Hercegovačka Gračanica

Za drugu upotrebu, pogledajte članak Gračanica.

Hercegovačka Gračanica pripada Vladičanstvu zahumsko-hercegovačkom i primorskom Srpske pravoslavne crkve, čija manastirska crkva je građena po uzoru na crkvu manastira Gračanice sa Kosova i Metohije, zadužbinu kralja Milutina (1282—1321), ali je manja je za jednu razinu, a i unutrašnjost ima odrijeđene razlike.

Hercegovačka Gračanica
Hercegovačka Gračanica
Osnovni podaci
Jurisdikcija	Srpska pravoslavna crkva
Eparhija	Eparhija zahumsko-hercegovačka i primorska
Osnivanje	2000.
Osnivač	Branko Tupanjac (po amanetu Jovana Dučića)
Arhitektura
Arhitekta	Predrag Ristić
Lokacija
Mesto	Trebinje
Država	Bosna i Hercegovina (Republika Srpska)
Koordinate	42° 42′ 38.53″ N 18° 21′ 35.36″ E
Hercegovačka Gračanica Hercegovačka Gračanica na karti Bosne i Hercegovine

Povijest

Sagrađena je 2000. godine na brdu Crkvina iznad Trebinja, sa željom da izvrši testament srpskog pesnika Jovana Dučića, rodom iz Trebinja. Njegovi posmrtni ostaci prenijeti su iz Sjedinjenih Američkih Država i sahranjeni u kripti manastirske crkve. Crkvina, mjesto koje je odabrano za postavljanje podloga nove crkve, treće prijeslike kosovske Gračanice na brdo u istočnom dijelu Trebinja, odaklje se širi vidik na grad i rijeku Trebišnjicu. Kroz vijekove je predstavljalo uzvišenje hodočašća i mira. Njekada se tu nalazila crkva Svetog Mihajla, srednjevjekovna zadužbina kralja Milutina. Osnivač hrama je Branko Tupanjac, Bilećanin nastanjen u Čikagu, a blagoslov vladike Grigorija i Atanasija za izgradnju novog hrama dobio je Predrag Ristić, beogradski graditelj porijeklom iz Hercegovine.

Gradnja

Crkva Blagovještenja sagrađena je vizantijskim načinom gradnje. Građena je je od čitave kompozicije različitih građevinskih materijala objedinjujući zahtjeve i nekadašnjeg i sadašnjeg načina gradnje. Crkva je petokupolna, podignuta je na 15 stubova kvadratnog presjeka i jednog koji ima kružnu osnovicu, a koji je naslonjen na kamen donesen iz Gračanice sa Kosova. Prema predanju kamen koji se prenosi sa ognjišta unosi duh stare kuće u novu. Zidovi su od armiranog betona, s tim što je unutrašnji dio obložen ciglom, a spoljašnji sigom uz ornamentiku od cigle. Materijal je donošen iz svih dijelova. Kameni blokovi u osnovici su iz područja Popovog polja, siga je iz Taora, cigla iz Čerevića (Vojvodina), a kreč star više od 20 godina donesen je iz Nevesinja. Prijemazi koji ukrašavaju njen pod, preuzeti su iz tzv. Prizrenskog patosa koji je krasio pod zadužbine Dušana Silnog (kralj 1331—1346, car 1346—1355), Svetih Arhangela kod Prizrena i djelo je beogradskog umjetnika Vladana Bankovića. Aleksandar Živadinović sa saradnicima je živopisao zidove seko vještinom. Prijestolne izobrazbe radila je sestra Tekla iz manastira Dobrićevo. Ikonostas je vjerna prijeslika ikonostasa iz manastira Hilandar na Svetoj Gori i rađen je pri manastiru Tvrdoš.

Spomen-cjelinu čine crkva Presvete Bogorodice sa zvonikom, vladičanski dvor, knjižnica, amfiteatar, izložba, salon za bankete, glumište, istočnik, i ljetnji vrt.

Hram se može vidjeti sa svake tačke u Trebinju. Sa brda Crkvina pruža se pogled na cijeli grad.

Slike

• 
  Hercegovačka Gračanica, detalj
• 
  Hercegovačka Gračanica sa obližnjim drvoredom
• 
  Hercegovačka Gračanica
• 
  Freska Bogorodice
• 
  Grob Jovana Dučića

Vidi još

• Kosovska Gračanica
• Pravoslavni manastiri u Republici Srpskoj
• Spisak manastira Srpske pravoslavne crkve
• Jovan Dučić
• Trebinje

Spoljašnje veze

• Turizam Republike Srpske: Hercegovačka Gračanica Arhivirano na sajtu Wayback Machine (21. april 2019)
• Eparhija zahumsko-hercegovačka: Hercegovačka Gračanica
• [1] Arhivirano na sajtu Wayback Machine (6. april 2019)
• [2]
• [3] Arhivirano na sajtu Wayback Machine (14. avgust 2020)