Википедија

Crmnica (oblast)

област у Црној Гори
Za drugu upotrebu, pogledajte članak Crmnica.

Crmnica je od davnina jedan od sastavnih dijelova Stare Crne Gore. Danas se administrativno nalazi na teritorije opštine Bar.

Pogled na Vir sa utvrđenja Besac

Naziv uredi

Vladika Sava Petrović taj kraj nazova Crvnicom [1]. Milan Šuflaj naziv Crmnica povezuje sa Crvenom Hrvatskom. [2]

Geografija uredi

Nalazi se između Paštrovića, Riječke nahije, Šestana i Skadarskog jezera. Na jugu i istoku je ograđena planinama Sutormanom, Sozinom i Rumijom. Crmnica je najbogatiji kraj Crne Gore. Osim ostaloga tu uspijeva razno voće, poznata je po vinogradima i proizvodnji vina od autohtone sorte Vranac. U Crmnici ima i izvora petroleja.

Sjedište oblasti je naselje Vir (Virpazar).

Kroz Crmničko polje protiču rijeke Crmnica i Orahovštica (Oraoštica), koje se kod Vira spajaju u rijeku Viršticu, a koja se nakon kratkog toka uliva u Skadarsko jezero.

Istorija uredi

Zbog blage klime i plodnosti ova oblast je bila čuvena odavno, u njoj su zetski vladaoci podizali dvorove i manastire.

Prvi pomen o Crmnici imamo u Kraljevstvu Slovena popa Dukljanina, u drugoj polovini 12. vijeka, gdje se, u latinskoj redakciji, kao jedna od oblasti Zete navodi i Cermeniza. U povelji vranjinskom manastiru srpskog kralja Vladislava iz 1242, spominju se gotovo sva i danas poznata sela u Crmnici i kaže se, da je ona u to vrijeme bila gusto naseljena. Tada je u njoj bilo i Arbanasa kao pastira. U topografiji ovoga kraja održala su se neka arbanaška imena i do danas.

Crmnica se dijelila na 7 plemena: Dupilo, Podgor, Brčeli, Sotonići, Boljevići, Limljani i Gluhi Do. Proces formiranja plemena okončan je tokom 17. i 18. vijeka. Dio plemena Dupila doselio se u 16. vijeku iz Vasojevića. Plamenci u Boljevićima kazuju, da su iz Bosne, Štiljanovići i Nerandžići iz Primorja, Hajdukovići u Podgorima su iz Hota, Đonovići u Brčelima iz Miridita, Iličkovići iz Kuča, a Popovići iz Skadra. U Limljanima živi staro bratstvo Klisići. Iz plemena Boljevića je bio u 17. vijeku vladika Rufim. Iz istog plemena je i vladika Arsenije Plamenac, koji je u periodu 1781—1784. upravljao Crnom Gorom.

Na domaku Žabljaka, Bara, i Skadra Crmnica je bila na udaru Turcima, te je bila od njih više zavisna nego drugi dalji krajevi Crne Gore.

Iz Crmnice je odlazilo dosta pečalbara, prvo u Carigrad i Tursku, kod evropskih društava i preduzeća koja su koncesiono eksploatisala tamošnja prirodna bogatstva. Kući se vraćaju sa raznim indistrijskim proizvodima i voćkama i lozom za sađenje. U prve tri decenije 20. veka se dosta ide u Ameriku, često na rad u rudnicima. Pečalbari su po cenu mladosti i zdravlja unapređivali svoju porodicu, imovinu i zajednicu.[3]

Crmnički partizani su u Drugom svetskom ratu imali oko 500 žrtava. Pod patosom čitaonice u Podgori pred Trinaestojulski ustanak 1941. godine partizani su sakrili 72 puške, 2 puškomitraljeza, 1 mitraljez, 6 sanduka municije i 5 sanduka ručnih bombi. Za ovaj magacin bili su odgovorni Blažo Ljutica i Jovan Tomović. Ista količina oružja i municije bila je u skladištu sela Limljani. U magacinu u seocima bilo je oko 50 pušaka, 2 puškomitraljeza i veća količina municije i bombi. Magacin je čuvao Milo M. Orlandić.[4]

Naseljena mjesta uredi

Sljedeća naseljena mjesta se nalaze u oblasti:

 
Vir je najvažnije mjesto u Crmnici

Zanimljivosti uredi

Crmničani su bili sujevjerni, vjerovali su u vještice, pa ih mitropolit Petar 1830. godine kori: Ja sam po svijetu u neka mjesta hodio i nekoliko knjigah čitao i nigđe ne nađoh, niti mi ko kaza da ima vješticah i vjedogonjah, nako među slijepim i žalostnim srbskim narodom, a zašto nego zato što je slijep i zašto više laži vjeruje, negoli jevangelije Hristovo... [5]

Mašo Đurović, koji je i sam bio Crmničanin, u svojoj zdravici poručuje Nikoli I: Sačuvaj te Bog i krsna slava, gospodare:...od ljubomore crmničke...

U govoru lokalnog stanovništva ova oblast se naziva Crmica, a njeni stanovnici Crmičani.

Manastiri i crkve uredi

U Crmnici se nalaze tri manastira i više crkava Srpske pravoslavne crkve:

Poznati Crmničani uredi

Galerija uredi

  •  
    Crmnica, kao jedna od jezerskih župa u XI vijeku
  •  
    Pohod vojske na Bar, preko Crmnice, 1448. godine
  •  
    Jezerske župe XI vijeka.
  •  
    Dioklitijsko jezero u XI vijeku.

Vidi još uredi

Reference uredi

  1. ^ Mladenović, Aleksandar (1996). Pisma: (izbor) / vladika Danilo, vladika Sava, pismo 120. Cetinje: Obod. 
  2. ^ Šuflaj, Milan. Srbi i Arbanasi. Zagreb. 
  3. ^ "Politika", 11. avg. 1940, str. 12
  4. ^ Ustanak naroda Jugoslavije 1941., zbornik, knjiga prva, Vojnoizdavački zavod JNA "Vojno delo", Beograd, 1962.. str. 706-716.
  5. ^ Petrović Njegoš, Petar I (2015). Sveti Petar Cetinjski, Između molitve i kletve, sabrana djela, Crmničanima 9. avgusta 1830., str. 184., 185. Cetinje: Svetigora. 

Literatura uredi

Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Црмница_(област)&oldid=27515178”