Tvrđava Srebrenik
Srebrenik je tvrđava u Bosni i Hercegovini koja se nalazi iznad istoimenog naselja, severno od Tuzle, na prostoru nekadašnje župe Usora koja je tokom srednjeg veka bila poprište stalnih sukoba Bosne i Mađarske, a od XV veka i Osmanskog carstva. Smeštena je na usamljenoj kamenoj steni i jedini način ulaska u nju je drveni most koji preko provalije povezuje samu stenu sa ostatkom uzvišice, što je čini neosvojivom na juriš. Prvi put se pominje 15.03.1333. godine u ugovoru koji su pod Srebrenikom (tzv. Srebrenička povelja) zaključili ban Bosne Stefan II (1322-1353) sa jedne i predstavnici Dubrovačke republike sa druge strane o ustupanju Stona, Pelješca, Prevlake i još nekih poseda republici u zamenu za godišnji danak od 500 perpera.
U toj povelji, napisanoj u četiri primerka, piše da su dva primerka napisana na latinskom, a dva na srpskom jeziku.[1][2] Od 1393. godine kada su ga Mađari prvi put zauzeli, pa do 1512. kada su ga Osmanlije konačno i trajno zauzele, više puta je osvajan i opsedan. Danas su od nekadašnje tvrđave ostale dobro očuvane ruševine koje se i dalje monumentalno uzdižu nad okolinom.
Nazivi uredi
Srebrenik ili Sr`brnik (kako je prvi put zabeležen 1333. godine) se kao važna istorijska utvrda u tom delu Evrope, pominjao i u istorijskim dokumentima pisanim na drugim jezicima u kojima su se javljali nazivi koji jasno vode poreklo od njegovog imena u srpskom jeziku koje je izvedeno od reči srebro. U mađarskom jeziku se javlja kao:
- Srebranich
- Zrebernek
u latinskom i italijanskom kao:
- Srebrenich
- Zrebernyk
dok se u nemačkom javljao kao:
- Srebrenick
- Srebernik
Izgled utvrde uredi
Srebrenik se sastoji iz tri dela koja se nadovezuju jedan na drugi sa 4 kule i omanjim dvorcem. Do ulazne gradske kapije se stiže drvenim mostom preko provalije, koji se u slučaju opasnosti lako mogao ukloniti. Donji Grad čini ulazna kvadratna četvorostrana kula-kapija sa pomoćnom zgradom i dvorištem. Odatle se pored okrugle četvorostrane kule stiže do platoa na kome se nalazi kasarna, odakle, pored kvadratne četvorostrane kule vode kamene stepenice do pešačke kapije Gornjeg Grada odnosno Srebreničke citadele. U citadeli se nalazi manji dvorac, pored koga je na vrhu stene iznad ulazne gradske kule-kapije smešten veliki okrugli četvorostrani Donžon.
Vidi još uredi
Izvori uredi
- ^ Miklošič, Franc (1858). Monumenta Serbica Spectantia Historiam Serbiae, Bosniae, Ragusii. Beč. str. 107.
- ^ Srećković, Pantelija (2021). Istorija srpskoga naroda. Mladenovac: Mirdin. str. 653.
Literatura uredi
- Mrgić, Jelena (2008). Severna Bosna: 13-16. vek. Beograd: Istorijski institut.