Trinaesti srpski korpus NOVJ
Trinaesti srpski korpus bio je korpus Narodnooslobodilačke vojske Jugoslavije formiran 7. septembra 1944. od Druge proleterske, 22. i 24. srpske divizije. Već 20. septembra, Druga proleterska divizija je izašla iz njegovog sastav, a ušla je 46. srpska divizija. Oktobra 1944. u sastav korpusa ušla je 47. srpska divizija. Komandant korpusa bio je Ljubo Vučković, a politički komesar Vasilije Smajević.[1]
| Trinaesti srpski korpus | |
|---|---|
.svg) Jugoslovenska partizanska zastava | |
| Postojanje | 7. septembar — 3. decembar 1944. |
| Formacija | Druga proleterska divizija 24. srpska divizija |
| Jačina | 8.000 boraca[1] |
| Deo |  Narodnooslobodilačke vojske Jugoslavije |
| Angažovanje | |
| Komandanti | |
| Komandant | Ljubo Vučković |
| Politički komesar | Vasilije Smajević |
Odlukom Vrhovnog štaba NOV i POJ od 3. decembra 1944. Štab korpusa je rasformiran, a njegove jedinice stavljene su pod neposrednu komandu Glavnog štaba NOV i PO Srbije.[1]
Borbeni put Trinaestog korpusa uredi
Trinaesti srpski korpus je dejstvovao u južnoj Srbiji, na prostoru između reka Ibra, Zapadne Morave i Nišave, jugoslovensko-bugareske granice, reke Pčinje i granice Kosova. Naredbom Glavnog štaba NOV i PO Srbije, od 8. septembra 1944. godine, dobio je zadatak da razvije operacije u dolini Južne Morave i Nišave. Svojim dejstvom onemogućavao je povlačenje nemačkoj Grupi armija „E“ iz Grčke i Makedonije. Početkom septembra korpus je oslobodio: Vranje, Bujanovac, Vladičin Han i Surdulicu, 8. septembra; Babušnicu, Pirot, Caribrod i Bosilegrad, 10. septembra. Do polovine septembra neprijatelj je ostao samo i utvrđenim garnizinima u Nišu, Leskovcu i Vlastoincu. Korpus je 9. septembra razbio i Čegarski četnički korpus.
Krajem septembra i početkom oktobra, korpus je vodio borbe sa nemačkim jedinicama iz Grupe armija „E“, koje su pokušavale da se probiju od Skoplja ka Beogradu. Zajedno sa jedinicama Druge bugarske otačastveno-frontovske amrije i 223. divizije Crvene armije, od 8. do 14. oktobra učestvovao je u borbama za oslobođenje Niša. Korpus je 10. oktobra oslobodio Vlasotince, a 11. oktobra Leskovac i Vranje.
Oslobođenjem Niša i Vranja uništene su jake nemačke snage i presečena odstupnica Grupi armija „E“ Moravskom dolinom. U drugoj polovini oktobra i u novembru korpus je učestvovao u borbama za oslobođenje severnog Kosova. I učestvovao oslobođenju: Prištine, 19. novembra; Vučitrna, 20. novembra; Kosovske Mitrovice, 22. novembra i Novog Pazara, 30. novembra.
Komandni sastav korpusa uredi
- Komandant korpusa:
- Ljubo Vučković — od formiranja korpusa do septembra 1944.
- Politički komesar korpusa:
- Vasilije Smajević — od formiranja korpusa do septembra 1944.
- Načelnik Štaba korpusa:
- Momčilo Poleksić — od formiranja korpusa do septembra 1944.
Reference uredi
- ^ a b v Vojna enciklopedija 10 1975, str. 131.
Literatura uredi
- Vojna enciklopedija tom X. Beograd. 1975. COBISS.SR 73016839
- Leksikon Narodnooslobodilačkog rata i revolucije u Jugoslaviji 1941—1945. tom II. Beograd—Ljubljana: Narodna knjiga—Partizanska knjiga. 1980. COBISS.SR 49300743
