Понтијско ковиље
Pontijsko[2] ili uskolisno kovilje (lat. Stipa tirsa) je evroazijska vrsta trava (Poaceae). Nastanjuje suve pašnjake i kamenjare stepskog i submediteranskog karaktera u većini Evropskih zemalja, osim Skandinavije, te dalje prati Evroazijsku zonu stepe: na Balkanu, jugu Rusije, Krimu, u Kavkazu, Armeniji, Kurdistanu, Maloj Aziji.
| Pontijsko kovilje | |
|---|---|
| |
| Naučna klasifikacija | |
| Carstvo: | |
| Divizija: | |
| Klasa: | |
| Red: | |
| Porodica: | |
| Rod: | |
| Binomno ime | |
| Stipa tirsa Klokov
| |
| Sinonimi | |
| |
U Evropi ovog kovilja ima u sledećim zemljama: Francuska, Nemačka, Austrija, Češka, Slovačka, Mađarska, Srbija, Rumunija, Bugarska, Italija, Albanija, Moldavija, Ukrajina i Turska, ali nigde nije česta.
Opis biljke uredi
.jpg)
Pontijsko kovilje je višegodišnja gusto busenasta biljka visoka 40-100 cm. Stabljika je uspravna, neznatno viša od busena listova, gola. Listovi su končasto uzani, upadljivo tanani (0,5 mm), na licu žljebasti i prileglo dlakavi. Lisni rukavac je duži od internodija. Listovi su duži od cvetajućeg stabla, ali polegajući. Liske i suve i za kišnog vremena ostaju potpuno uvijene. Ligula je kratka (0,5-1 mm), odsečena. Cvast 5-10 cm duga, zbijena i uska, s malim brojem klasića. Pleve skoro jednake, duge 15-20 mm, izvučene u dugu os – osje dugo 25-40 cm, dva puta je kolenasto povijeno, pri osnovi golo a na kraju gusto pokriveno dlačicama dugim 5 mm (starenjem postaje skoro perasto).
Cveta u julu–avgustu.
Stanište uredi
Pontijsko kovilje raste na termofilnim livadama i suvim, kamenitim padinama na krečnjačkoj i serpentinskoj podlozi sa plitkim zemljištem.[3] Vrlo je retko.
U Srbiji je poznato sa malobrojnih nalazišta, i to Rtanj, Suva planina, Brestovačka banja,[2], Kopaonik i okolina Kraljeva.[3]
Biljka je florni element evroazijsko-pontijskog kontinentalnog porekla.
Privredni značaj uredi
Pontijsko kovilje – zbog retkosti – je neznatno kao krmna biljka, stoka ga jede samo u rano proleće, pre klasanja.
Iako retka, u Srbiji ova biljka nije zaštićena zakonom.
| Vrste roda Stipa – kovilje |  |
|---|---|
|
· S. aristella · S. balcanica · S. borysthenica · S. bromoides · S. capillata · S. dasyphylla · S. eriocaulis · S. lessingiana · S. pennata · S. pulcherrima · S. tirsa · |
Reference uredi
- ^ Valdés, B. & Scholz, H.; with contributions from Raab-Straube, E. von & Parolly, G. (2009): Poaceae (pro parte majore) – The Euro+Med PlantBase
- ^ a b Mladen Josifović, Miloje Sarić, eds. (1970—1992): Flora SR Srbije, I-X, Srpska Akademija nauka i umetnosti, Beograd.
- ^ a b Eva Kabaš (2016): Fitocenološka studija vegetacije sa dominacijom vrsta roda Stipa L. na ultramafitima centralnog Balkana. Doktorat. Biološki Fakultet Univerziteta u Beogradu
Spoljašnje veze uredi
- RBG Kew: GrassBase - Stipa tirsa Description (jezik: engleski)
- Stipa tirsa Steven (sin. Stipa stenophylla) (jezik: mađarski)