Портал:Geografija/Izabrani 2011.
Izabrani članci
uredi
Januar
urediFebruar
urediMart
urediApril
uredi
Islamska Republika Iran (persijski: جمهوری اسلامی ايران) je država u jugozapadnoj Aziji. Na zapadu graniči sa Irakom i Turskom, na severu sa Jermenijom, Azerbejdžanom i Turkmenistanom i na istoku s Avganistanom i Pakistanom. Osim toga, na severu izlazi na Kaspijsko more, a na jugu na Persijski zaliv i Omanski zaliv, deo Indijskog okeana.
U Iranu prevladava planinski reljef, posebno u zapadnom delu u kojem živi većina stanovništva (planinski lanci Zagros i Alborz (Elburs) sa najvišom tačkom Irana, 5671 m visokim Damavandom). Uz Persijski zaliv reljef je nizijski, a na istoku preovladavaju slabo naseljene ravne pustinje sa povremenim slanim jezerima.
Islam je najzastupljenija i državna religija. Velika većina muslimana su šiiti. Stanovništvo uglavnom govori iranskim jezicima, među kojima se ističe persijski kojim govori nešto više od polovine stanovništva. Na severozapadu zemlje živi velika azerbejdžanska zajednica (oko 17 miliona stanovnika, više nego u susednom Azerbejdžanu).
Nakon islamske revolucije 1979. Iran je postao republika, ali uz izabrani parlament i predsednika odlučujuću reč u mnogim pitanjima i pravo veta na većinu odluka imaju verske vođe na čelu sa vrhovnim vođom (ovu funkciju je do svoje smrti 1989. obavljao Ajatolah Homeini).
Iranska privreda se zasniva na proizvodnji nafte i poljoprivredi. Iran je četvrti po veličini izvoznik nafte i ima 10% dokazanih svetskih rezervi. Industrijska proizvodnja zaostaje po produktivnosti za zemljama sličnog BDP-a.
Maj
urediJuni
urediJuli
uredi
Republika Južni Sudan (arap. جنوب السودان) je kontinentalna država centralne Afrike.
Graniči se sa Sudanom, Etiopijom, Ugandom, DR Kongom i Centralnoafričkom Republikom. Površina iznosi oko 620.000 km², na kojoj živi približno 7-9 miliona stanovnika, pretežno hrišćana i animista.
Najveće etničke grupe su Dinke, Nueri i Azande. Glavni i najveći grad je Džuba, na jugu države. Prethodnih pedesetak godina ove prostore karakterisao je građanski rat, koji je odneo oko tri miliona života. Južni Sudan postojao je u dva navrata kao autonomni region. To je jedna od najmlađih nezavisnih država koja je samostalnost stekla referendumom u januaru 2011, a zvanično od 9. jula 2011. godine.
Avgust
uredi
Republika Južni Sudan (engl. Republic of South Sudan, arap. جنوب السودان) je kontinentalna država istočne Afrike. Graniči se sa Sudanom, Etiopijom, Ugandom, DR Kongom i Centralnoafričkom Republikom. Površina države iznosi oko 620.000 km², na kojoj živi približno 7-9 miliona stanovnika, po veri pretežno hrišćana i animista. Najbrojnije etničke grupe u Južnom Sudanu su Dinka, Nuer i Azande. Glavni i najveći grad je Džuba, koji se nalazi na jugu države. Južni Sudan je, pre sticanja nezavisnosti, u dva navrata postojao kao autonomni region u sastavu Sudana. Poslednjih pedesetak godina pre proglašenja nezavisnosti Južnog Sudana, ovi prostori su bili zahvaćeni građanskim ratom, koji je odneo oko tri miliona života. Južni Sudan je jedna od najmlađih nezavisnih država, a samostalnost je zvanično stekao 9. jula 2011. godine, nakon uspešnog referenduma o nezavisnosti održanog u januaru 2011. Južni Sudan je postao 193. članica Ujedinjenih nacija 14. jula 2011. godine. Odlukom u Adis Abebi, od 27. jula 2011. godine primljen je u Afričku uniju kao 54. članica.
Septembar
urediOktobar
urediNovembar
uredi
Kvebek ili Kvibek (fr. Québec, izgovor [kebɛk]) je po površini najveća od 10 pokrajina u Kanadi koja se nalazi na istoku zemlje, i druga po broju stanovnika posle Ontarija. Status pokrajine ima od 1867. godine. Pokrajina se na zapadu graniči sa pokrajinom Ontario i Hadsonovim zalivom, na severu sa Hadsonovim prolazom i Ungavskim zalivom, na istoku sa pokrajinama Njufaundlend i Labrador i Nju Bransvik i na jugu sa SAD (saveznim državama Mejn, Nju Hempšir, Vermont i Njujork).
Stanovništvo ove kanadske pokrajine je većinom frankofono, tako da status primarnog zvaničnog jezika ima francuski, iako su zagarantovana prava i engleskoj govornoj manjini; Kvebek je jedina kanadska pokrajina u kojoj engleski nije glavni službeni jezik na pokrajinskom nivou, a Kvebečani od 2006. imaju status „zasebne nacije unutar ujedinjene Kanade“.
Glavni grad pokrajine i drugi po veličini je grad Kvebek u regiji Kapital Nasional, kog nazivaju „starim glavnim gradom” (fr. la vieille capitale) zato što je bio i glavni grad Nove Francuske, Donje Kanade, kao i same Kanade. Najvažnije urbano područje je područje Montreala u kom živi skoro polovina stanovnika pokrajine.
Decembar
uredi
Jermenija (jerm. Հայաստան, Hajastan), ili zvanično Republika Jermenija (jerm. Հայաստանի Հանրապետություն) je kontinentalna planinska država u regionu Zakavkazja. Smeštena je na raskrsnici puteva iz jugozapadne Azije i istočne Evrope između Turske na zapadu, Gruzije na severu, Irana i azerbjedžanske enklave Nahčivan na jugu, te Azerbejdžana i defakto nezavisne Nagornokarabaške Republike na istoku.
Jermenija je država sa bogatim i drevnim kulturno istorijskim nasleđem. Kraljevina Jermenija je bila prva država na svetu koja je hrišćanstvo proglasila službenom nacionalnom religijom, još početkom 4. veka — 301. godine. Iako je prema Ustavu Republike Jermenije danas država odvojena od crkve, Ustav uvažava istorijsku važnost Jermenske apostolske crkve kao nacionalne crkve Jermena.
Nekadašnja članica Sovjetskog Saveza danas je članica preko 40 međunarodnih organizacija, uključujući Ujedinjene nacije, Savet Evrope, Zajednicu nezavisnih država, Organizaciju Ugovora o kolektivnoj bezbednosti, Svetsku trgovinsku organizaciju, Azijsku razvojnu banku, Organizaciju crnomorske ekonomske saradnje, Frankofonije, a takođe je potpisnica NATO programa Partnerstvo za mir. Jermenija je od 2. januara 2015. član Evroazijske ekonomske unije i zemlja posmatrač u Pokretu nesvrstanih.