Ostrožin
Ostrožin je naseljeno mesto u opštini Vrginmost, na Kordunu, Republika Hrvatska.
Ostrožin | |
|---|---|
| Administrativni podaci | |
| Država | Hrvatska |
| Županija | Sisačko-moslavačka |
| Opština | Vrginmost |
| Oblast | Kordun |
| Stanovništvo | |
| — 2011. |  32 |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 45° 25′ 44″ S; 15° 51′ 22″ I / 45.428883° S; 15.855991° I |
| Vremenska zona | UTC+1 (CET), ljeti UTC+2 (CEST) |
| Aps. visina | 182 m |
  Ostrožin Ostrožin na karti Hrvatske | |
 Ostrožin Ostrožin na karti Sisačko-moslavačke županije | |
| Ostali podaci | |
| Poštanski broj | 44410 Vrginmost |
| Pozivni broj | +385 44 |
Istorija uredi
Pominje se 1563. godine Ostrožin kao grad Kapitavićev. Pljačkali su ga Turci iz Sjeničaka 1576. godine.[1] Kada su to ponovo pokušali 1580. godine bili su spremno dočekani i poraženi.
Ostrožin je za vreme postojanja Vojne granice bio u sastavu Prve banske (banijske) regimente.
Ostrožinski stanovnici su se odazvali početkom 1863. godine akciji skupljanja priloga za Fond Srpskog narodnog pozorišta u Novom Sadu. Bili su to: Stevan Radović, Jovan Perenčević i Pavle Torbica.[2]
Bio je Ostrožin 1873. godine podeljen na deo koji pripada pravoslavnoj parohiji Kirin (Preobraženska crkva) i deo koji pripada Stipanu (Petrovdanski hram).[3]
Početkom 20. veka srpsko selo Ostrožin nema ni crkvu ni školu. Politička vlast je imala sedište u Vrginmostu, a crkvena skupština u selu Kirinu i Stipanu. Pošta i brzojav nalazili su se u Vrginmostu, a deca su išla u školu u Kirin ili Stipan.[4]
Mesto 1905. godine nije imalo srpsku osnovnu školu, jer su se neki meštani tome protivili.[5] Kada je škola kasnije otvorena u njoj je radio učitelj Adam Gravara (1910). On je tada sa meštaninom Dušanom Trbuhovićem pretplatnik lista "Srpsko kolo". Drugi razred je tu uveden tek 1927. godine. Ostrožinska škola je odlukom prosvetnih vlasti od 19. septembra 1933. godine ponela naziv: "Osnovna škola Ognjeslava Utješenovića u Ostrožinu".[6] Najznamenitiji meštanin Ognjeslav Utješenović (1817–1890) je bio srpski pesnik, političar i esejista, koji je prezimenu pridodao "Ostrožinski", po rodnom mestu. Poticao je iz podoficirske porodice,tog graničarskog malog mesta.[7]
Kada je izvršen popis stanovništva 1931. godine Ostrožin je mesto u srezu Vrginmost. Tu živi 1820 stanovnika isključivo pravoslavnih Srba.[8]
Drugi svetski rat uredi
U Drugom svjetskom ratu Ostrožin stradao već 1941. godine. Sva srpska velika sela na desnoj obali reke Kupe bila su od strane ustaša spaljena. Nije pošteđena ni jedna kuća, a iznenađeni stanovnici tih sela, svi oni koji nisu uspeli pobeći, postali su žrtve masovnog pokolja.[9] Od strane neprijatelja je pobijeno 107 Srba, nedužnih ljudi, žena i djece, 29 mještana je umrlo od tifusa, a 9 su žrtve rata, ili ukupno 190 mrtvih. Od 107 žrtava fašističkog terora, 20 je odvedeno i ubijeno u Jasenovcu, 47 su pobijeni od ustaša 20. aprila 1942. godine u vrijeme hrvatske ofanzive na Petrovu goru, 6 mještana je odvedeno i ubijeno u logoru u Norveškoj, 13 poubijano u šumi Brezje kod Lasinje, 21. decembra 1942. godine u vrijeme hrvatske ofanzive na sektor 4. bataljona, a ostalih 13 u raznim selima na Kordunu. Pobijeni mještani bili su prezimena: Cico, Dančula, Janjanin, Janjić, Kajganić, Korkut, Minić, Mirilović, Pavlović, Perenčević, Pulja, Radović, Rajak, Tepšić, Torbica, Trkulja, Utješenović i Vlašić — svi Srbi.Iz njemačkog zarobljeništva vratilo se 13 mještana, a dvojica su strijeljana od strane partizana zbog „saradnje sa neprijateljem“.
Mesto je dalo oko 150 partizana, od kojih su 49 poginuli, a među preživjelima je bilo 23 nosioca „Partizanske spomenice 1941".
Raspad SFRJ uredi
Ostrožin se od raspada Jugoslavije do avgusta 1995. godine nalazio u Republici Srpskoj Krajini. Mnogi Srbi iz ovog mesta su proterani tokom operacije „Oluja”.
Stanovništvo uredi
Na popisu stanovništva 2011. godine, Ostrožin je imao 32 stanovnika.
Popis 1991. uredi
Na popisu stanovništva 1991. godine, naseljeno mesto Ostrožin je imalo 393 stanovnika, sledećeg nacionalnog sastava:
Austrougarski popis 1910. uredi
Na popisu 1910. godine naselje Ostrožin je imalo 1.259 stanovnika, sledećeg nacionalnog sastava:
Poznate ličnosti uredi
- Ognjeslav Utješenović Ostrožinski, pesnik, publicista i istaknuti srpski političar u Habzburškoj monarhiji u 19. veku
Vidi još uredi
Literatura uredi
- [1] Arhivirano na sajtu Wayback Machine (12. maj 2013), Dušan Baić, „Kotar Vrginmost u NO borbi 1941-1945", Beograd, 1980. g.;
Spoljašnje veze uredi
Literatura uredi
- Gelo, Jakov (1998). Narodnosni i vjerski sastav stanovništva Hrvatske, 1880-1991: po naseljima. Zagreb: Državni zavod za statistiku Republike Hrvatske. ISBN 978-953-6667-07-9.
- ^ Milan Radeka: "Gornja Krajina ili Karlovačko vladičanstvo", Zagreb 1975.
- ^ "Srbski dnevnik", Novi Sad 1863.
- ^ "Letopis Matice srpske", Novi Sad 1873.
- ^ Mata Kosovac: "Srpska pravoslavna mitropolija Karlovačka po podacima iz 1905. godine", Karlovci 1910.
- ^ "Srpsko kolo", Zagreb 1905.
- ^ "Prosvetni glasnik", Beograd 1933.
- ^ "Pravda", Beograd 24. jul 1939.
- ^ "Zbornik o Srbima u Hrvatskoj", Beograd 1995.
- ^ Milan Bekić: "Okrug Karlovac 1941.", Zagreb 1965.