Ružica Rip
Ružica Rip (Bezdan, kod Sombora, 1914 — Kolašin, 25. mart 1942) bila je lekarka i učesnica Narodnooslobodilačke borbe.
| ružica rip | |
|---|---|
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 1914. |
| Mesto rođenja | Bezdan, kod Sombora,  Austrougarska |
| Datum smrti | 25. mart 1942. (27/28 god.) |
| Mesto smrti | Kolašin,  ND Crna Gora |
| Profesija | lekarka |
| Porodica | |
| Supružnik | verenik Milutin Lakićević |
| Delovanje | |
| Član KPJ od | 1940. |
| Učešće u ratovima | Narodnooslobodilačka borba |
Biografija uredi
Rođena je 1914. godine u selu Bezdanu, kod Sombora u jevrejskoj porodici Dezidera Ripa. U Beogradu je 1940. godine završila Medicinski fakultet. Tokom studija se priključila revolucionarnom studentskom pokretu i 1940. godine je postala član tada ilegalne Komunističke partije Jugoslavije (KPJ). Bila je veoma aktivna u Udruženju medicinara.[1]
Neposredno pred početak Drugog svetskog rata nalazila se u grupi lekara koji su ilegalno lečili bolesne i ranjene komuniste, kao i druge revolucionere koji su bili povređivani u sukobima s policijom tokom demonstracija protiv vlasti. Nakon okupacije Jugoslavije, početkom maja 1941. godine napustila je okupirani Beograd i otišla u Crnu Goru, na poziv svog verenika Milutina Lakićevića. On je bio jedan od organizatora Trinaestojulskog ustanka u kolašinskom srezu, a njoj je poverio da radi na organizovanju sanitetske službe. Od izbijanja ustanka, jula 1941. godine rukovodila je partizanskom bolnicom u Kolašinu, gde je lečila ranjene i bolesne partizane.[1]
U vreme nakon Pljevaljske bitke, decembra 1941. godine rukovodila je partizanskom bolnicom na Žabljaku, a potom je bila lekar u Komskom partizanskom odredu. Prilikom iznenadnog napada četnička Pavla Đurišića na partizanske snage u okolini Kolašina, 20. marta 1942. godine Ružica je bila zarobljena u selu Crkvine, prilikom organizovanja evakuacije partizanske bolnice u Manastir Moraču. Nakon zarobljavanja bila je odvedena u Kolašin, gde je zatočena u četničkom zatvoru. Kao verenica istaknutog komuniste i organizatora partizanskog pokreta u Kolašinu, ali i Jevrejka, Ružica je zajedno sa omladinkom Đurđom Vlahović (1910—1942) od strane četničkog vojnog suda bila osuđena na smrt. Nakon presude, Ružici je bilo ponuđeno da se odrekne verenika i da počne da leči četnike, ali je ona to odbila.[1]
Poštujući zakonik knjaza Danila iz 1855. godine po kome žena ne može biti ubijena iz puške, jer je puška i strijeljanje samo za onoga koji pušku nosi i puškom se brani četnici su nad Ružicom i Đurđom Vlahović izvršili smrtnu kaznu vešanjem 25. marta 1942. godine.[2][3] Prilikom izvršenja smrtne kazne Ružica je odbila da joj vežu oči i sama je namakla omču oko vrata i odgurnula dasku ispod nogu. Književnik Milorad Bulatović je u poemi „Stratištima u pohode” poetski prikazao njihovu smrt.[4]
Ružicin verenik Milutin Lakićević (1912—1942), koji je bio politički komesar Komskog partizanskog odreda, poginuo je nepuna dva meseca, nakon njene smrti, polovinom maja 1942. godine na planini Sinjajevini, štiteći odstupnicu partizanskim snagama, koje su se povlačile ka Durmitoru. Posle rata je proglašen za narodnog heroja.[5]
Od 1958. godine Srednja medicinska škola u Somboru nosi njeno ime.[6]
Reference uredi
- ^ a b v Romano 1980, str. 469.
- ^ „Jevreji u Somboru”. Arhivirano iz originala 31. 12. 2017. g. Pristupljeno 31. 12. 2017.
- ^ Spomenica 2000, str. 160.
- ^ Ljubav ih u smrt odvela
- ^ Narodni heroji 1982, str. 445.
- ^ Medicinska škola u Somboru
Literatura uredi
- Romano, Jaša (1980). Jevreji Jugoslavije 1941—1945: Žrtve genocida i učesnici Narodnooslobodilačkog rata. Beograd: Jevrejski istorijski muzej. ISBN.
- Narodni heroji Jugoslavije tom I. Beograd: Narodna knjiga. 1982.
- Spomenica crnogorskim antifašistima 1941—1945. Cetinje: Odbor za obeležavanje šezdesetogodišnjice Trinaestojulskog ustanka u Crnoj Gori. 2000.
