Википедија

Prčanj

Prčanj je gradsko naselje u opštini Kotor, u Crnoj Gori. Prema popisu iz 2003. bilo je 1244 stanovnika (prema popisu iz 1991. bilo je 1213 stanovnika).

Prčanj
Centar Prčanja
Administrativni podaci
DržavaCrna Gora
OpštinaKotor
Stanovništvo
 — (2011)1.244
Geografske karakteristike
Koordinate42° 27′ 11″ S; 18° 44′ 55″ I / 42.45295° S; 18.748667° I / 42.45295; 18.748667
Vremenska zonaUTC+1 (CET), ljeti UTC+2 (CEST)
Aps. visina989 m
Prčanj na karti Crne Gore
Prčanj
Prčanj
Prčanj na karti Crne Gore
Ostali podaci
Poštanski broj85335
Pozivni broj032
Registarska oznakaKO

Geografija uredi

Prčanj se nalazi na obali Bokokotorskog zaliva, u opštini Kotor u Crnoj Gori. U dokumentima kotorskog arhiva pominje se počevši od 13. veka i zavičaj je čuvenih bokeških ratnika, ali i veštih pomoraca koji su još u 17. veku održavali prvi poštanski saobraćaj između Venecije i Carigrada.

Klima uredi

Zbog povoljnog geografskog položaja Prčanj ima veoma prijatnu klimu. Zbog toga je još 1920. godine donet zvaničan kraljevski ukaz kojim je Prčanj proglašen prirodnim klimatskim lečilištem.[1]

Znamenitosti uredi

Danas je Prčanj turističko mesto i riznica kulturno-istorijskih spomenika koji zadivljuju posetioce. Među njima je posebno dominantna župna crkva Rođenja Blažene Djevice Marije na padini Vrmca, inače i najveća u Boki kotorskoj. Izgrađena je u periodu od 1789. do 1913. godine po projektu venecijanskog arhitekte Bernadina Makarucija. Uz crkvu se nalaze i biste Njegoša, Andrije Zmajevića, Josipa Juraja Štrosmajera, Andrije Kačića Miošića, Frana Učelinija, te Joza Đurovića kapetana i voda narodnog preporoda u Boki, kao i Iva Vizina, pomorca koji je oplovio svet.

U Prčanju se nalazi i pravoslavna crkva Sv. Petra Cetinjskog, sagrađena 1976. godine.

Pored crkava u Prčanju se, uz samu Jadransku magistralu, nalazi i palata Tre sorele (ital. Tre sorelle), oko koje je nastala i čuvena legenda o tri sestre koje su svoju ljubav poklonile jednom istom muškarcu, hercegnovskom kapetanu.[2] Legenda je zaštićena kao nematerijalno kulturno nasleđe Crne Gore.[3] Na osnovu ove legende dramski pisac Stevan Koprivica napisao je dramu „Tre sorele”[4] koja se izvodi na pozorišnim scenama u regionu.[5][6]

  •  
    Palata Tre sorele

Istorija uredi

Lazar Tomanović je zapisao da (katolički) žitelji ovog mesta slave krsna imena, ali i da su dosta iskvarili jezik pod uticajem italijanskog jezika. Tako su mnoge reči skraćivali: ma (majka), pralju (prijatelju), ali su uvodili i nove: bopo i boca (đede i baba)...[7]

Demografija uredi

U Prčanju[a] živi 957 punoletnih stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 37,9 godina (36,1 kod muškaraca i 39,6 kod žena). U naselju ima 415 domaćinstava, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 3,00.

Stanovništvo u ovom naselju veoma je heterogeno, a u poslednja tri popisa, primećen je porast u broju stanovnika.

Grafik promene broja stanovnika tokom 20. veka
Demografija[9]
Godina Stanovnika
1948. 619
1953. 965
1961. 896
1971. 1.007
1981. 1.211
1991. 1.213 1.202
2003. 1.289 1.244
Etnički sastav prema popisu iz 2003.[10]‍
Crnogorci
  
 591 47,50%
Srbi
  
 267 21,46%
Hrvati
  
 186 14,95%
Rusi
  
 12 0,96%
Jugosloveni
  
 12 0,96%
Makedonci
  
 10 0,80%
Albanci
  
 9 0,72%
Italijani
  
 6 0,48%
Muslimani
  
 5 0,40%
Slovenci
  
 3 0,24%
Bošnjaci
  
 3 0,24%
nepoznato
  
 0 0,0%


Stanovništvo prema polu i starosti[11]
m
ž
? 4
  
  
 3
80+ 10
  
  
 18
75—79 15
  
  
 23
70—74 22
  
  
 34
65—69 29
  
  
 27
60—64 21
  
  
 33
55—59 32
  
  
 22
50—54 48
  
  
 50
45—49 49
  
  
 49
40—44 50
  
  
 53
35—39 24
  
  
 41
30—34 33
  
  
 38
25—29 39
  
  
 42
20—24 58
  
  
 49
15—19 49
  
  
 51
10—14 64
  
  
 33
5—9 44
  
  
 31
0—4 26
  
  
 30
Prosek : 38 3
Domaćinstva
Broj domaćinstava prema popisima iz perioda 1948—2003.
Godina popisa 1948. 1953. 1961. 1971. 1981. 1991. 2003.
Broj domaćinstava 188 252 271 299 361 363 418
Broj domaćinstava po broju članova prema popisu iz 2003.
Broj članova 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 i više Prosek
Broj domaćinstava 415 90 87 69 97 53 15 3 0 1 0
Stanovništvo staro 15 i više godina po bračnom stanju i polu
Pol Ukupno Neoženjen/Neudata Oženjen/Udata Udovac/Udovica Razveden/Razvedena Nepoznato
Muški 483 177 275 15 15 1
Ženski 533 133 291 92 16 1
UKUPNO 1.016 310 566 107 31 2
Stanovništvo po delatnostima koje obavlja
Pol Ukupno Poljoprivreda, lov i šumarstvo Ribarstvo Vađenje rude i kamena Prerađivačka industrija
Muški 155 4 0 0 11
Ženski 146 1 0 0 10
UKUPNO 301 5 0 0 21
Pol Proizvodnja i snabdevanje Građevinarstvo Trgovina Hoteli i restorani Saobraćaj, skladištenje i veze
Muški 1 10 35 10 28
Ženski 1 1 34 11 7
UKUPNO 2 11 69 21 35
Pol Finansijsko posredovanje Nekretnine Državna uprava i odbrana Obrazovanje Zdravstveni i socijalni rad
Muški 0 2 21 8 12
Ženski 3 3 12 15 44
UKUPNO 3 5 33 23 56
Pol Ostale uslužne aktivnosti Privatna domaćinstva Eksteritorijalne organizacije i tela Nepoznato
Muški 10 0 0 3
Ženski 2 0 0 2
UKUPNO 12 0 0 5

Napomene uredi

  1. ^ Prema Ivanu Klajnu, toponim „Prčanj” menja se po padežima „Prčanju, Prčanja” (a ne Prčnju i dr)[8]

Reference uredi

  1. ^ Blažević, Aleksandra (9. 8. 2021). „Legenda o 3 sestre koje su čekale istog mornara živi vekovima: Kuća u Prčnju je atrakcija za turiste”. Telegraf. Pristupljeno 1. 10. 2021. 
  2. ^ Dautović, Edita. „Legenda o “Tri Sorele”: Sestre koje su svu ljubav dale istom čovjeku”. preduzetnica.me. Arhivirano iz originala 01. 10. 2021. g. Pristupljeno 1. 10. 2021. 
  3. ^ „Kulturna dobra još u škrinji”. Caffe Montenegro. 27. 1. 2021. Pristupljeno 23. 9. 2021. 
  4. ^ Koprivica, Stevan. „TRE SORELLE (drama)” (PDF). Projekat Rastko. Pristupljeno 1. 10. 2021. 
  5. ^ „Nove-stare Tre sorele u Zvezdara teatru”. SEECult. 4. 2. 2020. Pristupljeno 1. 10. 2021. 
  6. ^ Nela (5. 8. 2021). „Tre sorelle još jednom napunile gledalište, repriza večeras od 21 sat”. Radio Tivat. Pristupljeno 1. 10. 2021. 
  7. ^ Tomanović 2007, str. 62.
  8. ^ Klajn, Ivan. Rečnik jezičkih nedoumica (4. prerađeno i dopunjeno izd.). str. 140. 
  9. ^ Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2003, podaci po naseljima. Podgorica: Republički zavod za statistiku. septembar 2005. COBISS-ID 8764176. 
  10. ^ Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima. Podgorica: Republički zavod za statistiku. septembar 2004. ISBN 978-86-84433-00-0. 
  11. ^ Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima. Podgorica: Republički zavod za statistiku. oktobar 2004. COBISS.CG-ID 8489488. 

Literatura uredi

  • Don Niko Luković, Prčanj. Historijsko-estetski prikaz, Kotor 1937.
  • Don Niko Luković, Bogorodičin hram na Prčanju. Ilustrovani kulturno-istorijski prikaz, Kotor 1965.
  • Tomanović, Lazar (2007). Putopisna proza. Gradska biblioteka i čitaonica Herceg Novi. 

Spoljašnje veze uredi

 
Prčanj na Vikimedijinoj ostavi.
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Прчањ&oldid=27397495”