Predrag Bulatović

Predrag Bulatović (Kolašin, 16. jul 1956) je političar iz Crne Gore. Poslanik je u Skupštini Crne Gore. Član je Predsjedništva Demokratske narodne partije Crne Gore (DNP) od osnivanja stranke 2015. godine. Jedan je od osnivača političke koalicije Demokratski front (2012). Prethodno je bio član i visoki funkcioner Socijalističke narodne partije Crne Gore (SNP), koju je kao stranački predsjednik vodio od 2001. do 2006. godine. Tokom tog razdoblja bio je najuticajniji opozicioni lider u Crnoj Gori, a ujedno i najznačajniji lider bloka unionističkih stranaka, koje su se zalagale za očuvanje državnog zajedništva Crne Gore i Srbije, prvobitno u okviru tadašnje Savezne Republike Jugoslavije (1992-2003), a potom u okviru Državne zajednice Srbije i Crne Gore (2003-2006). U više mandata obavljao je funkciju poslanika u Skupštini Crne Gore.

Predrag Bulatović
Lični podaci
Datum rođenja	(1956-07-16)16. jul 1956.
Mesto rođenja	Kolašin, FNR Jugoslavija
Politička karijera
Politička stranka	Demokratska narodna partija Crne Gore (od 2014) Ranije: Socijalistička narodna partija Crne Gore (1998–2012) Demokratska partija socijalista Crne Gore (1991–1997) Savez komunista Crne Gore (do 1991)
Mandati Predsjednik Socijalističke narodne partije Crne Gore 2001 — 2006.

Biografija

Završio je Mašinski fakultet u Podgorici, a političku karijeru je započeo u Savezu komunista Crne Gore, koji se 1991. godine transformisao u Demokratsku partiju socijalista Crne Gore (DPS). Kada je 1997. godine u toj stranci došlo do velikog političkog raskola između dva krila koja su predvodili Momir Bulatović i Milo Đukanović, znatan dio stranačkog rukovodstva i članstva napustio je DPS. Otcijepljeno krilo je 1998. godine formiralo novu stranku pod nazivom Socijalistička narodna partija Crne Gore (SNP), na čelu sa Momirom Bulatovićem kao predsjednikom i Predragom Bulatovićem kao jednim od trojice potprjedsednika. Na skupštinskim izborima koji su u Crnoj Gori održani u maju 1998. godine, Predrag Bulatović je izabran za poslanika u Skupštini Crne Gore, na listi SNP.

Sredinom 2000. godine, u vrijeme donošenja amandmana na Ustav SRJ, došlo je do prvih političkih razmimoilaženja između dvojice Bulatovića, Momira i Predraga. Nedugo potom, već nakon saveznih izbora koji su održani u septembru iste godine, u rukovodstvu SNP je nastupio značajan politički zaokret u pravcu napuštanja dotadašnje saradnje sa Socijalističkom partijom Srbije radi uspostavljanja nove političke koalicije sa Demokratskom opozicijom Srbije (DOS). Pošto se nije slagao sa takvim usmjerenjem, Momir Bulatović je u oktobru iste godine podnio ostavku na funkciju predsjednika Vlade SRJ. Iako je Momir Bulatović formalno zadržao funkciju predsjednika SNP, stvarno vođenje stranačkih poslova preuzela su trojica potpredsjednika: Predrag Bulatović, Zoran Žižić i Srđa Božović. Takvo stanje je trajalo do kraja januara 2001. godine, kada je Momir Bulatović podnio ostavku i na funkciju predsjednika SNP, a nedugo potom, na stranačkom kongresu koji je održan krajem februara iste godine, za novog predsjednika SNP izabran je Predrag Bulatović. Tokom stranačkog kongresa, došlo je do otvorene podjele među delegatima. Manjinski dio delegata, koji je bio nezadovoljan novim političkim usmerenjem stranke, napustio je SNP, pridruživši se Momiru Bulatoviću, čime je učinjen ključni korak ka stvaranju nove političke organizacije, koja je potom osnovana pod imenom Narodna socijalistička stranka Crne Gore (NSS).

Kao predsjednik SNP, Predrag Bulatović je u razdoblju od 2001. do 2006. godine promovisao ideju o transformaciji stranke putem programske i organizacione modernizacije, koja bi bila izvedena po modelu savremenih evropskih stranaka lijevog centra. U tom cilju, rukovodstvo SNP je na čelu sa Predragom Bulatovićem nastojalo da izgradi novi politički identitet stranke, zasnovan na evropskim i građanskim vrijednostima. Međutim, realizacija takvog programskog usmjerenja je bila otežana usljed opštih društvenih i političkih prilika, koje su u Crnoj Gori bile opterećene sve izraženijim političkim raspravama i sporovima po pitanju promjene državnog statusa. Pošto se zalagalo za očuvanje državnog zajedništva Crne Gore i Srbije, rukovodstvo SNP se u to vrijeme našlo pred velikim političkim izazovima: na jednoj strani, Predrag Bulatović se kao predsjednik SNP zalagao za evropsko i građansko usmjerenje, dok je na drugoj strani - u političkoj realnosti, stranka de facto živjela od srpskih glasova u Crnoj Gori.

Odnos prema referendumu (2006)

Glavni članak: Referendum o državnom statusu Crne Gore (2006)

Strateški raskorak između političkih interesa stranačkog rukovodstva i životnih interesa stranačke baze došao je do punog izražaja početkom 2006. godine, u vrijeme intenziviranja političkih pregovora o utvrđivanju uslova za održavanje referenduma o državnom statusu Crne Gore. U sklopu pregovaračkog procesa, koji se odvijao uz posredovanje Evropske unije, rukovodstvo SNP je na čelu sa Predragom Bulatovićem učinilo niz dalekosežnih ustupaka, a na iste ustupke su pristala i rukovodstva ostalih unionističkih stranaka:

• napušteno je dotadašnje zalaganje da se kao uslov za punu legitimnost referendumskog ishoda propiše apsolutna većina u odnosu na ukupan broj birača, a prihvaćen je prijedlog EU da se prag spusti na 55% glasova u odnosu na broj onih koji su glasali
• napušteno je dotadašnje zalaganje da se odluka o državnom statusu Crne Gore donese po postupku koji je bio propisan članom 119. Ustava Crne Gore, a koji je podrazumevao i dvotrećinsku potvrdu referendumskog ishoda u Skupštini Crne Gore
• napušteno je dotadašnje zalaganje da se državljanima Crne Gore sa prebivalištem u Srbiji takođe prizna pravo na učešće u referendumskom procesu, čime je preko 260.000 državljana Crne Gore onemogućeno da glasa na referendumu
• napušteno je dotadašnje zalaganje za princip da predsjednik Republičke referendumske komisije mora biti pravnik i prihvaćen je prijedlog Miroslava Lajčaka da se na tu funkciju izabere lingvista František Lipka, čije je ime postalo sinonim za referendumsku krađu

Ključnu ulogu u prihvatanju ovih ustupaka odigralo je tadašnje rukovodstvo SNP, na čelu sa Predragom Bulatovićem. Ustupci su zvanično prihvaćeni na istorijskoj sjednici Glavnog odbora SNP, koja je održana 25. februara 2006. godine, uz obrazloženje da se prihvatanjem prijedloga EU potvrđuju dugoročna evropska i građanska opredjeljenja SNP. Svi poslanici SNP su 1. marta, na čelu sa Predragom Bulatovićem, glasali za usvajanje Zakona o referendumu, a potom su 15. marta glasali i za izbor Františeka Lipke na funkciju predsjednika RRK.

Posljedice takvih odluka postale su očigledne neposredno nakon održavanja samog referenduma, koji je sproveden 21. maja. U toku sprovođenja referendumskog procesa, došlo je do brojnih nepravilnosti, usljed kojih je legitimnost zvanično saopštenih rezultata bila dovedena u pitanje. Prema rezultatima koje je nakon sumarnog odbijanja svih prigovora opozicije ozvaničio František Lipka, upotrebivši svoje pravo "zlatnog glasa", od ukupno 484,718 građana sa pravom glasa na referendum je izašlo 419,236 (86.49%), a u prilog nezavisnosti se izjasnilo 230,711 građana, što je predstavljalo 47,5% u odnosu na ukupno biračko tijelo, odnosno 55,5% u odnosu na broj glasalih.

Zvanični rezultati referenduma djelovali su porazno na rukovodstva svih unionističkih stranaka, pošto se pokazalo da je izglasavanje nezavisnosti, uprkos nepostojanju apsolute većine, na kraju bilo omogućeno upravo zahvaljujući njihovom ranijem pristajanju na prijedloge Evropske unije. Napuštanjem osnovnog demokratskog principa, po kome se ključne referendumske odluke od državnog i istorijskog značaja donose većinom glasova u odnosu na ukupan broj birača, rukovodstvo SNP je zajedno sa rukovodstvima drugih unionističkih stranaka omogućilo vladajućoj DPS i drugim separatističkim strankama da program državne nezavisnosti ostvare bez podrške apsolute većine biračkog tijela Crne Gore. Polazeći od prethodno zadate riječi, rukovodstvo SNP je na čelu sa Predragom Bulatovićem najavilo da će stranačkim organima ponuditi izjašnjavanje o povjerenju i odgovornosti, ali od toga se ubrzo odustalo. Od ključnog značaja za ukupno držanje SNP nakon referenduma bio je susret stranačkog vrha sa Havijerom Solanom, tadašnjim visokim prijedstavnikom EU za spoljnu politiku i bezbjednost. Nakon tog susreta, koji je održan 2. juna, Predrag Bulatović je zatražio od SNP da u ime evropske budućnosti prihvati stav EU o ishodu referenduma, izjavivši na sjednici Glavnog odbora SNP, koja je održana 3. juna 2006. godine, na dan proglašenja nezavisnosti Crne Gore, da bi neprihvatanjem evropskog puta u pitanje bio doveden i sam opstanak SNP.

Djelatnost nakon 2006. godine

Iako je referendumski poraz ostavio teške posljedice po SNP, stranačko rukovodstvo je na čelu sa Predragom Bulatovićem nastojalo da u narednom periodu održi status SNP kao vodeće opozicione stranke, koja se čvrsto opredijelila za evropske i građanske vrijednosti. Predrag Bulatović je stoga odbio prijedlog da se SNP uključi u stvaranje šire koalicije srpskih stranaka pod nazivom Srpska lista, odlučivši se za stvaranje posebne koalicije sa NS i DSS. Ta koalicija je na skupštinskim izborima održanim u septembru 2006. godine osvojila 47.683 glasova (14,07%) i 11 mandata, što je bio značajan pad u odnosu na prethodne izbore. Usljed lošeg izbornog rezultata, SNP je izgubila status vodeće opozicione stranke, pošto je koalicija na čelu sa SNP osvojila manje glasova i mandata od Srpske liste. Tek nakon tog poraza, Predrag Bulatović je odlučio da preuzme odgovornost i podnese ostavku na funkciju predsjednika SNP, a za njegovog nasljednika izabran je Srđan Milić.

Iako je nakon povlačenja sa funkcije predsjednika SNP ostao u užem vrhu stranke, Predrag Bulatović se nije uvijek slagao sa političkim odlukama novog stranačkog rukovodstva. Uoči skupštinskih izbora koji su u Crnoj Gori održani 2012. godine, Bulatović je nasuprot stavovima većeg dijela stranačkog rukovodstva počeo da zastupa ideju o uključivanju SNP u širu koaliciju pod nazivom Demokratski front. Kada se rukovodstvo SNP odlučilo na samostalni nastup na izborima, deo stranačkih funkcionera pod vođstvom Predraga Bulatovića i Milana Kneževića se odlučio na samostalno uključivanje u DF, što je dovelo do njihovog isključenja iz SNP.

Bulatovićeva i Kneževićeva grupa se 2015. godine i formalno organizovala kao nova Demokratska narodna partija Crne Gore. U novoj stranci, Predrag Bulatović je od osnivanja obavljao dužnost člana Predsjedništva DNP. Na skupštinskih izbora koji su u Crnoj Gori održani 2016. godine, Demokratska narodna partija Crne Gore je nastupila u okviru koalicije Demokratski front, a Predrag Bulatović je ponovo izabran za narodnog poslanika.

Literatura

• Vojinović, Rajo, ur. (2008). Kako do zaštite identiteta srpskog naroda u Crnoj Gori: Zbornik radova (PDF). Podgorica: Književna zadruga Srpskog narodnog vijeća. 
• Vuksanović, Momčilo, ur. (2012). Zaštita identiteta srpskog naroda u Crnoj Gori: Zbornik radova. Podgorica: Književna zadruga Srpskog narodnog vijeća. 
• Lutovac, Zoran (2015). Srpski identitet u Crnoj Gori (PDF). Beograd: Institut društvenih nauka. Arhivirano iz originala (PDF) 01. 11. 2018. g. Pristupljeno 19. 07. 2019. 
• Markuš, Jovan B., ur. (2007). Bijela knjiga: Referendum u Crnoj Gori 2006: Zbornik dokumenata. Podgorica: Narodna misao. 

Spoljašnje veze

• Demokratska narodna partija Crne Gore: Zvanični sajt Arhivirano na sajtu Wayback Machine (17. јул 2019)
• Skupština Crne Gore: Predrag Bulatović Архивирано на сајту Wayback Machine (19. јул 2019)
• MANS: Predrag Bulatović