Saveznička okupacija Nemačke
Savezničke snage koje su pobedile Nacističku Nemačku u Drugom svetskom ratu, podelile su poraženu zemlju u četiri okupacione zone iz administrativnih razloga. Grad Berlin bio je zasebno podeljen na okupacione zone. Podela na okupacione zone određena je još 1944. u tzv. Londonskim protokolima, a trajala je do 1949. godine.
| Saveznička okupacija Nemačke Alliierte Besetzung Deutschlands Окупирана Немачка | |||
|---|---|---|---|
.svg) | |||
 Posleratna okupaciona područja Nemačke, stanje iz 1947: Područja u bež-boji bila su van jurisdikcije okupacionih vlada (područje istočno od linije Odra-Nisa pripojeno je Poljskoj i SSSR-u, a na zapadu je formiran Sarski protektorat). | |||
| Geografija | |||
| Prestonica | Berlin (dejure) Frankfurt na Majni (američka zona) Bad Oajnhauzen (britanska zona) Baden-Baden (francuska zona) Istočni Berlin (sovjetska zona) | ||
| Politika | |||
| Oblik države | okupacija | ||
| — Vojni guverner | Bernard Montgomeri (UK) | ||
| Latr de Tasinji (FR) | |||
| Dvajt Ajzenhauer (SAD) | |||
| Georgij Žukov (SSSR) | |||
| Istorija | |||
| Postojanje | |||
| — Osnivanje | 1945. | ||
| — Ukidanje | 1949. (4 god.) | ||
| Događaji | |||
| — Predaja Nacističke Nemačke | 8. maj 1945. | ||
| — Formiranje Savezničkog veća | 5. jun 1945. | ||
| — Proglašenje Zapadne Nemačke | 23. maj 1949. | ||
| — Proglašenje Istočne Nemačke | 7. oktobar 1949. | ||
| Geografske i druge karakteristike | |||
| Valuta | nemačka marka | ||
| Zemlje prethodnice i naslednice Nemačke | |||
| Prethodnice: | Naslednice: | ||
.svg){kind=small}
|
| ||
| |||
Pre upostavljanja kontrole u okupacionim zonama, sva teritorija koju je Nemačka okupirala nakon 1938. vraćena je obnovljenim državama Austriji, Čehoslovačkoj, Belgiji, Francuskoj, Luksemburgu, Poljskoj i Jugoslaviji.
Život Nemaca tokom posleratne okupacije obeležio je proces denacifikacije.
Okupacione zone uredi
Američka okupaciona zona uredi
Američka zona sastojala se od Bavarske, Hesena i severnih delova današnje savezne države Baden-Virtemberg. Štab američke okupacione zone nalazio se u Frankfurtu. Iako su američke snage 1945. stigle do reke Labe, u julu su se povukle sa područja predviđenog za sovjetsku okupacionu zonu.[1] Na američko su traženje pod njihovu zonu 1947. potpali delovi severnonemačkih gadova Bremena i Bremerhavena kako bi imali kontrolu i nad nekim delovima severne Nemačke.
Britanska okupaciona zona uredi
Britanska zona pokrivala je uglavnom severozapadni deo Nemačke. Britanci su svoju zonu organizovali tako da su obnovili nemačku saveznu državu Hamburg iz 1937, ali su formirali i sasvim nove savezne države poput Šlezvig-Holštajna, Donje Saksonije i Severnu Rajnu-Vestfaliju. Iz zone je 1947. godine izdvojena teritorija grada Bremena koji je dodeljen Amerikancima.
Francuska okupaciona zona uredi
Uprkos tome što je bila na strani Saveznika, Francuskoj prvobitno nije bilo dopušteno osnivanje okupacione zone zbog tradicionalnog neprijateljstva s Nemcima. Osim toga, doprinos francuske vojske pobedi bio je daleko manji od američkog, britanskog i sovjetskog. Budući da se Šarl de Gol još tokom rata zalagao za važnost uloge Francuske posle rata, Britanci i Amerikanci su naposletku priznali doprinos Francuske tokom rata.
Francuska je nakon rata dobila okupacionu zonu na samom zapadu države, onom koji uglavnom graniči s Francuskom. Iako je prvobitno u francuskoj zoni, Sarland izdvojen iz zone februara 1946. i do decembra formiran kao zajednička saveznička uprava.
Sovjetska okupaciona zona uredi
Sovjetsku okupacionu zonu činila su područja država Tiringija, Saksonija-Anhalt, Brandenburg i Meklenburg-Zapadna Pomeranija. Štab sovjetske vojne administracije nalazio se u Berlinu-Karlshorstu.
Berlin uredi
Berlin je, kao grad od istorijske važnosti za Nemce i bivši centar Nacističke Nemačke, bio posebno podeljen na četiri savezničke okupacione zone. Bio je u potpunosti okružen sovjetskom okupacionom zonom.
Kraj okupacije uredi
Saveznički plan za posleratnu Nemačku bio je da četiri sile zajednički upravljaju ujedinjenom zemljom, ali je porast hladnoratovskih napetosti 1946-1947. dokrajčio te planove. Potpuni raskid između nekadašnjih ratnih saveznika desio se po sovjetskoj blokadi Berlina od juna 1948. do maja 1949. godine. Nakon toga su u maju 1949. tri zapadna saveznika ujedinili svoje okupacione zone od kojih je formirana Savezna Republika Nemačka (Zapadna Nemačka). Sovjeti su sledili primer Zapadnog bloka i u oktobru 1949. od svoje okupacione zone formirali Nemačku Demokratsku Republiku (Istočna Nemačka).
Vidi još uredi
Reference uredi
- ^ What Is to Be Done? Arhivirano na sajtu Wayback Machine (26. avgust 2013) TIME Magazine, July 9, 1945
