Nađmaroš
Nađmaroš (mađ. Nagymaros, nem. Großmarosch, slč. Veľká Maruša) je naselje u centralnoj Mađarskoj. Nađmaroš je veće naselje u okviru peštanske županije.
| Nađmaroš mađ. Nagymaros | |
|---|---|
 Državna zastava u centru | |
 Zastava
 Grb
| |
| Administrativni podaci | |
| Država |  Mađarska |
| Region | Centralna Mađarska |
| Županija | Pešta |
| Srez | Sob |
| Stanovništvo | |
| Stanovništvo | |
| — 2018. | 4.721[1] |
| — gustina | 140 st./km2 |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 47° 47′ 26″ S; 18° 57′ 23″ I / 47.79064° S; 18.95647° I |
| Vremenska zona | UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST) |
| Površina | 34,39 km2 |
  Nađmaroš Nađmaroš na karti Mađarske | |
| Poštanski broj | 2626 |
| Pozivni broj | (+36) 27 |
| Veb-sajt | |
| www.nagymaros.hu/ | |
Etimologija uredi
Ime potiče od „Maroš”, slovenskog oblika muškog imena Marijan.[2][3] Nađimaroš—„Veliki Maros“ (mađarski).
Geografija uredi
Lokacija uredi
Nađmaroš se nalazi zapadno od Vaca, 52 kilometra severozapadno od Budimpešte, na levoj obali Dunava, uz magistralni put 12, naspram Višegrada, udaljenost od potonjeg naselja vazdušnom linijom je nešto manja od jednog kilometra. Kroz njegov centar prolazi magistralni put 12, a put 12 128 je važan unutrašnji put naselja. Sa Košpalagom je povezan putem 12 106, a drumski pristup pristaništu za čamce sa glavnog puta je obezbeđen putem 12 307, koji je dugačak nešto više od sto metara.
Kroz naselje prolazi i železnička linija Budimpešta-Sob, paralelno sa Dunavom i putem broj 12, i ovde ima tri stajališta, stajalište Nađmaroš-Višegrad u centru, železničku stanicu Nađmaroš na jugozapadnom kraju unutrašnjeg područja prema Žebegenju, i još zapadnije stajalište prelaza Demeš, gde se vozovi retko zaustavljaju.
Istorija uredi
Istorija Višegrada, srednjovekovnog kraljevskog sedišta na desnoj obali Dunava, usko je povezana sa istorijom Nađmaroša. Maroš, podignut na uskom rtu naspram Višegrada, bio je omiljena rezidencija vladara u vreme Luja Velikog, Žigmunda i Matije. Maroška ravnica naspram Višegrada bila je posebno pogodna za održavanje viteških igara, koje su cvetale uglavnom za vreme Matije, ali kraljevski izaslanici bečkog dvora na putu za tursku Portu, Carigrad 1572. pominju i Maroške viteške igre, kada su stigli brodom i pristali u Marošu na nekoliko sati. U dnevniku Davida Ungnada, koji je deset godina kasnije štampao Omičijus, može se pročitati sledeće: „Stigli smo dve milje od Estergoma, u trgovački grad na levoj obali koji se zove Maroš. Dvorski ljudi su se mnogo zabavljali viteškim igrama u pomenutom trgovištu Marošu“. U to vreme, Maroš je bio privremena rezidencija gospodara, gde su oni sebi gradili dvore.
Lokalitet je privlačio i trgovce, koji su svoju carinu plaćali tridesetinom, Višegradu sa svojom robom koja je stigla na brodovima i mogli da je prodaju u Marošu.
Između 1920. i 1923. bilo je sedište preostalog dela županije Hont u Mađarskoj.
Između 1946-1948, većina nemačkog stanovništva je iseljena, a mađarske porodice iz brdskih krajeva doselile su se u sklopu čehoslovačko-mađarske razmene stanovništva.[4] Vlada je 13. maja 1989. obustavila izgradnju Dunavske hidroelektrane planirane pored naselja.
Status grada Nađmaroš je dobio 1996. godine.
Stanovništvo uredi
Tokom popisa iz 2011. godine, 88% stanovnika se izjasnilo kao Mađari, 6,8% kao Nemci, a 1,1% kao Romi (11,8% se nije izjasnilo).
Verska distribucija je bila sledeća: rimokatolici 57,6%, reformisani 5,6%, luterani 0,7%, grkokatolici 0,3%, nedenominacioni 12,1% (22,8% se nije izjasnilo).[5]
Reference uredi
- ^ Gazetteer of Hungary, 1st January 2015. Hungarian Central Statistical Office. 2015. Arhivirano iz originala 2016-07-15. g.</ref
- ^ Kiss, Lajos (1978). Földrajzi nevek etimológiai szótára (na jeziku: Hungarian). Budapest: Akadémiai. str. 448.
- ^ Stanislav, Ján (2004). Slovenský juh v stredoveku II. (na jeziku: Slovak). Slovenské literárne centrum. str. 337. ISBN 80-88878-89-6.
- ^ „Nagymaros rövid története” (na jeziku: magyar). Nagymaros. Arhivirano iz originala 2007-09-03. g. Pristupljeno 2007-08-25.
- ^ Nagymaros Helységnévtár
Spoljašnje veze uredi
- Zvanični veb-sajt
- Mapa grada Arhivirano na sajtu Wayback Machine (16. maj 2011)