Spomen-kosturnica na Ceru
Spomen-kosturnica na Ceru je izgrađena u selu Tekeriš na planini Cer, u kome su sahranjeni posmrtni ostaci poginulih srpskih vojnika posle Bitke na Ceru u Prvom svetskom ratu. Spomen-kosturnica na Ceru predstavlja znamenito mesto kao spomenik kulture od izuzetnog značaja. [1][2]
| Spomen-kosturnica na Ceru | |
|---|---|
 Spomen-kosturnica na Ceru | |
| Opšte informacije | |
| Mesto | Tekeriš |
| Opština | Loznica |
| Država |  Srbija |
| Vrsta spomenika | Memorijalni spomenik |
| Vreme nastanka | 1928. |
| Tip kulturnog dobra | Spomenik kulture od izuzetnog značaja |
| Nadležna ustanova za zaštitu | Zavod za zaštitu spomenika kulture Valjevo |
| www | |
Istorija uredi
U toku Prvog svetskog rata, 1914. godine, na planini Cer vođena je žestoka borba između srpske i austrougarske vojske. Odlučujuća bitka odigrala se na Tekerišu, selu na jugoistočnim ograncima planine Cera, u vremenu od 15. do 19. avgusta. Srpska vojska izvojevala je pobedu nad austrougarskom vojskom, odlučujuću u Cerskoj operaciji. Srbija je imala 16.304 borca izbačena iz stroja, a austrougarska 25.000. Spomen-kosturnica, otkrivena 28. juna 1928. godine, nalazi se u centru sela. U njoj je sahranjeno oko 3.500 srpskih vojnika kao i izginuli Česi, pripadnici 28. praškog puka, koji su sa pesmom „Hej Sloveni“ krenuli prema srpskim položajima da se predaju. Austrijanci, u čijem sastavu su bili češki vojnici, desetkovali su ih.
Opis uredi
Spomen-kosturnica je u formi prirodne stene visine 10 metara. U njenim temeljima su sahranjeni posmrtni ostaci palih ratnika. Na vrhu spomenika je orao raširenih krila, koji u kljunu drži lovorov venac. Sa prednje, zapadne strane piramide nalazi se štit sa krstom, četiri ocila, krunom, datumom „18. avgust 1914 g“ i tekstom „VAŠA DELA SU BESMRTNA“. Na postamentu je sedam spomen-ploča sa posvetama i likovima vojvode Radomira Putnika i vojvode Stepe Stepanovića. Spomenik je projektovao arhitekta Bojić.
Severno od kosturnice nalazi se nekadašnja kapela, u koju je posle Drugog svetskog rata Narodni muzej iz Šapca postavio izložbu o Cerskoj bici.
Pred ulazom u Muzej postavljene su 1989. godine biste vojvoda Radomira Putnika, Stepe Stepanovića, Živojina Mišića i Petra Bojovića.
Povodom 100 godina bitke 2014. godine postavljene su i biste kralja Petra I Karađorđevića, vrhovnog komandanta i kasnije kralja Aleksandra I Karađorđevića.[3] Na ulazu u kompleks je podignuta i spomen-česma od kamena sa klupama i porcelanskom slikom vojvode Stepe Stepanovića i mesto sa spomen-pločom gde je presađena breskva koja je nikla iz grla poginulog ratnika, nazvana „Vojnikova šantelija”.
Konzervatorski radovi su obavljeni 1964, 1989 i 2004–2005. godine. [2]
Vidi još uredi
Reference uredi
- ^ „Spomen-kosturnica na Ceru — Spomenici kulture u Srbiji”. SANU.
- ^ a b „Spomen-kosturnica u Tekerišu”. Arhivirano iz originala 14. 10. 2013. g. Pristupljeno 12. 10. 2013.
- ^ Stogodišnjica Cerske bitke (B92, 16. avgust 2014)
Literatura uredi
- Zavod za zaštitu spomenika Valjevo: „Spomeničko nasleđe Kolubarskog i Mačvanskog Okruga“ . . Ваљево. 2006. ISBN 978-86-904745-2-3. COBISS.SR 131307532
