Orden jugoslovenske zastave
Orden jugoslovenske zastave (sloven. Red jugoslovanske zastave; mkd. Орден на југословенското знаме) bio je odlikovanje Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije u pet redova. Prvi red ovog odlikovanja bio je osmi u redu važnosnom redu odlikovanja SFRJ.
| Orden jugoslovenske zastave | |
|---|---|
 Orden jugoslovenske zastave sa lentom koji je dobio gradonačelnik Beograda Branko Pešić, deo njegovog legata u Adligatu. | |
Dodeljuje  SFRJ i  SRJ | |
| Tip | orden |
| Dodeljuje se | jugoslovenskim i stranim državljanima |
| Status | ne dodeljuje se više |
| Traka | .png){kind=small} |
| Ustanovljen | 26. novembra 1947. |
| Prvo odlikovanje | decembra 1947. |
| Zadnje odlikovanje | 1999. |
| Važnosni red odlikovanja | |
| Sledeće (više) | Orden ratne zastave |
| Sledeće (niže) | Orden partizanske zvezde sa zlatnim vencem |
Orden jugoslovenske zastave prvog, drugog i trećeg reda ustanovio je predsednik Vlade FNR Jugoslavije Josip Broz Tito 26. novembra 1947. godine (izuzev drugog reda koje je ustanovljeno 14. novembra 1955). Zakonom o izmenama i dopunama Zakona o odlikovanjima FNRJ od 1. marta 1961. izvršena je izmena naziva ordena, pa je od tada orden imao sledeće redove:
- Orden jugoslovenske zastave sa lentom (ranije Orden jugoslovenske zastave I reda) — osmo odlikovanje u važnosnom redu jugoslovenskih odlikovanja.
- Orden jugoslovenske zastave sa zlatnim vencem (ranije Orden jugoslovenske zastave II reda) — 19. odlikovanje u važnosnom redu jugoslovenskih odlikovanja.
- Orden jugoslovenske zastave sa zlatnom zvezdom na orglici (ranije Orden jugoslovenske zastave III reda) — 28. odlikovanje u važnosnom redu jugoslovenskih odlikovanja.
- Orden jugoslovenske zastave sa zlatnom zvezdom (ranije Orden jugoslovenske zastave IV reda) — 32. odlikovanje u važnosnom redu jugoslovenskih odlikovanja.
- Orden jugoslovenske zastave sa srebrnom zvezdom (ranije Orden jugoslovenske zastave V reda) — 35. odlikovanje u važnosnom redu jugoslovenskih odlikovanja.
Dodeljivanje Ordena jugoslovenske zastave počelo je decembra 1947. godine.
Ordeni jugoslovenske zastave sa lentom (I reda) posebno su se dodeljivali državljanima nesvrstanih zemalja (od 1961. godine), državnim i političkim dužnosnicima u rangu ministra i stranim ambasadorima nakon završetka njihove diplomatske misije u Jugoslaviji. Ordenom jugoslovenske zastava sa lentom odlikovan je do 31. decembra 1985. godine 1,081 strani državljanin i 342 državljanina SFRJ.
Orden jugoslovenske zastave sa zlatnim vencem (II reda) dodeljivao se stranim državnim podsekretarima, šefovima protokola, istaknutim učenjacima, profesorima, piscima, umetnicima i publicistima. Do kraja 1985. godine, ovim ordenom odlikovano je 1,443 stranih i domaćih državljana.
Orden jugoslovenske zastave sa zlatnom zvezdom na ogrlici (III reda) dodeljivao se načelnicima odeljenja u stranim ministarstvima, višim savetnicima, istaknutim privrednicima i javnim delatnicima, profesorima i slično. Orden jugoslovenske zastave sa zlatnom zvezdom na ogrlici dobilo je do kraja 1985. godine 1,300 stranih i jugoslovenskih državljana.
Orden jugoslovenske zastave sa zlatnom zvezdom (IV reda) dodeljivao se savetnicima u državnoj administraciji stranih zemalja, prvim sekretarima u ministarstvima spoljnih poslova i slično. Ovaj orden dobilo je do kraja 1985. godine ukupno 955 osoba.
Orden jugoslovenske zastave sa srebrnom zvezdom (V reda) dodeljivao se uglavnom sekretarima u stranim ministarstvima spoljnih poslova i drugim činovnicima njihova ranga u diplomatsko-konzularnoj struci. Ovim ordenom odlikovano je 769 stranih i domaćih osoba.
Zanimljivo i neobično je da su se niži redovi ordena delili u manjoj količini, nego viši redovi.
Donošenjem Zakona o odlikovanjima Savezne Republike Jugoslavije, 4. decembra 1998. orden je ponovo uveden, ali ovog puta kao šesto najviše odlikovanje iza Ordena za hrabrost, pa je od tada orden imao sledeće redove:
- Orden jugoslovenske zastave I reda — šesto odlikovanje u važnosnom redu odlikovanja.
- Orden jugoslovenske zastave II reda — 19. odlikovanje u važnosnom redu odlikovanja.
- Orden jugoslovenske zastave III reda — 30. odlikovanje u važnosnom redu odlikovanja.
Dodeljivao se za naročite zasluge za državu i za dela u kojima je patriotizam došao do snažnog izražaja.[1]
Izgled i trake odlikovanja uredi
SFRJ uredi
| Orden jugoslovenske zastave sa lentom | Orden jugoslovenske zastave sa zlatnim vencem | Orden jugoslovenske zastave sa zlatnom zvezdom na orglici | Orden jugoslovenske zastave sa zlatnom zvezdom | Orden jugoslovenske zastave sa srebrnom zvezdom |
|---|---|---|---|---|
_-_Tallinn_Museum_of_Orders.jpg) |
 |
 |
 |
 |
| |
.png){kind=small} |
.png){kind=small} |
.png){kind=small} |
.png){kind=small} |
SRJ uredi
Orden jugoslovenske zastave prvog stepena sastoji se od zvezde, lente i ordenskog znaka. Podloga zvezde je šesetokraka srebrna zvezda izraženih kaneliranih zraka sa zupčastim vrhovima, prečnika 83mm, na kojoj se nalazi petokraka srebrna zvezda reckaste površine, prečnika 54mm, između čijih kraka se nalaze pozlaćeni kraci kanelirane površine i zupčastih krajeva. Središnji deo izrađen od legure bakra i cinka, sastoji se od pozlaćenog lovorovog venca, prečnika 22mm, preko koga se horizontalno prostire Zastava Savezne Republike Jugoslavije, emajlirana odgovarajuhim bojama, duga 26mm, široka 9mm. Lenta ordena izrađena je od plave moarirane svile, širine 100mm, na čijim ivicama se nalaze po jedna bela i crvena pruga, širine 2,5mm. Krajevi lente završavaju se mašnom na kojoj se nalazi ordenski znak.[2]
Ordenski znak je izrađen od srebra i po kompoziciji je isti kao i središnji deo koji se nalazi na zvezdi ordena i dimenzije je 65mm. Na njemu ja aplicirana zastava Savezne Republike Jugoslavije, izrađena od legure bakra i cinka i emajlirana u odgovarajućim bojama. Oko zastave je pozlaćeni lovorov venac dimenzije 22mm. Zastava je duga 22mm, a široka 9mm. Vrpca ordena izrađena je od plave moarirane svile, širine 36mm, sa po jednom uspravnom crvenom i belom prugom na ivicama. Crvena pruga je široka 1mm, a bela - 2mm. Na sredini vrpce nalazi se pozlaćeni grb Savezne Republike Jugoslavije, visine 7mm. Zvezda Ordena jugoslovenske zastave prvog stepena nosi se na levoj strani grudi, a lenta preko grudi - sa desnog ramena ka levom boku.[2]
Orden jugoslovenske zastave drugog stepena sastoji se od zvezde i ordenskog znaka. Zvezda ordena je po kompoziciji i materijalu ista kao i zvezda Ordena jugoslovenske zastave prvog stepena, ali nema desetokraku srebrnu zvezdu kao podlogu. Zvezda, sa kaneliranim zracima, ima prečnik 63mm. Ordenski znak je isti kao i zvezda ordena, ali se na naličju središnjeg dela nalazi, na beloj emajliranoj podlozi, pozlaćeni grb Savezne Republike Jugoslavije. Na vrhu ordenskog znaka nalazi se pozlaćeii lovorov venac ovalnog oblika, dužine 25mm, sa pozlaćenom karikom dugom 37mm i širokom 4mm, kroz koji je provučena traka od plave moarirane svile, širine 36mm, sa po jednom belom i crvenom prugom na ivicama, širine po 2mm. Vrpca ja kao kod Ordena jugoslovenske zastave prvog stepena, s tim što je grb Savezne Republike Jugoslavije posrebren. Zvezda Ordena jugoslonenske zastave drugog stepena nosi se na desnoj strani grudi, a ordenski znak - o vratu.[2]
Orden jugoslovenske zastave trećeg stepena sastoji se od ordenskog znaka, koji je istovetan sa ordenskim znakom Ordena jugoslovenske zastave drugog ctepena. Vrpca ordena uređena je od plave moarirane svile, širine 36mm, sa po jednom uspravnom crvenom i belom prugom na ivicama. Crvena pruga široka je 1mm, a bela - 2mm. Orden jugoslovenske zastave trećeg stepena nosi se o vratu.[2]
| Orden prvog reda | Orden drugog reda | Orden trećeg reda |
|---|---|---|
 |
 |
 |
Reference uredi
Literatura uredi
- Vojna enciklopedija. Beograd 1975. godina.
- Opća enciklopedija JLZ. Jugoslovenski leksikografski zavod, Zagreb 1980. godina.
- Boris Prister, Odlikovanja zbirke dr. Veljka Malinara. Zagreb 2000. godina.
- Stolica, Radomir (2001). „Kako je redizajniran Orden jugoslovenske zastave prvog stepena” (PDF). Dinar : numizmatički časopis. Beograd: Srpsko numizmatičko društvo (17). ISSN 1450-5185. COBISS.SR 66160140 COBISS.RS 66160140
