećanja broja zaposlenih u Biblioteci. Osim Dese Rap kao bibliotekar radi i Jelena Puhalo, a za upravnika Biblioteke postavljena je Soka Dujković iz Doboja. U toku 1952. i 1953. godine znatno su povećana sredstva za rad - na 500.000 dinara godišnje, a Biblioteka je posjedovala 5000 knjiga. Tako se opet nameće problem smještajnog i radnog prostora, pa je o tome raspravljano na sjednici Narodnog odbora opštine. Odlučeno je da se Biblioteka premjesti u prizemlje zgrade u današnjoj Ulici kralja Alsksandra, u kući Koste Gajića, takođe ispod tvrđave.

1954.

Ni ovdje se knjižno blago nije dugo zadržalo, jer je prostor postajao sve skučeniji. Ponovo pomaže Narodni odbor opštine svojom odlukom da se Biblioteka smjesti u tri prostorije zgrade Radničkog univerziteta (Dom kulture) na ukupnoj površini od 54 m2. Knjižni fond se već povećao na 7000 primjeraka i te knjige su raspoređene u dva odjeljenja: Odjeljenje za djecu i Odjeljenje za odrasle čitaoce. Ubrzo dolazi do formiranja i Pionirskog odjeljenja za učenike osnovne škole. Za Pionirsko odjeljenje je izdvojeno iz ukupnog fonda 1500 knjiga. Posebna pažnja posvećena je razvrstavanju knjiga u policama, prvi put prema stručnoj univerzalnoj klasifikaciji. Na tom odgovornom poslu osoblju Biblioteke u Doboju pomogli su stručnjaci iz Narodne biblioteke Bosne i Hercegovine. Na kraju ove godine knjižni fond imao je 7600 knjiga. Dotacija Narodnog odbora opštine te godine iznosila je 630.000 dinara, a zaposleni su bili: Soka Dujković, upravnik Biblioteke, zatim Jelena Puhalo i Mileva Puhalo, učiteljica u penziji, koja je radila na obradi i smještaju knjiga. Knjigovodstvene i blagajničke poslove obavljala su stručna lica honorarno. Koncem 1954. godine formiran je prvi Savjet Biblioteke, koji su sačinjavali Vojo Nikolić, Ljubica Stanišić, Hasan Šehić, Mile Medić i Stojan Jovanović. Uskoro se čine novi, krupniji koraci na unaprećenju Biblioteke - nabavka knjiga i njihova stručna obrada. Tako se do 1960. godine povećava broj knjiga za oko 1000 primjeraka, a broj čitalaca na 1500.

1960—1964.

U toku 1960. godine Biblioteka bilježi nove uspjehe. Posebno je značajna bila dotacija u iznosu od 200.000 dinara koju je dodijelila Skupština opštine Doboj. To je pomoglo da se aktivnost Biblioteke, a time i razvoj kulture i prosvjete, vinu sa gradskog područja na terene većeg dijela opštine. Otvorene su područne biblioteke u Osječanima, Bušletiću, Podnovlju, a u administraciji Biblioteke otvoreno je radno mjesto sekretara. Na to mjesto postavljen je Stanko Pavlović iz Kožuha, a izvršene su i neke kadrovske promjene: Jelena Puhalo je penzionisana, a na mjesto knjižničara primljen je Branko Jovanović iz Osječana. Godine 1961. u stalni radni odnos u Biblioteci primljena je Milijana Rađa, prvi bibliotekar sa odgovarajućom stručnom spremom na području sreza (završila je Bibliotekarsku srednju školu u Beogradu); za čistačicu je tada primljena nova radnica Ruža Đuranović iz Striježevice. Za stalnog knjižničara u Odjeljenju za odrasle primljena je Zagorka Mihajlović iz Lipca, što je doprinijelo unaprećenju rada i jačanju kadrovskog tima u Biblioteci. Godine 1963, u smislu Zakona o bibliotekama u Bosni i Hercegovini, Biblioteka je dobila status opštinske narodne biblioteke, „sa zadatkom da razvija oblast bibliotekarstva na cijelom području opštine“.

1965.

Ulaskom u novu 1965. godinu čine se nove značajne promjene u ovoj kulturnoj ustanovi: dotadašnji upravnik Soka Dujković odlazi na dužnost profesionalnog poslanika, a za novog upravnika Biblioteke izabrana je Milica Bjelobaba, profesorka iz Doboja. Osim užeg sastava organa upravljanja, u koji su ušli članovi kolektiva, u širi sastav Skupština opštine imenovala je predstavnike radnih i društveno-političkih organizacija: Hasana Šehića, Dragu Lazića, Mileta Medića i Ljubicu Stanipšć. Do kraja godine bilo je upisano 3949 čitalaca, a pročitano js 49.405 knjiga.

1966.

Ova godina biće upamćena i po tome što je donijet novi Zakon o bibliotekarstvu, prema kome svaka opština mora da ima matičnu biblioteku. Matična područna odjeljenja Bi­blioteke formirana su u gradu (pionirska i za odrasle čitaoce), zatim u Osječanima, Podnovlju, Bušletiću, Kotorskom i Kožuhama. U duhu novog Zakona o bibliotekarstvu i aktuslnih zadataka privredne i društvene reforme u Jugoslaviji i u ovom kolektivu osjetile su se izvjesne kadrovske i organizacione promjene. Za novog predsjednika Savjeta Radne zajednice Biblioteke izabrana je Milijana Rađa, a članovi Savjeta su: Namik Malohodžić, Mirko Skakić, Ilijas Kruškić, Miodrag Kisin i Dušanka Drobac.

Savjet i radni kolektiv nastavili su i ubrzali akciju na jačanju materijalnog položaja Biblioteke i nabavci knjiga. Rezultati su očigledni: osim značajne dotacije koja je stigla od Skupštine opštine, priloge su dali i Opštinsko sindikalno vijeće (100.000 dinara), Republički fond za bibliotekarstvo (500.000 dinara); graćani su priložili 650.000 dinara i za taj novac kupljene su knjige i nabavljene 22 police za knjige u Matičnom odjeljenju. U Domu kulture u oktobru je otvorena izložba knjiga i publikacija povodom akcije „Mjesec dana knjige“. Izložbu je razgledao veliki broj građana.

1967.

Otvoreno je novo područno odjeljenje Biblioteke u selu Brijesnica, čiji je rukovodilac Osman Hadžić, nastavnik. Republički fond za bibliotskarstvo, na molbu Biblioteke u Doboju, dodijelio je 800.000 dinara (starih) za nabavku knjiga u područnim odjeljenjima na selu.

1968.

Otvoreno je novo područno odjeljenje u Sjenini i ojačano postojsće u Stanarima. Kao pomoć područnim odjeljenjima Republički fond za bibliotekarstvo dodijelio je 500.000 dinara. Snimljeno je stanje u školskim bibliotekama i u bibliotekama u radnim organizacijama i predočeno Savjetu Biblioteke. Skupštini opštine i nadležnim organima u školama i radnim organizacijama. Zaključak je bio: stanje je loše, mali fond knjiga i slabo se koriste, a prostorije nami­jenjene knjižnicama su veoma loše. U radnim organizacijama, zapravo, biblioteke gotovo da i ne postoje, osim poneka knjiga u vitrinama direktora.

1969.

Predložene su konkretne mjere za saniranje ovog stanja. Nastavljeni su poslovi na širenju mreže biblioteka u opštini i na obezbjećenju neophodne školske lektire, na čemu su insistirali i sami građani. S tim u vezi, Biblioteka je u saradnji sa Izdavačkim prsduzećsm „Svjetlost“ u Sarajevu otvorila u Domu JNA u Doboju izložbu povodom Mjeseca knjige. Izložbu je posjetilo oko 5000 građana i učenika. U toku izložbe otkupljeno je oko 8000 knjiga po povoljnim cijenama - najviše školske lektire.

1970.

Nastavljena je akcija na jačanju i sređivanju knjižnog fonda u svim odjeljenjima Biblioteke. U saradnji sa zemljoradničkim zadrugama u Stanarima i Sjenini nabavljene su knjige o poljoprivredi u vrijednosti od oko milion dinara. Izbor knjiga izvršili su stručnjaci iz Poljoprivredne stanice u Doboju, koja je, takođe, uručila Biblioteci stotinu stručnih knjiga za selo. Nabavljeno je i 300 knjiga iz oblasti medicine. Da bi akcija na prikupljanju knjiga u radnim organizacijama i od čitalaca bila što uspjepšija, uključene su i pokretne biblioteke u Kostajnici, Dragalovcima, Mravićima, Majevcu i Prisadama. Stručni rad Biblioteke pregledala je Komisija Narodne biblioteke BiH i konstatovala „da je rad organizaciono i stručno veoma dobro postavljen, da su evidencija, statistika, programiranje i sl. sređeni prema bibliotečkim normama i propisima“. U oktobru 1970. Biblioteka je od Republičke kulturno-prosvjetne zajednice i Društva bibliotekara BiH dobila pismeno priznanje za širenje kulture na selu putem knjige. Upravnik Biblioteke Milica Bjelobaba je za uspješno rukovođenje Bibliotekom i za doprinos razvoju bibliotekarstva u Republici takoće dobila Zahvalnicu i jednogodišnju nagradu u iznosu od 200.000 dinara od Republičkog sekretarijata za obrazovanje i kulturu i Društva bibliotekara BiH. Izvršene su izmjene i dopune u sastavu Savjeta Biblioteke. Pored radnika Biblioteke, Savjet sačinjavaju: Pero Roganović, Esma Smajlović, Branko Kovačević, Atifa Galijašević, Milan Kovačević, Stipo Jurišić, Stojan Jovanović i Vojna Mišković.

1971.

Već početkom godine otvaraju se novi, širi vidici za Biblioteku: Skupština opštine donijela je odluku da se otkupi i adaptira zgrada Privredne banke i u nju smjesti biblioteka. To je istovremeno veliko priznanje za rezultate koje je ova ustanova postigla na širenju kulture, što je realizovano naredne godine. U okviru akcije „Mjesec knjige 71“ organizovano je niz prigodnih manifestacija s ciljem da se knjiga što više populariše. Književnoj večeri, koja je održana u Domu kulture, prisustvovao je nobslovac Ivo Andrić, a u Gimnaziji je održano predavanje o značaju knjige i pisane riječi. Biblioteka se, takođe, aktivno uključila u republičku akciju „Jedna knjiga, jedan stanovnik“. Formirana je i Sekcija bibliotekara dobojskog regiona.

1972.

Savjet Biblioteke dodijelio je priznanje (knjige ili pribor za pisanje) i područnim odjeljenjima za rad i doprinos akciji na popularizaciji knjige. Pored ostalih, nagraćene su i dvije vrijedne bibliotekarke: Milijana Raća za uspješan rad u Pionirskom odjeljenju i Zagorka Mihajlović za uspješan rad u Odjeljenju za odrasle čitaoce. Na sjednici Opštinskog vijeća Skupštine opštine, 23. februara 1972, donijeta je odluka o prevođenju zgrade bivše Investicione banke u vlasništvo Narodne biblioteke u Doboju, bez naknade. Tako je, konačno, bio riješen gorući problem smještaja već prilično bogatog knjižnog fonda Biblioteke i njenih odjeljenja i službi. 1972.za uspješno organizovanje aktivnosti na obilježavanju Međunarodne godine knjige, Biblioteka je dobila pismeno priznanje od Kulturno-prosvjstne zajednice BiH. Na svečanosti koja je obilježila uspješan završetak ove akcije, održanoj u Šekovićima, dodijeljene su pohvale i priznanja. Upravniku Biblioteke Milici Bjelobabi tom prilikom je uručeno posebno priznanje. Sa Građevinskim preduzećem „Radnik“ u Doboju zakuljučen je ugovor o adaptaciji nove zgrade za Narodnu biblioteku. Posao na sređivanju knjižnog fonda teče kontinuirano i vrlo uspješno. Koncem 1972. ova ustanova je imala dva stalna i osam isturenih odjeljenja, zatim devet područnih biblioteka sa ukupno 42.806 knjiga, 7394 čitaoca i 97.447 pročitanih knjiga.

1973.

Nastavljeni su radovi na adaptaciji nove zgrade za Biblioteku, izvršen raspored prostorija i otpočeo posao na sređivanju i pakovanju knjiga za preseljenje. Sve se to obavlja stručno, prema UDK sistemu. Uz pomoć učenika Osnovne škole „Sutjeska“ svih 55.000 knjiga prenijeto je za jedan dan u nove prostorije. Tako su stvoreni uslovi za početak rada Biblioteke u novoj zgradi. Savjet je donio odluku da se Biblioteka definitivno preseli 2. aprila 1973. godine. Time je svečano obilježen i početak tradicionalne manifestacije „Aprilski kulturni mozaik“- u Doboju. Glavna svečanost je u Domu JNA gdje je uz prisustvo oko 300 zvanica održana svečana sjednica Savjeta Biblioteke. Time je označen početak nove etape u razvoju Narodne biblioteke u Doboju. U Domu JNA tim povodom otvorena je izložba „Mjesec knjige 73“ i upriličen razgovor o knjizi. „Glas komuna“ i Radio-Doboj uključili su se u ove aktivnosti prigodnim tekstovima i emisijama. I dnevni list „Oslobođenje“ takođe je sa više priloga doprinio popularizaciji ovih svečanosti u Doboju i o značaju knjige uopšte. Snimala je i televizija. U toku godine nabavljene su 5193 knjige u vrijednosti 15.500 dinara. Tako je na kraju godine u fondu bilo 53.192 knjige, pročitano 111.648, od čega na selu 33.980 knjiga.

1974.

Akcija prikupljanja knjiga od građana i radnih organizacija je neprekidna i trajaće sve dok teče akcija „Jedna knjiga - jedan stanovnik“. Nakon snimljenog stanja u selima zaključeno je da se organizuje korištenje knjiga na selu putem stalnih isturenih odjeljenja u mjesnim područjima: Podnovlje. Osječani, Kožuhe, Sjenina, Brijesnica, Kotorsko. Stanari, zatim putem pokretnih biblioteka u Kostajnici. Mravićima, Dragalovcima, Prisadama, Matuzićima, Grapskoj, Majevcu. Brestovu i u Centru za socijalni rad u Doboju. Sačinjena su nova pravila o organizaciji i radu odjeljenja Biblioteke u uslovima otvaranja novih odjeljenja i o obavezama osnivača i suosnivača. Nabavljeno je 5348 novih knjiga u vrijednosti 195.000 dinara od kojih je većina uručena seoskim odjeljenjima. Obogaćeni su knjižni fondovi u školama i selima. Učitelj Boško Banjanin priručnoj biblioteci u Kostajnici poklonio je 300 knjiga iz vlastite biblioteke.

1975.

Rad na proširenju mreže biblioteka nastavljen je i ove godine, Više od 60 odsto nabavljenih knjiga obrađeno je i raspoređeno po područnim odjeljenjima. Formiran je Književni klub „Ivo Andrić“ u Doboju. Članovi Kluba odmah su po školama i selima organizovali susrete sa čitaocima. Biblioteka je u ovoj godini prešla na novi način finansiranja. Sredstva za djelatnost biblioteke od sada će u cijelosti obezbjeđivati samoupravne interesne zajednice za kulturu opštine Doboj (SIZ-ovi). Iznos od 74.000 dinara dodijelila je Biblioteci Republička zajednica kulture BiH za pokriće troškova na održavanju regionalne službe i za nabavku knjiga. U skladu s novim ustavnim promjenama Narodna biblioteka je kod Privrednog suda registrovana kao Osnovna organizacija udruženog rada (OOUR). U toku godine upisano je 10.780 čitalaca i pročitano 191.235 knjiga. Registrovano je 240.000 posjetilaca odjeljenjima Biblioteke zahvaljujući prije svega novom smještaju knjižnog fonda.

1976.

U januaru i februaru izvršene su pripreme za smještaj, opremanje i kompletiranje područnog odjeljenja Biblioteke u Kotorskom. Odjeljenje je smješteno u dvije uredne prostorije povodom premještaja Spomen-biblioteke preminulog novinara Miralema Ljubovića. Tako je objedinjen knjižni fond ranijeg odjeljenja sa 850 knjiga prenijetih iz Sarajeva, vlasništvo Ljubovića, pa sada Biblioteka u Kotorskom raspolaže knjižnim fondom od 2500 knjiga, među kojima i komplet časopisa „Bosanska vila“. U okviru akcija „Mjesec knjige 76“ organizovani su susreti u školama, a zajedno sa ostalim bibliotekama u regionu organizovan je književni karavan. Bibliotekama u opštinama dobojskog regiona ova ustanova pružila je pomoć u izradi normativnih akata i programa razvoja za period 1976-1980. Posebna pomoć je pružena biblioteci u Tešnju, koja je bila uništena u poplavi. Pomoć u knjigama uručena je i bibliotekama u Kalesiji, Jablanici, Laktašima i Srebrenici, te Garnizonu JNA i Đačkom domu u Doboju, zatim školama i radnim organizacijama pomoć na stručnom sređivanju biblioteka. Prilikom odlaska na Sajam knjige u Beogradu, predstavnici ove biblioteke posjetili su kolektiv Nacionalne biblioteke Srbije. Organizovane su pokretne biblioteke u Stanovima, Grabovici, Cerovom Gaju, Bušletiću i Klokotnici. Veći broj mjesnih zajednica uputio je zahtjev za otvaranje bibliotečkih odjeljenja. Rukovodioci odjeljenja u selima organizuju akcije prikupljanja knjiga, tako da je knjižni fond iznosio 72.000 knjiga, upisano je 11.446 čitalaca, a pročitano 210.413 knjiga.

Biblioteka je pretplaćena na deset naslova dnevne i sedmične štampe radi raznovrsnijeg izbora periodike u čitaonici. Analizirano je stanje i tok razvoja bibliotskarstva u regionu tokom proteklih pet godina.

1977.

Početkom ove godine organizovani su sastanci s rukovodiocima odjeljenja na selu i rukovodiocima pokretnih biblioteka u vezi sa sređivanjem stanja knjižnog fonda i uređenjem prostora. U junu 1977. Narodna biblioteka je proglašena za najaktivniju biblioteku u Bosni i Hercegovini u 1976. godini. U okviru manifestacije „Višegradske staze“ u Višegradu dobojskoj Biblioteci je uručena nagrada Republičkog sekretarijata za obrazovanje i kulturu i Društva bibliotekara BiH. Nagradu je primila Milica Bjelobaba, upravnik Biblioteke. Na kraju 1977. godine Biblioteka je imala 73.982 knjige (48.492 u gradu i 25.490 na selu), 12.510 čitalaca (đaka i studenata 11.113), a pročitana je 244.881 knjiga (u gradu 182.300, na selu 62.581). Štampa je u toku godine objavila više tekstova o radu i uspjesima Biblioteke, najviše u „Glasu komuna“, „Oslobođenju“ i na Radio-Doboju. Novine su najčešće bilježile književne susrete i druge manifestacije na kojima je popularisana knjiga.

1978.

Na zboru radnika Biblioteke, 19. aprila, izvršen je izbor novog direktora (do tada upravnik). Na ovu funkciju izabran je Fuad Sinanović, profesor i dotadašnji direktor Gimnazije u Doboju. Prethodnom upravniku Biblioteke Milici Bjelobabi odato je zaslužno priznanje za uloženi veliki trud u vezi sa preobražajem i razvojem ove ustanove i bibliotekarstva uopšte.

U toku 1978. godine nabavljeno je 3.256 knjiga, tako da Biblioteka raspolaže sa 77.233 knjige (0,86 knjiga po stanovniku).

1979.

U organizaciji Narodne biblioteke Književni klub „Ivo Andrić“ organizovao je 28. februara književno veče u Osnovnoj školi u Kostajnici. Pored učenika i nastavnika razgovoru o knjizi prisustvovao je i znatan broj mještana. O ovom i mnogim drugim susretima čitalaca i stvaralaca načinjeno je mnogo fotografija koje ilustruju Ljetopis Biblioteke.

U okviru „Aprilskih dana kulture“ Književni klub „Ivo Andrić“ 8. maja je u Narodnoj biblioteci organizovao književno veče. Radnici Biblioteke su 23, 24. i 25. maja obradili knjižni fond Biblioteke u Žepču gdje je za relativno kratko vrijeme stručno obrađeno oko 6.000 knjiga. Jelena i Boško Banjanin, učitelji iz Kostajnice, dugogodišnji su rukovodioci područnih odjeljenja Biblioteke u Kostajnici koja ima 461 knjigu i 79 članova, a broj pročitanih knjiga je 212. Cijeli period svoga učiteljovanja posvetili su knjizi i obrazovanju čovjeka na selu, od najmlađeg do najstarijeg. Oni su 1923. u Srpskoj Grapskoj osnovali prvu „Prosvjetinu“ knjižnicu. Članovi kolektiva Biblioteke su od 25. do 27. oktobra bili u posjeti Međunarodnom sajmu knjiga u Beogradu. U vremenu od 21. do 23. novembra u Prištini je održana Skupština Saveza društva bibliotekara SFRJ, na kojoj je u ime dobojske Bibliotsek kao delegat prisustvovao direktor, a od 17. do 18. decembra te godine održana je svečana Skupština Društva bibliotekara BiH kojoj su prisustvovali i predstavnici iz Doboja.

1980.

Biblioteka je u protekloj godini postigla velike rezultate u doprinosu za razvoj kulture. Imala je 12.000 čitalaca, pročitano je 200.000 knjiga (oko 15 odsto stanovnika opštine). Šest književnih večeri i dvije izložbe posjetilo je oko 2500 građana. Devetog i desetog aprila otvorena je izložba „Pjesnik mostova i vremena“ - Ivo Andrić, sa 24 fotografije i djelima našeg nobelovca. Izložbu je razgledalo oko 2000 građana Doboja, a obiša je i mnoga okolna mjesta.

U okviru „Aprilskog kulturnog mozaika“ članovi Književnog kluba „Ivo Andrić“ organizovali su 25. maja te godine književno veče. Svoja djela čitali su pisci Pavle Stanišić, Kasim Deraković, Jozefina Krajinović, Jovanka Stojčinović i Božo Subotić. Zanimljiva izložba otvorena je 7. decembra pod nazivom „Nove knjige“, koje je Biblioteka nabavila u 1980. godini, ukupno 300 knjiga raznih žanrova. Izložbu je posjetilo oko 1600 građana (fotografije u Ljetopisu Biblioteke). Tokom godine 13.500 građana pročitalo je 206.000 knjiga. Na raspolaganju je bilo 29 raznih časopisa i 22 lista. Biblioteka je imala 83.000 knjiga (stanovnika u opštini je 100.000). Nastoji se postizanje cilja: knjiga po stanovniku.

1981.

Pavle Bato Stanišić, profesor, novinar i književnik, izabran je za novog direktora Biblioteke. U saradnji sa listom „Glas komuna“ otpočelo je redovno obavještavanje čitalaca i građana regiona o novim knjigama i događajima u Biblioteci. Književni klub „Ivo Andrić“ u Doboju organizovao je izložbu „Knjiga zavičaja“ (fotografije u Ljetopisu), a u novembru književno veče u Grapskoj. Organizovan je i skup pisaca Doboja povodom smrti književnika Novaka Simića (1906—1981). O ovom istaknutom piscu govorio je profesor Mirko Skakić. Desetog decembra u Narodnoj biblioteci u Doboju održano je regionalno savjetovanje bibliotekara - tema: aktuelni zadaci, a 22. decembra književno veče pod nazivom „Sjećanje slobode“.

1982.

Biblioteka je 18. maja organizovala u Doboju izložbu starih knjiga iz fondova Biblioteke, Muzeja i Arhiva, pod naslovom „Knjige 19. vijeka“. Izloženo je stotinu knjiga. Najstarija knjiga je iz 1838. godine. „Značenja“ br. 1 je novi časopis za društvena pitanja i kulturu, koji je štampan u avgustu sa većim brojem priloga poznatih ličnosti. U police Biblioteke stiglo je i nekoliko hit romana. „Glas komuna“ objavljuje da je Biblioteka nabavila sva djela ovogodišnjeg nobelovca Gabrijela Garsije Markesa (27.10). Dodijeljene su nagrade Savjeta Biblioteke (22.12) Milijani Rađi povodom 20-godišnjice i Nadi Trtić povodom 10-godišnjice rada u Biblioteci.

1983.

Nastavljena je uspješna saradnja sa „Glasom komuna“ koja se pokazala vrlo efikasnom, naročito u akcijama propagiranja knjige. Nabavljeno je nekoliko veoma značajnih izdanja. U okviru akcije „Mjesec knjige 83“ Narodna biblioteka je 24. oktobra priredila izložbu knjiga, a 11. novembra u prostoriji Biblioteke priređeno je književno veče. Svoja djela čitale su Dara Sekulić i Jozefina Dautbegović. Otpremljen je paket knjiga za područnu biblioteku u Sjenini.

1984.

Broj knjiga u Biblioteci je 84.470, broj upisanih čitalaca u prošloj godini 11.090, a izdate su 181.382 knjige. Sredstva planirana za Biblioteku u ovoj godini za nabavku knjiga iznoss 653.302 dinara, broj knjiga po stanovniku je 0,88, a Biblioteku je u prošloj godini posjetilo 159.345 građana. Biblioteka je 22. oktobra organizovala izložbu djela Branka Ćopića. Od 1. do 10. novembra čitaoci su razgledali i izložbu knjiga, časopisa i novina pod zajedničkim naslovom {Izdavačka djelatnost u Doboju“.

1985.

Za direktora Biblioteke sa četvorogodišnjim mandatom ponovo je izabran Pavle Stanišić. U ovoj godini broj knjiga u Biblioteci je 89.268, broj čitalaca 10.570, a na čitanje je izdato 189.427 knjiga. Sredstva za nabavku knjiga iznose 753.136 dinara, broj knjiga po stanovniku 0,89, broj pročitanih knjiga po čitaocu 17, a Biblioteku su posjetila 157.242 građanina. Povodom obilježavanja 40-godišnjice razvoja bibliotekarstva Književni klub „Ivo Andrić“ i Biblnoteka organizovali su više prigodnih priredbi u gradu i okolini. Za ovu svečanost bio je formiran odbor od 12 članova. U sali Zavičajnog muzeja organizovana je izložba dokumenata, knjiga i plakata pod zajedničkim nazivom „40 godina Biblioteke u dobojskoj opštini“. U slici i riječi prikazan je razvojni put Biblioteke i područnih odjeljenja u proteklih 40 godina. Desetog maja u okviru proslave 40-godišnjice Biblioteke u sali Osnovne privredne komore članovi Književnog kluba „Ivo Andrić“ organizovali su recital. Stihove je čitao Aleksa Blagojević, a učestvovao je i hor KUD-a „Ismet Kapetanović“ sa kompozicijom Esada Krese na stihove „Moda“ Željka Štengera. Osamnaestog novembra organizovana je izložba „Kulturno nasljeđe BiH“, s posebnim osvrtom na Doboj. Toga dana Biblioteci je uručeno priznanje (plaketa) SIZ-a kulture opštine za uspjepšu djelatnost na širenju kulture i uticaja knjige.

1986.

Biblioteka ima 90.701 knjigu, 10.050 čitalaca, a na čitanje su izdate 197.172 knjige i 13.302 publikacije. U Biblioteku je upisano 10 odsto stanovnika. Broj pročitanih knjiga po stanovniku 18, a ovu ustanovu je posjetilo 158.775 građana (po stanovniku 0,9 knjiga). Biblioteka je u ovoj godini sa Književnim klubom „Ivo Andrić“ organizovala veliki broj književnih večeri na kojima je učestvovalo mnogo poznatih književnika: Vladimir Nastić, Ranko Risojević, Velimir Milošević, Marko Martinović, Ćamil Sijarić i drugi. U toku godine organizovane su dvije izložbe: „Stručni i naučni radovi“ autora iz Doboja i „Svjetska savremena poezija“, sa uvodnim slovom o savremenom pjesništvu i ilustracijama što su tom prilikom priredili Jozefina Dautbegović i Pavle Stanišić. Biblioteci je 1. decembra odato priznanje za poklonjene knjige djeci jugoslovenskih škola u njemačkom Sant Blazinu.

1987.

Biblioteka se uključila u aktivnost obilježavanja 200-godišnjice rođenja Vuka Stefanovića Karadžića u okviru programa „Aprilski kulturni mozaik“. Broj knjiga je 88.709, broj čitalaca 9.549, a na čitanje je izdato 191.847 knjiga i 9.520 publikacija. U Biblioteku je upisano devet odsto stanovnika, a broj knjiga po stanovniku je 0,88. U toku godine obavljeni su popis i revizija cjelokupnog knjižnog fonda pri čemu je otpisano 3.350 knjiga te je smanjen ukupan broj knjiga u odnosu na prethodnu godinu. „Glas komuna“ je u broju od 2. aprila upozorio čitaoce „o sve češćim slučajevima dužeg zadržavanja knjiga i nevraćanja po godinu i više dana“. List prenosi apel Biblioteke da se knjige vrate odmah i da se takve pojave ne ponavljaju, a u dva broja objavio je 77 imena nemarnih čitalaca.

1988.

Rješenjem Republičkog komiteta za obrazovanje, nauku i kulturu SRBiH od 17. novembra Narodna biblioteka u Doboju, pošto je ispunila uslove, određena je za matičnu biblioteku za opštine: Doboj, Bosanski Brod, Derventu, Tešanj, Teslić, Zavidoviće, Žepče, Maglaj, Bosanski Šamac, Modriču i Odžak. Broj knjiga u Biblioteci je 92.083, a broj čitalaca 9.594. Na čitanju je bilo 251.386 knjiga, 11.489 publikacija, upisano 9,95% stanovnika, a broj knjiga po stanovniku je 0,92. U 1988. godini otvorena su nova područna odjeljenja Biblioteke u Mjesnoj zajednici Matuzići i u Domu penzionera u Doboju, koji su doprinijeli popularizaciji knjige na ovom području.

1989.

Dotadašnji direktor Pavle Stanišić 31. januara je prešao u „Glas komuna“ i Radio-Doboj na dužnost glavnog i odgovornog urednika. Za novog direktora Biblioteke javnim konkursom izabran je profesor Ismet Konjić iz Doboja. U okviru programa „Aprilski kulturni mozaik“ 17. aprila organizovano je književno veče na kome su učestvovali književnici Irfan Orozović i Ranko Risojević. Petog juna za potrebe pokretnih biblioteka kupljen je bibliobus. Novac je obezbijedila Samoupravna interesna zajednica kulture Bosne i Hercegovine. U prostorijama Biblioteke otvorena je videoteka. Otpočele su aktivnosti na ostvarivanju matične uloge Biblioteke, a vrše se i pripreme za njeno uključivanje u bibliotečki informativni sistem. Radno vrijeme Biblioteke je od 7 do 18 časova, bez pauze.

1990/91.

Svečano je obilježena 45-godišnjica Biblioteke. Organizovane su izložbe i priređene književne večeri. Rad i razvoj Biblioteke od njenog osnivanja, 1946. godine, popularizovan je putem štampe, radija i televizije.

1992.

Bila je to prva ratna godina. Rat je bio ozbiljno zaprijetio i Biblioteci. Rad su nastavile tri iskusne i hrabre bibliotečke radnice: Milijana Rađa. Zagorka Mihajlović i Nada Trtić. Ove odlučne Dobojke su sa novoprimljenom radnicom Jelenom Marković sve do novembra 1992. godine radile i čuvale Biblioteku od ratnih opasnosti. Ingerenciju nad ovom ustanovom imala je prof. Mirjana Šajinović, koja je kao povjerenik Kriznog štaba bila odgovorna za oblast kulture u Doboju.

Zgrada Biblioteke i njeno knjižno blago sačuvani su, i većinom je tokom godine bila otvorena za čitaoce, osim kada su se dešavala žestoka granatiranja Doboja.

U ovom periodu iz mnogih stanova izbacivane su knjige različitog sadržaja koje su radnice Bibliotske uspjele da na razne načine, lično ili uz pomoć entuzijasta i poštovalaca pisane riječi, dopreme u Biblioteku i tu ih sačuvaju za stručnu obradu.

Četrnaestog novembra 1992. Narodna biblioteka u Doboju stiče formalnopravne i kadrovske uslovs za prve značajnije korake na putu svoga preporoda, a time i preporoda kulturnog života u ovom gradu. Rješenjem Ratnog predsjedništva Skupštine Srpske opštine Doboj, imenovan je ratni direktor Biblioteke u Doboju. Na ovu odgovornu dužnost imenovan je magistar Aleksa M. Aladžić. ugledni i iskusni radnik, dotad zaposlen u Skupštini opštine Doboj i Skupštini Srpske opštine Doboj. Funkciju direktora Biblioteke mr Aladžić je primio 24. novembra 1992. godine od prof. Mirjane Šajinović, dotadašnjeg povjerenika za kulturu pri Kriznom štabu.

Prostorna osnova kojom raspolaže Biblioteka je za tadašnje uslove dosta skromna. Sa Dječijim odjeljenjem i Odjeljenjem za odrasle, u prizemlju zgrade i svim sporednim pomoćnim prostorima Biblioteka ima 281,70 m2. a na spratu 108,85 m2, što ukupno čini 390,55 m2 prostora. Broj čitalačkih mjesta je 60, a ukupna dužina polica za knjige je 1512 metara.

U okviru Biblioteke je šest organizacionih jedinica: Služba za obradu bibliotečke građe, Odjeljenje za djecu, Odjeljenje za odrasle čitaoce, Čitaonica za naučni i studijski rad i Čitaonica za periodiku, Matična služba, Opšta služba i Zavičajna zbirka.

Ova ustanova kao matična biblioteka djeluje u osam opština dobojske regije, a po veličini je uvijek bila među deset najvećih biblioteka u bivšoj BiH. Biblioteka ima 23 područna odjeljenja, odnosno područne biblioteke. Knjižni fond koji je popisan 31.12.1992. godine iznosi 83.673 naslova, dakle, skroman i bez dovoljno savremenih izdanja, slabom strukturom i sa nedovoljno stručne literature.

U Biblioteci je radilo svega sedam radnika, što je sasvim nedovoljno i ispod propisanog standarda.

Godine 1991. Biblioteka je imala 5.722 korisnika bibliotečkih usluga, u 1992. godini 3.834, a do marta 1993. preko 800 novih stalnih članova, što je vrlo značajna brojka s obzirom na ratne okolnosti.

Biblioteka je 2014. godine pretrpjela ogromnu štetu usled polava koje su zadesile grad. Iako je bila zamišljena samo rekonstrukcija zgrade, obezbjeđena su sredstva za proširenje objekta. Glavni finansijer radova je Vlada Francuske, koja je donirala 600.000 marka. Svečano je otvotrena u maju 2016.

Organizacija

Osnovne organizacione jedinice Biblioteke su:

1. Odjeljenje za odrasle
2. Dječije odjeljenje
3. Čitaonice
4. Zavičajna zbirka
5. Služba za obradu
6. Matična služba

Vidi još

• Biblioteke u Republici Srpskoj
• Grad Doboj

Spoljašnje veze

• Zvanični sajt Narodne biblioteke „Doboj”